Ο τραγικός θάνατος ενός πολλά υποσχόμενου νεαρού φυσικού

Ο Henry Moseley[1887-1914], ο εφευρέτης του σύγχρονου περιοδικού πίνακα, σκοτώθηκε σε ηλικία 27 ετών από έναν ελεύθερο σκοπευτή στη μάχη της Καλλίπολης το 1915.

Ο Moseley ήταν ένας λαμπρός φυσικός που εργάστηκε στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ υπό τον Ernest Rutherford, τον πατέρα της πυρηνικής φυσικής. Ενδιαφέρθηκε για τις ιδιότητες των ακτίνων Χ και πώς θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για τη μελέτη της δομής των ατόμων. Χρησιμοποίησε μια συσκευή που ονομάζεται φασματόμετρο για να μετρήσει τα μήκη κύματος των ακτίνων Χ που εκπέμπονται από διαφορετικά στοιχεία όταν βομβαρδίζονταν από ηλεκτρόνια. 

Βρήκε ότι υπήρχε ένα κανονικό μοτίβο στα φάσματα ακτίνων Χ και ότι κάθε στοιχείο είχε ένα χαρακτηριστικό σύνολο γραμμών που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για να το αναγνωρίσουν. Βρήκε επίσης ότι η συχνότητα της πιο έντονης γραμμής σε κάθε φάσμα ήταν ανάλογη με το τετράγωνο ενός αριθμού που όρισε σε κάθε στοιχείο. Αυτός ο αριθμός, τον οποίο ονόμασε ατομικό αριθμό, βρέθηκε αργότερα ότι είναι ίσος με τον αριθμό των πρωτονίων στον πυρήνα ενός ατόμου.

Η ανακάλυψη του Moseley ήταν πολύ σημαντική για τη χημεία και τη φυσική, καθώς παρείχε έναν σαφή και λογικό τρόπο οργάνωσης των στοιχείων στον περιοδικό πίνακα. Εξήγησε επίσης γιατί ορισμένα στοιχεία είχαν παρόμοιες χημικές ιδιότητες, καθώς είχαν τον ίδιο αριθμό ηλεκτρονίων στο εξωτερικό τους περίβλημα. 

Το έργο του Moseley υποστήριξε επίσης τη θεωρία του Niels Bohr για το άτομο, ο οποίος πρότεινε ότι τα ηλεκτρόνια περιφέρονται γύρω από τον πυρήνα σε διακριτά ενεργειακά επίπεδα. Ο νόμος του Moseley προέβλεψε επίσης την ύπαρξη μερικών στοιχείων που λείπουν που δεν είχαν ακόμη ανακαλυφθεί, όπως το τεχνήτιο, το προμήθιο και το ρήνιο.

Δυστυχώς, η ζωή και η καριέρα του Moseley συντομεύτηκαν από τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Προσφέρθηκε εθελοντικά στον Βρετανικό Στρατό ως αξιωματικός τηλεπικοινωνιών και στάλθηκε στην Καλλίπολη της Τουρκίας, όπου συμμετείχε σε εκστρατεία κατά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

 Σκοτώθηκε από ελεύθερο σκοπευτή στις 10 Αυγούστου 1915, σε ηλικία 27 ετών. Ο θάνατός του θρηνήθηκε από πολλούς επιστήμονες και μελετητές, οι οποίοι τον θεωρούσαν έναν από τους πιο πολλά υποσχόμενους φυσικούς της γενιάς του. Κάποιοι μάλιστα υπέθεσαν ότι θα είχε κερδίσει το Νόμπελ Φυσικής αν είχε επιβιώσει.

Ο Niels Bohr είπε κάποτε ότι, το έργο του Ράδερφορντ «δεν λήφθηκε καθόλου στα σοβαρά» και ότι «η μεγάλη αλλαγή ήρθε από τον Μόζελι».

Ο θάνατός του ώθησε επίσης τη βρετανική κυβέρνηση να απαγορεύσει σε άλλους εξέχοντες επιστήμονες να υπηρετούν σε ρόλους πρώτης γραμμής, καθώς συνειδητοποίησαν την αξία και τη σημασία της επιστημονικής έρευνας για την κοινωνία.

Γεωδίφης με πληροφορίες από το Physics In History

περισσότερα,

https://www.aps.org/publications/apsnews/201208/physicshistory.cfm 

[Φωτογραφία: Balliol-Trinity College Laboratory, 1910]