Παραισθησιογόνο φυτό των Ρωμαίων της Γερμανίας;

Αυτή είναι μια ανακάλυψη που έκαναν οι αρχαιοζωολόγοι εξετάζοντας τα πολυάριθμα οστά ζώων από το Houten-Castellum, μια αγροτική ρωμαϊκή τοποθεσία στην Ολλανδία, μια πρώην ρωμαϊκή επαρχία της Germania Inferior.

Πράγματι, ανάμεσα στα οστά που ανακαλύφθηκαν  και αγγεία, ένα κόκκαλο προβάτου/κατσίκας, σφραγισμένο από σημύδα, άφησε δεκάδες σπόρους φυτών να ξεφύγουν.

Μετά από μελέτη, αποδείχθηκε ότι αυτοί οι σπόροι ήταν από ένα κοινό φυτό σε περιοχές , που ονομάζεται ruderal -γερούλι(που φύεται σε μέρη που έχει ξαναδουλέψει ο άνθρωπος) αλλά σπάνια αρχαιολογική απόδειξη της χρήσης του από τους Ρωμαίους.

Περιέχει αλκαλοειδή τροπάνια και είναι γνωστό από την αρχαιότητα για τις φαρμακευτικές του αρετές, αλλά και παραισθησιογόνο έως και θανατηφόρο σε υψηλές δόσεις.

Χρησιμοποιήθηκε έτσι στην αρχαιότητα ως αναλγητικό ή αντιφλεγμονώδες, αλλά και για την επίτευξη καταστάσεων αλλαγής συνείδησης κατά τη διάρκεια τελετών ή χρησμών. Η περίφημη Πυθία θα το χρησιμοποιούσε σε μελωμένο ποτό.

Τον πρώτο αιώνα ο Διοσκουρίδης ή ο Πλίνιος προειδοποιούσαν για τη φαρμακευτική του χρήση, αποθαρρύνοντάς τον λόγω των παρενεργειών του:

«Ακόμα σχετιζόμαστε με τον Ηρακλή το φυτό που ονομάζεται απολλινάρια [στους Ρωμαίους], στους Άραβες altercum ή altercangenon, στους Έλληνες υοσκύαμος. Υπάρχουν πολλά είδη... Όλα προκαλούν τρέλα και ζάλη... Αυτό το φυτό έχει, όπως το κρασί, η ιδιότητα να πηγαίνει στο κεφάλι και να ενοχλεί το μυαλό... Γενικά, η χρήση αυτού του φυτού είναι κατά τη γνώμη μου πολύ επικίνδυνη.Πράγματι, είναι σίγουρο ότι τα ίδια τα φύλλα ενοχλούν το μυαλό, αν πάρετε περισσότερα από τέσσερα. Οι αρχαίοι νόμιζαν ότι τα φύλλα, στο κρασί, έδιωχναν τον πυρετό».

Η γνώση του Υοσκύαμου ως φαρμακευτικό φυτό είναι πολύ παλιά. Βαβυλώνιοι, Αιγύπτιοι, Πέρσες, Άραβες, Έλληνες και Ρωμαίοι, το χρησιμοποιούσαν τόσο ως ηρεμιστικό όσο και ως δηλητήριο.

Γεωδίφης

Πηγές:

1.Πλίνιος ο Πρεσβύτερος, Φυσική Ιστορία, βιβλίο 25, XVII,

2.University of Cambridge