Η μυστηριώδης προέλευση του συμβόλου της καρδιάς

Εδώ ένα ωραίο ψηφιδωτό με καρδιές προφανώς πρωτοβυζαντινό από την Κω. Αγνώστου ταυτότητας αποκολλημένο μωσαϊκό μπορεί να κατέληξε στην Ρόδο, φωτογραφημένο από τους Ιταλούς αρχαιολόγους μετά από τον σεισμό του ΄33.

Το εικονίδιο της καρδιάς είναι παντού,  έχει την τιμητική του καταχρηστικά θα έλεγα σήμερα, αλλά δεν μοιάζει σε τίποτα με το όργανο που χτυπά στο στήθος μας.

Η εξέλιξή της είναι ασαφής, αλλά υπάρχουν κάποιες θεωρίες. Τα σχήματα καρδιάς χρησιμοποιήθηκαν στη διακοσμητική τέχνη από τις αρχαίες κοινωνίες. Ένα από τα παλαιότερα παραδείγματα είναι ένα μενταγιόν πολιτισμού της κοιλάδας του Ινδού με ανάγλυφο φύλλο συκής σε σχήμα καρδιάς. Φύλλα κισσού, συκιάς και νούφαρου χρησιμοποιήθηκαν όλα στην τέχνη και την εραλδική.

Σίλφιο

Το σύμβολο της καρδιάς μπορεί να προέρχεται από ένα φυτό που ονομάζεται silphium του οποίου ο λοβός του σπόρου μοιάζει με καρδιά. 

Λοβοί σπόρων Silphium.

Αυτό το φυτό φαινόταν να έχει μια πηγή πλεονεκτημάτων εάν καταποθεί/χρησιμοποιηθεί.  Ήταν ένα από αυτά που χρησιμοποιήθηκε ως μια μορφή ελέγχου των γεννήσεων από τους Έλληνες και τους Ρωμαίους. 

Επειδή το φυτό χρησιμοποιήθηκε κατά τη διάρκεια οικείων στιγμών καθώς και η ομοιότητά του με τη σύγχρονη καρδιά, δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι το σύμβολο της καρδιάς [θα μπορούσε] να έχει ρίζες στα φυτά silphium.

Αριστοτέλης

Μια άλλη ρεαλιστική υπόθεση είναι ότι το σχήμα καρδιάς που έχουμε  προέρχεται από τους μεσαιωνικούς χρόνους. Κατά τη διάρκεια αυτής της χρονικής περιόδου, οι άνθρωποι ενδιαφέρθηκαν να προσπαθούν να σχεδιάσουν την καρδιά που είχε περιγραφεί σε αρχαία κείμενα από ανθρώπους όπως ο Αριστοτέλης. Πίστευε ότι τα συναισθήματα προέρχονταν από την καρδιά και όχι από τον εγκέφαλο.

Ασημένια δραχμή, που φέρει την εικόνα του σπόρου του σιλφίου, από την αρχαία Κυρήνη της Λιβύης, χρονολογείται 500-480 π.Χ. Γραφείο νομισμάτων των Κρατικών Μουσείων, Βερολίνο.

Τον 5ο-6ο αιώνα π.Χ., το σχήμα της καρδιάς χρησιμοποιήθηκε για να αντιπροσωπεύσει τον καρπό σε σχήμα καρδιάς του φυτού silphium, ενός φυτού που πιθανότατα χρησιμοποιήθηκε ως αντισυλληπτικό και αφροδισιακό.

Τα ασημένια νομίσματα από την Κυρήνη του 5ου-6ου αιώνα π.Χ. φέρουν παρόμοιο σχέδιο, μερικές φορές συνοδεύονται από φυτό σιλφίου και θεωρείται ότι αντιπροσωπεύουν το σπόρο ή τον καρπό του.

Ο συνδυασμός του σχήματος της καρδιάς και της χρήσης του με τη μεταφορά της καρδιάς αναπτύχθηκε στα τέλη του Μεσαίωνα, αν και το σχήμα έχει χρησιμοποιηθεί σε πολλά αρχαία επιγραφικά μνημεία και κείμενα.

Βαλεντίνος

Από τον 19ο αιώνα, το σύμβολο χρησιμοποιείται συχνά σε κάρτες για την Ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου, κουτιά με ζαχαρωτά και παρόμοια αντικείμενα λαϊκής κουλτούρας ως σύμβολο ρομαντικής αγάπης. 

Η χρήση του συμβόλου της καρδιάς που έφτασε μέχρι το λιμάνι μας, ως λογογράφου για το αγγλικό ρήμα «Ι love» προέρχεται από τη χρήση στο "I ♥ NY", που εισήχθη το 1977.

Γεωδίφης με πληροφορίες από την Britannica, Βικιπαίδεια και τα Μουσεία του Βερολίνου