H χειρότερη χρονιά να ζήσεις μέσα από ένα τσαμπί σταφυλιού από την παλαιοβυζαντινή Κω;

«Απο το ντρυο[τρύγο] ως τις ελ-λιές εν απολείπουν οι δουλειές»[παροιμία, Κεφαλιανές όψεις].

Σαν χθες άρχιζε ο τρύγος στην Κω, όπως σωστά μας υπενθύμισε ο Steve Jaqvaar.Ο αυγουστιάτικος τρύος [τρύγος], η γιορτή του καλοκαιριού, τότε που μονιάζανε για να τρυγήσουν συγγενείς, ξένοι και τοπικές κοινωνίες. 

Εδώ είναι ένα τσαμπί σταφυλιού με 15 ρώγες, από ψηφιδωτό που βρέθηκε στις Δυτικές Θέρμες Κω, απέναντι από το αρχαίο Ωδείο της πόλης.

Είναι από παλαιοβασιλική της Κω που ποτέ κανείς δεν γνώρισε και η οποία κατέρρευσε τον 6ο αιώνα μ.Χ ,από διεργασίες του θηριώδους γίγαντα Κοίου. 

Ενα μικρό τμήμα του είναι από ασπρόμαυρες ψηφίδες.Το τσαμπί ενός σταφυλιού μπορεί να φέρει από 8 μέχρι και περισσότερες από 300 ρώγες, αν δεν έχει βληθεί από καιρικά φαινόμενα και ασθένειες.

Ο τρύγος της εποχής μπορούμε να υποθέσουμε ότι δεν ήταν ιδιαίτερα παραγωγικός τον 6ο αιώνα μ.Χ και αυτό ίσως έχει μια λογική εξήγηση. 

Ηφαιστειακές εκρήξεις, πριν  από την πανούκλα του Ιουστινιανού, που ξεκίνησε το 541μ.Χ, προκάλεσαν αποτυχίες καλλιεργειών, πείνα, εκατομμύρια θανάτους και μία Ύστερη Μικρή Εποχή των Παγετώνων ακολούθησε, η οποία διήρκεσε από το 536 έως το 660 μ.Χ. 

Ο μεσαιωνικός μελετητής Michael McCormick έχει γράψει ότι το 536 ήταν η χειρότερη χρονιά στην ιστορία της Γης  για να ζήσει κανείς. Θα έλεγα μία από τις χειρότερες γνωστές χρονιές.

Η φονική πανούκλα του Ιουστινιανού μπορεί να σκότωσε έως και 50 εκατομμύρια ανθρώπους και να εξαπλώθηκε σχεδόν σε ολόκληρη τη Ευρώπη χάρη σε ένα εκρηκτικό ηφαίστειο. 

Η έκρηξη το 536 μ.Χ. πιθανώς από την Ισλανδία απελευθέρωσε σωματίδια που απέκλεισαν τον Ήλιο πάνω από την ήπειρο, παρέχοντας τις τέλειες συνθήκες για εκτεταμένες ασθένειες και λιμό.

«Γιατί ο ήλιος έδινε το φως του χωρίς λάμψη, όπως το φεγγάρι, σε όλο το χρόνο», έγραψε ο Βυζαντινός ιστορικός Προκόπιος. Οι θερμοκρασίες το καλοκαίρι του 536 έπεσαν κατά μ.όρο 2,5°C, ξεκινώντας την ψυχρότερη δεκαετία των τελευταίων 2300 ετών. 

Χιόνι έπεσε εκείνο το καλοκαίρι στην Κίνα, οι καλλιέργειες απέτυχαν, άνθρωποι πεινούσαν και στην Κω ο τρύγος αυτής της περιόδου ήταν κάτω από τις  προσδοκίες των κατοίκων της.

Ακολούθησαν άλλες δύο τεράστιες ηφαιστειακές εκρήξεις, το 540 και το 547, και τρομεροί σεισμοί,μεσούσης της πανούκλας. Όλα αυτά συνέβαιναν πριν από την χειρότερη χρονιά να ζήσεις στον Κεραμεικό Κόλπo, Κω, Κάλυμνο, Μύνδο, Νίσυρο, Αλικαρνασσό και την Κνίδο: το 554 μ.Χ. 

Γεωδίφης