Οίνος περίφημος εκ Νισύρου!
«Τα προϊόντα της νήσου [Νισύρου] εισίν αμύγδαλα,σύκα, έλαιον, βάλανος, κριθή, οίνος περίφημος παρά τοις αρχαίοις [Ευστ.εις Διον. οικ.περιηγ.], φασιόλοι, ερέβινθοι, αγριοπιστάκια [τσίκουδα και άλλα]. Εκ τούτων πάντων μόνο οι βάλανοι και τα αμύγδαλα εξάγονται εις μέγα οπωσούν ποσόν,και αποτελούσι το κύριο της νήσου προϊόν. Το πάλαι η Νίσυρος εφημίζετο για τους μυλίους λίθους της ούς ηγόραζον οι ειτην νήσον πανταχόθεν επί τούτω ερχόμενοι την ωραιότητα και την χρησιμότητα αυτών μαρτυρεί αδέσποτον σωζόμενον εν τη ανθολογία [Ανθ.Πολάτ. τομ 2,κεφ ΙΧ]»
Απόσπασμα από το σπάνιο βιβλίο, 320 σελίδων, με τίτλο «Δράματα εν Νισύρω» του Ιωάννου Χατζηγιαννάκη, 1896 - από την Βιβλιοθήκη του Γιώργου και Περσεφόνης Κουτσουράδη.
Η Νίσυρος κατοικείται αδιάκοπα από την 5η χιλιετία π.Χ.Ιδιαίτερη άνθηση γνωρίζει τον 4ο π.Χ. αιώνα και τον 12ο-13ο αιώνα μ.Χ. Στο τέλος του 19ου αιώνα έχει 5.000 κατοίκους.Μετά αρχίζει η καθοδική πληθυσμιακή πορεία της. Η αγροτική παραγωγή [αμύγδαλα, σύκα, βελανίδια, σταφύλια, ελιές], η αλιευτική και η κτηνοτροφική δραστηριότητα [κατσίκια, βόδια, γουρούνια] ήταν αξιόλογη έως τα τέλη του 19ου αιώνα. Από τη δεκαετία του ’50 αρχίζει η φθίνουσα πορεία με την γεωργική ενασχόληση.Οι κάτοικοι μεταναστεύουν προς την Αλεξάνδρεια,Σμύρνη, Κων/πολη, Αμερική,και μετά το 1930 προς την Αθήνα.
Ενα θέμα που προκάλεσε συζήτηση πριν από λίγες ημέρες στο Facebook είναι αν υπήρχαν ή όχι αμπελώνες στη Νίσυρο;
Ο Giorgos Tsironis ισχυρίζεται ότι η μητέρα του έλεγε «ότι ο παππούς Αντωνάρος, που εμπορευόταν κρασιά [μεταξύ άλλων], πήγαινε με το καΐκι και έφερνε μούστο από την Σαντορινη!» Ο πρώην δήμαρχος και καλός γνώστης των θεμάτων της Νισύρου αναφέρει ότι «αμπέλια δεν υπήρχαν, δημητριακά έσπερναν γι αυτό ο κύκλος από πάνω είναι αλώνι στους Πάλους».Ο Βαγγέλης [νισσυριος] προσθέτει ότι «τα άπειρα καζαναριά κυρίως στην ΒΔ πλευρά δείχνουν ότι υπήρχαν αμπέλια,ο Αρμάς από το 1647 ειναι μονάδα για κρασί και κουκουζίνα πολύ μεγάλου μεγέθους.Το 1912 με τους Ιταλούς σταμάτησε το εμπόριο με την Μικρασία με συνέπεια να μειωθούν τα αμπέλια.Τα καζαναριά όμως σταμάτησαν να δουλεύουν λόγω διώξεων των Ιταλών που μάζευαν το χαλκό και λόγω υψηλών φόρων με την ένταξη στο ελληνικό κράτος το 47.Άρα και λόγω μετανάστευσης μπορούμε να υποθέσουμε ότι στο τέλος της δεκαετίας του ΄50 σταμάτησε η αμπελοκαλλιέργεια εντελώς».Ο Vaggelis Charitos, τέλος συμπληρώνει:«Στην εξίσωση προσθέστε και τη φυλλοξήρα του 1892».
Οι αμπελώνες της Νισύρου είναι πολύ παλιά υπόθεση όπως περιέγραψε ο Χατζηγιαννάκης στα τέλη του 19ου αιώνα.
Την ιστορία του κρασιού της Νισύρου αναφέρει ο Ευστάθιος Θεσσαλονίκης [1115-1195/6].Ενας βυζαντινός λόγιος, κληρικός, για πολλούς ο πιο καλλιεργημένος άνθρωπος της γενιάς του και βαθύς γνώστης της αρχαίας ελληνικής λογοτεχνίας [Ιλιάδα,Οδύσσεια, Διονύσιο Περιηγητή ,Πίνδαρο, κά].
Το έδαφος του βραχώδους νησιού είναι ηφαιστειογενές, εύφορο και ευνοεί την καλλιέργεια των αμπελιών, φάβας, φασολιών και της άνυδρης μικρόκαρπης ντομάτας.Από ένα τέτοιο φυσικό περιβάλλον είναι αδύνατον να απουσίαζαν οι αμπελώνες.
Ωστόσο, ξέρουμε ελάχιστα για τον περίφημο αρχαίο οίνο της Νισύρου ο οποίος πρέπει να ήταν γνωστός σε ολόκληρο τον ελλαδικό χώρο.
Το άνυδρο νησί με τις αντίξοες κλιματικές συνθήκες με μόνη δροσιά τις λίγες βροχές του χειμώνα και την νυχτερινή υγρασία του καλοκαιριού ίσως υποχρέωσε τους κατοίκους να υιοθετήσουν το χαμηλό σχήμα κλαδέματος, σαν καλάθι που χρησιμοποιούσαν στην Σαντορίνη, προκειμένου να προφυλάσσονται τα σταφύλια, τόσο από τον άνεμο όσο και από τον καύσωνα του καλοκαιριού.
Γεωδίφης
Με αφορμή τα προιόντα της Νισύρου να αναφέρω ότι την εποχή του Β.Παγκοσμίου Πολέμου από καρβουδισμένους καρπούς αβράμιθα παρήγαγαν τον καφέ τους οι Νισύριοι σύμφωνα με μαρτυρία του δασκάλου από το Νικιά, Νικόλαου Γιαννά ο οποίος δίδασκε στην Κω.[πηγή-Αχιλλέας Κουτσουράδης].
