Ένα αρχαίο αυστραλιανό ψάρι που αναπνέει αέρα από 380 εκατομμύρια χρόνια πριν

Ένα αρχαίο αυστραλιανό ψάρι που αναπνέει αέρα από 380 εκατομμύρια χρόνια πριν.

Ανακατασκευή της ζωής του Harajicadectes zhumini, ενός ψαριού με πτερύγια λοβού μήκους 40 εκατοστών που δεν σχετίζεται πολύ με τα ψάρια που δημιούργησαν τα πρώτα τετράποδα με άκρα. Φωτογραφία: Brian Choo, Πανεπιστήμιο Flinders.

Ο ποταμός Finke της Άλις Σπρινγκ (Larapinta), που συχνά αναφέρεται ως ένας από τους παλαιότερους ποταμούς στον κόσμο, κάποτε φιλοξενούσε νερά γεμάτα από παράξενα ζώα—συμπεριλαμβανομένου ενός κομψού αρπακτικού ψαριού με πτερύγια λοβών με μεγάλους κυνόδοντες και οστέινα λέπια.

Το πρόσφατα περιγραφόμενο απολιθωμένο ψάρι ονομάστηκε Harajicadectes zhumini από μια διεθνή ομάδα ερευνητών με επικεφαλής τον παλαιοντολόγο του Πανεπιστημίου Flinders, Δρ. Brian Choo.

Το απολίθωμα πήρε το όνομά του από το μέλος Harajica Sandstone όπου τα απολιθώματα βρέθηκαν στο «Κόκκινο Κέντρο» της Αυστραλίας και το αρχαίο ελληνικό dēktēs [«πικρό»]. Αποτίει επίσης φόρο τιμής στον καθηγητή Min Zhu, επί του παρόντος στην Κινεζική Ακαδημία Επιστημών στο Πεκίνο, ο οποίος έχει κάνει κάποιες σημαντικές συνεισφορές στην έρευνα των πρώιμων σπονδυλωτών.

Ένα από τα αρχαία Τετραπόμορφα, μερικά από τα οποία έγιναν πρόγονοι τετράποδων με άκρα - και αργότερα ανθρώπων - οι Harajicadectes είναι ιδιαίτερα διακριτικό για τα μεγάλα ανοίγματά του στην κορυφή του κρανίου τους.

«Αυτές οι σπειροειδείς δομές πιστεύεται ότι διευκολύνουν την επιφανειακή αναπνοή του αέρα, με τα σύγχρονα αφρικανικά ψάρια bichir να έχουν παρόμοιες δομές για την πρόσληψη αέρα στην επιφάνεια του νερού», λέει ο ερευνητής Παλαιοντολογίας της Flinders, Δρ. Brian Choo, ο οποίος μελέτησε το πιο πλήρες δείγμα Harajicadectes, που φτάνει σε περίπου 40 εκατοστά.

«Αυτό το χαρακτηριστικό εμφανίζεται σε πολλαπλές σειρές Τετραπομόμορφων περίπου την ίδια στιγμή κατά τη διάρκεια του Μέσου-Ύστερου Δεβόνιου.

«Εκτός από τα Harajicadectes από την κεντρική Αυστραλία, εμφανίστηκαν επίσης μεγάλα spiracles στη Gogonasus από τη Δυτική Αυστραλία και elpistostegalians όπως το Tiktaalik (οι πιο στενοί συγγενείς των τετράποδων με άκρα). Επιπλέον, εμφανίζεται επίσης στο άσχετο Pickeringius ένα ψάρι με πτερύγια ακτίνων από τη Δυτική Αυστραλία, που περιγράφηκε για πρώτη φορά το 2018.

Harajicadectes zhumini από το Harajica Sandstone Member (Givetian–Frasnian), Βόρεια Επικράτεια, Αυστραλία, Holotype NTM P6410. Α, φωτογραφήθηκε ως φυσικό καλούπι in situ όπως ανακαλύφθηκε το 2016. Β, ως φλούδα λατέξ και Γ, ερμηνευτικό σχέδιο. Πηγή- Journal of Vertebrate Paleontology (2024).

Ο καθηγητής Flinders John Long, κορυφαίος Αυστραλός ειδικός στα απολιθωμένα ψάρια και συν-συγγραφέας της νέας ανακάλυψης που δημοσιεύτηκε στο  Journal of Vertebrate Paleontology , λέει ότι η συγχρονισμένη εμφάνιση αυτής της προσαρμογής που αναπνέει τον αέρα μπορεί να συνέπεσε με μια περίοδο μειωμένου ατμοσφαιρικού οξυγόνου κατά τη διάρκεια της μεσαίο Δεβονίου.

«Η ικανότητα συμπλήρωσης της αναπνοής των βραγχίων με εναέριο οξυγόνο πιθανότατα προσέφερε ένα προσαρμοστικό πλεονέκτημα», λέει ο καθηγητής Λονγκ. «Βρήκαμε αυτή τη νέα μορφή ψαριού με πτερύγια λοβών σε μια από τις πιο απομακρυσμένες τοποθεσίες απολιθωμάτων σε όλη την Αυστραλία, το μέλος Harajica Sandstone στη Βόρεια Επικράτεια, σχεδόν 200 χλμ δυτικά του Άλις Σπρινγκς, που χρονολογείται από το Μέσο-Ύστερο Δεβόνιο περίπου το 380 εκατομμυρίων ετών.

«Είναι δύσκολο να εντοπιστεί πού βρίσκεται το Harajicadectes σε αυτή την ομάδα ψαριών, καθώς φαίνεται να έχει αποκτήσει συγκλίνοντα ένα μωσαϊκό εξειδικευμένων χαρακτηριστικών που χαρακτηρίζουν ευρέως ξεχωριστούς κλάδους της τετραποδόμορφης ακτινοβολίας».

Η έκδοση αποτελεί το επιστέγασμα 50 χρόνων εξερεύνησης και έρευνας.

Ο καθηγητής ANU Gavin Young ανακάλυψε για πρώτη φορά αποσπασματικά δείγματα το 1973 και πολλά άλλα απολιθώματα που ανακτήθηκαν το 1991 έχουν μελετηθεί από το Μουσείο της Μελβούρνης και το Geosciences Australia στην Καμπέρα.

Οι προσπάθειες μελέτης αυτών των απολιθωμάτων αποδείχθηκαν ενοχλητικές μέχρι που η αποστολή του Πανεπιστημίου Flinders το 2016 βρήκε ένα σχεδόν πλήρες δείγμα.

«Αυτό το απολίθωμα έδειξε ότι όλα τα απομονωμένα κομμάτια που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια των ετών ανήκαν σε έναν νέο τύπο αρχαίου ψαριού», λέει ο Δρ Τσου, από το Κολέγιο Επιστήμης και Μηχανικής στο Flinders.

Το δείγμα του 2016 έχει μεταφερθεί στο Μουσείο και τις Γκαλερί Τέχνης της Βόρειας Επικράτειας στο Darwin.

Γεωδίφης με πληροφορίες από το Journal of Vertebrate Paleontology 

Πηγή-Βrian Choo et al, A new stem-tetrapod fish from the Middle–Late Devonian of central Australia, Journal of Vertebrate Paleontology (2024). DOI:10.1080 /02724634.2023.2285000