Ο αρχαίος Άρης μπορεί να είχε υδροθερμικά συστήματα

Κρατήρας Jezero, Άρης. Φωτογραφία: NASA / Tim Goudge.

Η ιστορία του νερού στον Άρη είναι ένα παζλ που ενδιαφέρει τους πλανητικούς επιστήμονες καθώς και το ευρύ κοινό. 

Ο Κόκκινος Πλανήτης έχει επί του παρόντος νερό με τη μορφή πάγου στους πόλους, ίχνη αερίου στην ατμόσφαιρα και άγνωστη ποσότητα κάτω από την επιφάνεια ως υπόγειο νερό, δεσμευμένο σε ορυκτά και σε πάγο. Ωστόσο, υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι ο αρχαίος Άρης μπορεί να είχε μακρόβια ρέματα, ποτάμια και λίμνες. 

Υπάρχουν ακόμα πολλά να μάθουμε για το πώς ήταν ο Άρης και πώς μεταμορφώθηκε με την πάροδο του χρόνου. Μια προσέγγιση είναι η μελέτη της απογραφής του νερού σε διαφορετικές χρονικές στιγμές. Τώρα, το ρόβερ Perseverance της NASA βρήκε ενυδατωμένο θειικό μαγνήσιο (παρόμοιο με τα άλατα Epsom) και αφυδατωμένο θειικό ασβέστιο που σχηματίστηκαν από το νερό που ρέει μέσα από ρωγμές σε ηφαιστειακά πετρώματα στον πυθμένα του κρατήρα Jezero ηλικίας 3,8 δισεκατομμυρίων ετών. 

Αυτά τα ενυδατωμένα μέταλλα παγιδεύουν το νερό μέσα τους και καταγράφουν την ιστορία του πώς και πότε σχηματίστηκαν. Η επιστροφή δειγμάτων αυτών των ορυκτών στη Γη θα επιτρέψει στους ερευνητές να εξερευνήσουν την ιστορία του νερού και του κλίματος του Άρη και πιθανώς στοιχεία αρχαίας ζωής με τα πιο ευαίσθητα όργανα.

Οι πλανητολόγοι υποψιάζονται ότι ο Άρης κάποτε είχε μακρόβιους ποταμούς, λίμνες και ρυάκια.

Σήμερα, το νερό στον Άρη βρίσκεται σε πάγο στους πόλους και παγιδεύεται κάτω από την επιφάνεια του Άρη.

Σε νέα έρευνα, ο Δρ Andy Czaja του Πανεπιστημίου του Σινσινάτι και οι συνεργάτες του αποκάλυψαν ότι ο πλανήτης μπορεί επίσης να είχε υδροθερμικά συστήματα βασισμένα στο ενυδατωμένο θειικό μαγνήσιο που εντοπίστηκε στα ηφαιστειακά πετρώματα.

«Όταν αυτοί οι βράχοι κρυώσουν και σπάσουν, γίνονται ένα κατοικήσιμο περιβάλλον για ζωή», είπε ο Δρ Czaja.

«Δεν έχουμε βρει ακόμη οριστικά στοιχεία ζωής σε αυτά τα κοιτάσματα. Αλλά αν υπήρχαν απολιθωμένοι μικροοργανισμοί παγιδευμένοι στους βράχους, θα ήταν πολύ μικροί για να τους δούμε με το ρόβερ».

«Αυτά τα ενυδατωμένα μέταλλα παγιδεύουν το νερό μέσα τους και καταγράφουν την ιστορία του πώς και πότε σχηματίστηκαν».

«Η επιστροφή δειγμάτων αυτών των ορυκτών στη Γη θα επιτρέψει στους ερευνητές να εξερευνήσουν την ιστορία του νερού και του κλίματος του Άρη και πιθανώς στοιχεία της αρχαίας ζωής με τα πιο ευαίσθητα δυνατά όργανα».

Το Perseverance ξεκίνησε τη σκόπιμη εξερεύνηση από το δάπεδο του κρατήρα μέχρι το μπροστινό μέρος του δέλτα, που σχηματίστηκε από ένα αρχαίο ποτάμι ή αποστραγγιστικό κανάλι όπου συνάντησε ιζηματογενή πετρώματα που συχνά περιέχουν παγιδευμένα ορυκτά και μια άλλη λεωφόρο για στοιχεία αρχαίας ζωής.

Και πέρυσι το rover έφτασε στο περιθώριο του κρατήρα σε μια τεράστια λίμνη όπου εξερευνά κοιτάσματα ανθρακικού μαγνησίου, τα οποία μπορούν να σχηματιστούν γεωλογικά ή βιολογικά από βακτήρια.

«Η απόφαση να στείλουμε το Perseverance στον κρατήρα Jezero φαίνεται να αποδίδει καρπούς», είπε ο Δρ Czaja.

«Υπήρχαν και άλλα μέρη που θα μπορούσαμε να έχουμε πάει που μπορεί να ήταν εξίσου καλά».

«Δεν θα ξέρεις μέχρι να τα εξερευνήσεις όλα. Αλλά ο Jezero επιλέχθηκε για καλό λόγο και ήταν απολύτως δικαιολογημένος».

Στη συνέχεια, το rover θα βγει από τον κρατήρα Jezero για να εξερευνήσει την ευρύτερη περιοχή.

«Είναι πιθανό να βρούμε πέτρες που χρονολογούνται πριν από 4 δισεκατομμύρια χρόνια ή περισσότερο», είπε ο Δρ Czaja.

«Και ο Άρης θα μπορούσε να φιλοξενεί στρωματόλιθους ή πέτρες που περιέχουν στοιχεία αρχαίων στρωμάτων βακτηρίων ορατών με γυμνό μάτι».

«Στη Γη, αυτοί οι βράχοι βρίσκονται μερικές φορές σε ακραία περιβάλλοντα όπως οι λεκάνες με θερμοπίδακες».

«Ελπίζω ότι το Perseverance μόλις μας άνοιξε την όρεξη για περισσότερη εξερεύνηση στον Άρη».

«Και η επαναφορά δειγμάτων θα μας επιτρέψει να μελετήσουμε τον Άρη και να αναζητήσουμε στοιχεία αρχαίας ζωής με όργανα που δεν έχουν εφευρεθεί ακόμη για χρόνια και χρόνια».

Γεωδίφης με πληροφορίες από το sci.news

Τα αποτελέσματα δημοσιεύτηκαν στο τεύχος Ιανουαρίου 2024 του Journal of Geophysical Research: Planets .

περισσότερα

Sandra Siljeström et al. Evidence of Sulfate-Rich Fluid Alteration in Jezero Crater Floor, Mars. JGR: Planets 129 (1): e2023JE007989; doi: 10.1029/2023JE00798

https://www.sci.news/space/ancient-mars-hydrothermal-systems-12713.html