Το πολυεργαλείο του βοσκού και η κρανιά

Ο Πάν, ο θεός των βοσκών, εμφανίζεται σε πολλές παραστάσεις με μία γκλίτσα στο ένα χέρι και τον αυλό του στο άλλο. 

Επίσης, ο Μωϋσής, ο Ιωάννης ο Βαπτιστής, ο Χριστός ως ποιμήν των ανθρώπων, όλοι τους κρατούσαν ένα είδος γκλίτσας στα χέρια τους.

Η γκλίτσα χρησιμοποιήθηκε και επί της εποχής του Βυζαντίου και Τουρκοκρατίας κυρίως από βοσκούς, ως μέσον για να καθοδηγούν τα κοπάδια τους, να αντιμετωπίζουν κινδύνους από επιθέσεις άγριων ζώων, ως υποστήριγμα στο βάδισμά τους και ως μέσο προστασίας. 

Παλιότερα κατασκεύαζαν δύο ειδών γκλίτσες. Την "Τσοπάνικη" και την "Γεροντική". Η "Τσοπάνικη" είχε μεγάλη κεφαλή, με μεγαλύτερη καμπούρα και μακρύ μπαστούνι.Η βέργα είναι από κρανιά [φωτογραφία] ενώ η κεφαλή είναι από ξύλο κρανιάς, ελιάς, κέδρου, αγριομηλιάς, οξιάς, νεροπλάτανου κ.λ.π. Το ξύλο πρέπει να είναι σκληρό και καθαρό. Το κόψιμο των ξύλων γίνεται πάντα τον χειμώνα, προτού ανέβουν οι χυμοί στις ρίζες.

Σύμφωνα με τον Θεόφραστο, το ξύλο της κρανιάς ήταν τόσο σκληρό όσο το κόκκαλο και χρησιμοποιήθηκε για να φτιαχτούν κυνηγητικές λόγχες, πολεμικά ακόντια, τόξα και μπαστούνια.Η 6μετρη μακεδονική σάρισα ήταν από κρανιά.Τα τόξα των Λυκίων ήταν φτιαγμένα από ξύλο κρανιάς [Ηρόδοτος].

Η κρανιά αναφέρεται πρώτη φορά από τον Όμηρο στην Οδύσσεια, όπου η Κίρκη τάισε με καρπούς κρανιάς τον Οδυσσέα και το πλήρωμά του, για να τους μετατρέψει σε γουρούνια. Ο Παυσανίας αναφέρει ότι ο Δούρειος Ίππος φτιάχτηκε από ξύλο κρανιάς.

Γεωδίφης