«Πρασονήσια» της Κεφάλου;

Αύριο τι; Καλός Λιμιώνας Κεφάλου Κω, 100- 65 εκ. χρόνια πριν τμήμα της χαμένης υποθαλάσσιας οροσειράς του Γαβρόβου, πριν από 100 χρόνια Πρασονήσια του Ιάκωβου Ζαρράφτη, σήμερα λιμανάκι, αύριο τι;

Ο Ιάκωβος Ζαρράφτης στα «Κώια» του αναφέρει ότι υπάρχουν στην Κέφαλο «παρά τον ισθμόν του νότιου κόλπου της Κεφάλου Κω νησίδιον Καστρί και εις τα προς Β. της Κεφάλου νησίδια Πρασονήσια». Αν κάποιος επισκεφθεί σήμερα το δυτικό τμήμα του νησιού θα παρατηρήσει ότι στην Κέφαλο εκτός από τη νησίδα Καστρί απέναντι από τον Αγ. Στέφανο,  δεν υπάρχει κανένα άλλο νησί.

Ανατρέχοντας σε  χάρτη του 1884 των Rayet και Dubois, παρατηρείται ότι και εκεί χρησιμοποιείται το τοπωνύμιο Πρασονήσι [Praso Nisi] ενώ μάλιστα έχει αποτυπωθεί ευδιάκριτα η θέση του. 

Την ύπαρξη ενός νησιού δεν μπορούμε να την αμφισβητήσουμε αφού η πληροφορία προέρχεται από τουλάχιστον δύο διαφορετικές και σχετικά πρόσφατες πηγές. Ωστόσο ο Κώος ερευνητής μιλά για νησίδες και όχι για νησίδα. Μήπως έκανε λάθος ο Ζαρράφτης όταν αναφερόταν στα Πρασονήσια ή μήπως κάπως έτσι είχαν τα πράγματα; 

Για να δώσουμε κάποια απάντηση στο παραπάνω ερώτημα πρέπει να εξετάσουμε προσεκτικά την γεωμορφολογία της περιοχής. Το γραφικό φυσικό λιμανάκι του Λιμιώνα απέχει περίπου 4 χλμ. από την Κέφαλο και 33 χλμ. περίπου από την πόλη της Κω. 

Αν προσπαθούσαμε να κατανοήσουμε πως δημιουργήθηκε το μαγευτικό τοπίο από βράχια της περιοχής τότε ίσως αυτό μας έδινε τις κατάλληλες απαντήσεις. Το φυσικό τοπίο του Λιμ[ν]ιώνα είναι αποτέλεσμα δράσης πολύπλοκων γεωλογικών διεργασιών. Η τοποθεσία είναι ένα όμορφο παράδειγμα παράκτιων διαδικασιών και τοπικής γεωμορφολογίας που βρίσκονται σε εξέλιξη εδώ και χρόνια. Το παιχνίδι του κύματος με την ακτογραμμή επιτρέπει σε αυτό τον όρμο να διατηρηθεί. Κάποιο είδος σπασίματος στην ανθεκτική ακτή έχει επιτρέψει στα κύματα να ανασκάψουν αυτόν τον πανέμορφο δυτικό κολπίσκο τον οποίο οι ντόπιοι ονομάζουν και «Κακό Λιμιώνα», επειδή οι ύφαλοι του  δεν επιτρέπουν τον ελλιμενισμό των πλοίων. Ενώ ο «Καλός Λιμιώνας» θεωρείται ο ανατολικός όρμος εκεί όπου ελλιμενίζονται σήμερα πλοιάρια και καΐκια. Οι βασικότεροι παράγοντες που παρεμβαίνουν στην διαμόρφωση του τοπίου της περιοχής είναι η διάθλαση των κυμάτων, η διασπορά της ενέργειας των κυμάτων και τώρα τελευταία οι άνθρωποι. Ο συνδυασμός αυτών των δυνάμεων  επιτρέπει στην παραλία να αναπτυχθεί.

Τα βράχια της περιοχής είναι ασβεστολιθικοί σχηματισμοί. Οι τεφρόλευκοι ασβεστόλιθοι έχουν ηλικία τουλάχιστον 100 εκ. ετών [ανώτερο Κρητιδικό] και σε ορισμένα σημεία περιέχουν απολιθωμένα φύκη και γαστερόποδα .Σχηματίστηκαν σε θαλάσσιο περιβάλλον και όλα αυτά τα χρόνια είναι εκτεθειμένοι στη δράση των κυμάτων. 

Αν επιχειρούσαμε να αναπαραστήσουμε την περιοχή, αφαιρώντας οτιδήποτε έχει προέλθει από ανθρωπογενείς παρεμβάσεις και από τις πρόσφατες προσχώσεις των χείμαρρων ίσως αυτό βοηθούσε το έργο μας. Απομακρύνοντας τους τεχνητούς μώλους όσο και τα φερτά υλικά από το πλούσιο υδρογραφικό δίκτυο της περιοχής θα παρατηρούσαμε ότι το τοπίο προσεγγίζει σε γενικές γραμμές εκείνο των Rayet και Dubois. Επιπλέον είναι πολύ πιθανόν να υπήρχε στην περιοχή και δεύτερη νησίδα στον Καλό Λιμιώνα.

Οι ασβεστόλιθοι του Λιμιώνα προέρχονται από την χαμένη ζώνη του Γαβρόβου. Ένα υποθαλάσσιο ύψωμα το οποίο κυριαρχούσε τότε στον ελλαδικό χώρο. Από το ίδιο υλικό σχηματίστηκε και το μικρό νησάκι Σαφονίδι που βρίσκεται μεταξύ Λιμιώνα και Καλύμνου. Σε λιγότερο από 115 χρόνια η περιοχή άλλαξε τόσο ωστόσο συνεχίζει να μεταβάλλεται. Πρέπει να γνωρίζετε ότι πριν από 4800 χρόνια η στάθμη της θάλασσας στην περιοχή ήταν  περίπου  -10 μέτρα. Κάθε φορά που επισκέπτεστε τον Λιμιώνα να θυμάστε ότι φυσικές δυνάμεις εργάστηκαν για εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια για να παραδώσουν το τοπίο που απολαμβάνουμε και μας μαγεύει ιδιαίτερα όταν σουρουπώνει.

Γεωδίφης

Πηγές:

 1.Παιδί της Ρέας, τριλογία

2. Κώια-Ιακ.Ζαρράφτη

3. Ιστορία της Νήσου Κω- Β.Χατζηβασιλείου

4. Ιστοχώρος gallica.bnf.fr.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ

Λιμνιώνας, 2011.Φωτογραφία-M.Osmenda.

Η γεωλογία  των Πρασονησιών της Κεφάλου.

Τα Πρασονήσια σε  χάρτη της Κω των Graves&Spratt του 1841 που διόρθωσε ο Rayet το 1871.Ενας σημαντικός χάρτης για τους περιηγητές,ιστορικούς, γεωγράφους,αρχαιολόγους του 19ου αιώνα και όχι μόνο.Από την gallica.bnf.fr.

Πρασονήσια Κεφάλου.

Η δράση του ρήγματος Κ.Λιμιώνα ήταν καθοριστική όμως δεν ήταν αρκετή...

Το ενεργό ρήγμα του Κ.Λιμ(ν)ιώνα είναι κανονικό το οποίο σημαίνει ότι κατά μήκος μιας επιφανείας το ένα τμήμα του ανυψώνεται(δεξί) ενώ το αντίστοιχο από την άλλη πλευρά βυθίζεται. Έχει μήκος τουλάχιστον 2 χλμ., αρχίζει κάπου μέσα στην θάλασσα(νότια της φωτογραφίας), περνά από τις οξειδωμένες κόκκινες ζώνες μέσα από το λιμανάκι ,συνεχίζει ΒΑ , διέρχεται από τους πρόποδες του υψώματος Κακόπλευρο και χάνεται κάπου κοντά στο ρέμα Άμβακα. Η δράση εκατοντάδων χρόνων του ρήγματος ήταν καθοριστική στη δημιουργία του αρχικού υποβάθρου όμως δεν ήταν αρκετή. Τα φερτά υλικά που κατέβαζε το ρέμα του Κ.Λιμιώνα, όσο και οι μετέπειτα ανθρωπογενείς παρεμβάσεις καθώς και οι όποιες μεταβολές στη θαλάσσια στάθμη συνέβαλλαν στη δημιουργία του ομώνυμου κολπίσκου.