Νήσος [Χάλκης]
«Η παραλιακή διαμόρφωση της Χάλκης παρουσιάζει τον ωραίο μεν αλλά μικρό και ασφαλή λιμένα της πόλης το οποίο στο στόμιο έχει την ερημόνησο Νήσο όπως λέγεται η οποία αφήνει δύο εισόδους στην είσοδο του λιμανιού του Ημποριού» αναφέρει ο Διογένης Πιπίνος, Φεβρουάριος 1913.
Πίσω από την Νήσο μέσα στον όρμο κατέφευγαν τα πλοία και κρύβονταν κατα τις ναυμαχίες σύμφωνα με τον Θουκιδίδη.
Ο Χ.Παπαχριστοδούλου,λέει: «Νήσσος, ή όνομα νησίδος προστατευούσης τον λιμένα της Χάλκης. Η λέξη απαντά στα τοπωνύμια ως όνομα νησίδων, άλλα καί τμημάτων ξηράς έν τω μέσω ποταμών».
Η Νήσος ή Νησάκι είναι νησίδα με έκταση 0,30 τ.χλμ. και περίμετρο ακτογραμμής 2,31 χλμ. που βρίσκεται απέναντι από τον Ημποριό, στα ανατολικά του κόλπου της Χάλκης. Διοικητικά υπάγεται στο Δήμο Χάλκης.
Πρόκειται για βραχώδη νησίδα, άνυδρη αποτελούμενη από ιζηματογενή πετρώματα [ασβεστόλιθοι,δολομίτες;] του Μεσοζωικού-Ηώκαινου, 251-33,9 εκ.ετών της γεωτεκτονικής ζώνης Γαβρόβου -Τρίπολης.
Το ψηλότερο σημείο 71μ. συναντάται στα βορειοδυτικά της νησίδας. Περίπου 800.000 πριν αποτελούσε ένα νησί μαζί με την Χάλκη, Αλιμιά και την Ρόδο το οποίο χωριζόταν από το ενιαίο νησί Καρπάθου- Κάσου με ένα θαλάσσιο πέρασμα.
Πριν από 2,5εκ.-10.000 χρόνια έγιναν διαδοχικές ανυψώσεις της στάθμης της θάλασσας εξαιτίας των ψυχρών και θερμών περιόδων. Οι παγετώνες περιόριζαν τη στάθμη της θάλασσας και επέτρεπαν στη ξηρά να επεκταθεί. Η θερμή περίοδος προκαλούσε τη τήξη των πάγων και τη φυσική ανύψωση της θαλάσσιας στάθμης. Το φαινόμενο αυτό επαναλήφθηκε 4 φορές στη διάρκεια του Πλειστόκαινου.
Το Πλειστόκαινο, την γεωλογική περίοδο από 1,8 εκ-10.000 χρόνια πριν από σήμερα, η παλαιογεωγραφική εικόνα της περιοχής δε διαφέρει πολύ από την τωρινή.
Γεωδίφης
