Η σπουδαιότητα και η φήμη του Κώου ιατρού Ερμία στην εμφύλια σύρραξη των Γορτυνίων

 Ωδείο και Νυμφαίο της Γόρτυνας,1924.

Μια αρχαία επιγραφή που βρήκε ο Ιταλός αρχαιολόγος L.Laurenzi στο Ασκληπιείο το 1930 αναφέρει ένα σπουδαίο Κώο γιατρό που τιμήθηκε από την Γόρτυνα, πρωτεύουσα της Κρήτης και της Κυρηναϊκής κατά την Ρωμαϊκή εποχή, κατοικήθηκε το 3000 π.Χ. και γνώρισε άνθηση τα μινωικά χρόνια μεταξύ του 1600-1100 π.Χ..Καταστράφηκε δύο φορές από σεισμούς, την δεύτερη μάλιστα ολοσχερώς.

 

Γόρτυνα 

Η μυθολογία λέει ότι η Γόρτυνα ήταν ένας από τους πολλούς τόπους του Δία. Μύθος της παρουσιάζει την πριγκίπισσα Ευρώπη, το όνομα της οποίας χρησιμοποιείται για την ήπειρο, Ευρώπη.

Η Κρήτη με την Γόρτυνα σε χάρτη της Αρχαίας Ελλάδας του 1926 από τη συλλογή χαρτών της βιβλιοθήκης Perry Castañeda στο Πανεπιστήμιο του Τέξας.

Ήταν πόλη της αρχαίας Κρήτης που εμφανίζεται στα ομηρικά ποιήματα με τη μορφή Γορτύν·αλλά στη συνέχεια έγινε συνήθως Γόρτυνα. Σύμφωνα με τον Στέφανο τον Βυζάντιο αρχικά ονομαζόταν Λάρισσα και Κρήμνια.

Αυτή η σημαντική πόλη ήταν δίπλα στην Κνωσό σε σπουδαιότητα και λαμπρότητα. Στα πρώτα χρόνια αυτές οι δύο μεγάλες πόλεις είχαν συνάψει μια ένωση που τους επέτρεψε να περιορίσουν ολόκληρη την Κρήτη υπό την εξουσία τους. Σε μεταγενέστερους καιρούς, όταν δημιουργήθηκαν διαφωνίες μεταξύ τους, επιδίδονταν σε συνεχείς εχθροπραξίες. Αρχικά ήταν πολύ μεγάλου μεγέθους, αφού ο Στράβων υπολογίζει την περιφέρεια της σε 50 στάδια, αλλά όταν έγραφε τα γεωγραφικά του ήταν πολύ μειωμένη. Προσθέτει ότι ο Πτολεμαίος Φιλοπάτωρ είχε αρχίσει να την περικλείει με  τείχη αλλά το έργο δεν συνεχίστηκε για περισσότερα από 8 στάδια.Στον Πελοποννησιακό πόλεμο η Γόρτυνα φαίνεται να είχε σχέσεις με την Αθήνα.

Η επιγραφή που βρήκε ο Laurenzi.

Η επιγραφή είναι με χαρακτήρες και χαραγμένη χωρίς λάθη γράφει σε έκθεση του ο Laurenzi και συνεχίζει. Τίποτα το ιδιαίτερο πρέπει να ειπωθεί για τους διαλεκτικούς τύπους, συνηθισμένοι στη Γόρτυνα. Το γράμμα/έγγραφο είναι ένα ακριβές παράλληλο με ένα άλλο από την Κνωσό, που βρέθηκε επίσης από τον Herzog, επίσης στο Ασκληπιείο όπου τιμάται  το ίδιο πρόσωπο.

Ο Ερμίας

Είχε έρθει στη Γόρτινα,  όταν ζήτησε δημόσιο γιατρό, και είχε εξασκηθεί εκεί για 5 χρόνια, περιθάλποντας τους Γορτυνίους και περαστικούς ξένους, και επίσης ξεχώριζε για τη φροντίδα που δόθηκε στους κατοίκους της και στους συμμάχους όταν βρέθηκε η πόλη σε εμφύλιο πόλεμο που, όπως ήδη είχε αναγνωρίσει με τον Herzog, ήταν ακριβώς αυτός του 221 π.Χ.

Οι σύμμαχοι που αναφέρονται στο κείμενο ήταν οι Κνώσιοι που έγραψαν το άλλο γράμμα που βρέθηκε στο Ασκληπιείο προς τιμήν αυτού του γιατρού. Μετά την πενταετή παραμονή του στη Γόρτυνα, ο Ερμίας  Εμμενίδας είχε ζητήσει να επιστρέψει στην πατρίδα του και, όπως φαίνεται από την επιστολή, του το παραχώρησε ο δήμος, αναθέτοντάς του και δύο συντρόφους και ανακοινώνοντας στους κατοίκους της Κω τις τιμές που καταβλήθηκαν στον συμπολίτη τους . 

Ο Ερμίας είναι επίσης γνωστός με διάταγμα προς τιμήν του από την πόλη της Αλικαρνασσού, και εμφανίζεται ως συνδρομητής για τη σωτηρία της πατρίδας κατά τον Κρητικό πόλεμο σε επιγραφή της Κω [Paton n.10], και ως συνδρομητής στον Δήμο του  Ισθμού της Κεφάλου[Paton, n. 404].

Η Κνωσός με σύμμαχο τη Γόρτυνα υπέταξε όλες τις κρητικές πόλεις, με εξαίρεση την Λύττο. Στον πόλεμο εναντίον της, ξέσπασε στη Γόρτυνα στάσις εμφύλια διαμάχη [221-219 π.Χ], με τους πρεσβύτερους να τάσσονται με το μέρος των Κνωσίων και τους νεότερους των Λυττίων. Στο τέλος, οι πρεσβύτεροι επικράτησαν, εξορίζοντας ή φονεύοντας τους νέους, και παρέδωσαν την πόλη στους Κνωσίους. Τους πολλούς τραυματίες στις μάχες που διεξήχθησαν στη Γόρτυνα και αργότερα κοντά στη Φαιστό, όταν οι Γορτύνιοι φυγάδες είχαν καταλάβει το λιμένα των Φαιστίων, περιέθαλπε για πέντε χρόνια με τον καλύτερο τρόπο ο Ερμίας. Κατά την επιστροφή στην πατρίδα του, οι Γορτύνιοι όντας ευγνώμονες, αποφάσισαν να τον συνοδεύσουν με δύο συμπολίτες τους και να αποστείλουν στην Κω επαινετική επιστολή, σύμφωνα με την οποία του απονεμήθηκε το προνόμιο της πολιτείας [αποκτούσε τα δικαιώματα του πολίτη της Γόρτυνας] σε αυτόν και τους απογόνους του.

Η σπουδαιότητα και η φήμη του ιατρού Ερμία επιβεβαιώνεται επίσης από μια επιστολή της Κνωσού, μετά το 218 π.Χ. καθώς και από ένα τιμητικό ψήφισμα της Αλικαρνασσού, γύρω στο 220 π.Χ. Από Επιγρ.Μουσείο.

Αρχαία επιγραφή

Η τιμητική επιστολή της Γόρτυνας για τον ιατρό Ερμία Εμμενίδα. Λίγο μετά το 218 π.Χ.Ο ιατρός Ερμίας Εμμενίδα μετέβη στη Γόρτυνα σε μια ιδιαίτερα ταραγμένη για την Κρήτη περίοδο (Πολύβιος ΙV 53, 7, 55, 61. 

Γορτυνίων οἱ κόσμοι καὶ ἁ πόλις Κώιων τᾶι βωλᾶι κα[ὶ τ]-

ῶι δάμωι χαίρειν· ἐπειδὴ Ἑρμίας Ἐμμενίδα χει̣[ρο]-

τονηθὲνς ὑφ’ ὑμίων καὶ ἀποστευθὲνς παρ’ ἁμὲ ἰα-

τρὸς ἀξίως πεπόηται τὰν παρ’ ἁμῖν ἐπιδαμίαν

5 ὑμίων τε τῶν ἀποστειλάντων καὶ αὐτοσαυτῶ, ἔ-

τι δὲ καὶ ἁμίων τῶν δόντων ὑμῖν τὰν ἐπιτροπὰν

τᾶς αἱρέσιος τῶ ἰατρῶ, ἀνέγκλητος ἰὼν ἐμ πᾶσι τ-

ὰν ἐπιδαμίαν πεποίηται ἔτια πέντε ἐπιμελόμ-

ενός τε τῶν πολιτᾶν καὶ τῶν ἄλλων τῶν κατοικιό-

10 ντων Γόρτυνι φιλοτιμίως τε καὶ ἐντενίως κατὰ τὰ-

ν τέχναν καὶ τὰν ἄλλαν ἐπιμέλειαν πολλ{λ}ὸνς {²⁶πολλὸνς}²⁶ ἔ-

σωσε ἐς μεγάλων κινδύνων οὐδὲν ἐλλ{λ}είπω-

ν {²⁶ἐλλείπων}²⁶ προθυμίας, συμμάχων τε ἁμῖν πολλῶν παραγε-

γονότων καθ’ ὃν καιρὸν ἐπολεμίομεν, καὶ τούτων

15 τὰν αὐτὰν ἐπιμέλειαν ἐποιήσατο καὶ ἔσωσε ἐς

μεγάλων κινδύνων βωλόμενος εὐχαριστῆν τᾶ-

ι ἁμᾶι πόλει, ἐπεὶ δὲ ἐπευθὼν ἐπὶ τὰν ἐσκλησίαν

ἀξίωσε ἁμὲ ἀφέμεν αὐτὸν ἐς τὰν ἰδίαν, ἐπεχω-

[ρ]ήσαμεν συναπεστήλαμέν τε τῶν πολιτᾶν

20 [α]ὐτῷ Σόαρχον καὶ Κύδαντα, βωλόμενοι αὐτῷ εὐ-

[χαρ]ι̣στῆν, ἔδοξέ τε ἁμῖν· ἐπαινέσαι Ἑρμίαν ἀρε-

[τᾶς ἕ]νεκα καὶ εὐνοίας τᾶς ἐς τὰν πόλιν, ἐπαινέ-

[σαι δὲ κα]ὶ̣ Κώ̣ιονς ὅτι καὶ ἰατρὸν ἀγαθὸν καὶ {ι} ἄνδρα ἀξ[ι]-

[όλογον ἁμῖν ἀπ]έ̣στηλαν· ἇι δὲ καὶ πάντες γινώσ̣[κ]-

25 [ωντι ὅτι ἐπιστάμ]ε̣[θ]α χάριτας ἀποδιδόμεν, ἔδοξ[ε]

[ἁμῖν καὶ πολιτείαν δ]όμεν αὐτῶι καὶ ἐκγόνοις [αὐ]-

[τῶ — — — — — — — — — — — — — — — — — —]

Επιστολή των Γορτυνίων προς τιμήν του ιατρού Ερμία της Κω. Στήλη από λευκό μάρμαρο, σε δύο ενωμένα θραύσματα. Βρέθηκε στο Ασκληπιείο της Κω - πριν το 218 π.Χ. — Clara Rhodos 10 (1941) 34, 3 — IC IV 168* — É. Samama, Les Médecins (2003) .

Γεωδίφης

Πηγές:

1.Επιγραφικό Μουσείο Ασκληπιείου Κω

2.Clara Rhodos 10 (1941)

3.https://inscriptions.packhum.org/text/349818?hs=259-266%2C455-460%2C1419-1424

4. Εγκυκλοπαίδειες Britannica, Βικιπαίδεια