Λουτρά του Ιπποκράτη

Σε καρτ ποστάλ τα Λουτρά του Ιπποκράτη στους Πάλους της Νισύρου, το 1914.

Με βαθιά μου λύπη είδα να στέκουν εκεί σε τραγική εγκατάλειψη τα ερείπια των λουτρών του Παντελίδη.

Ένας πολὺ προοδευτικὸς ἄνθρωπος ἦταν ὁ Παντελίδης· πολυταξιδεμένος καὶ γεμάτος ὡραῖα σχέδια γιὰ τὴν ἀγαπημένη του Νίσυρο, ὀνειρεύτηκε νὰ δημιουργήσει ἐκεῖ μιὰν ἀπὸ τὶς καλύτερες ευρωπαϊκές λουτροπόλεις. 

Κοντὰ στὸ λιμένα τῶν Πάλων βρίσκονται ἀρχαῖα ἐρειπωμένα κτίρια, τὰ λουτρὰ τοῦ Ιπποκράτη κατὰ μιὰ παράδοση όπου ὁ διάσημος γιατρὸς τῆς ἀρχαιότητας ἔστελνε - καθὼς λένε — τοὺς ἀρρώστους του νὰ βροῦν τὴ θεραπεία. Κατ' ἄλλη ὅμως παράδοση τὰ ἐρείπια αὐτὰ ἦταν ρωμαϊκά λουτρά. Σὲ μιὰ γωνιὰ κάτω ἀπὸ τὸ βράχο βρίσκεται τὸ μικρὸ ἐκκλησάκι τῆς Παναγιᾶς τῆς Θερμιανῆς. Ο Παντελίδης ἀνακάλυψε σ' αὐτὸ τὸ μέρος τὶς ἴδιες ἀρχαῖες φλέβες ποὺ περνοῦσαν κάτω ἀπὸ τὴ γῆ κ' ἔβγαιναν πρὸς τὴ θάλασσα. Τὸ ἐπιχειρηματικό του πνεῦμα δὲν ἔχασε καιρό. 

Αρχισε ἀπὸ τὸ 1895 νὰ χτίζει, τμηματικά, μπροστὰ στὴν παραλία καὶ σὲ θέση μαγευτικὴ τὸ μεγάλο κατάστημα τῆς λουτροθεραπείας καὶ τὸ ξενοδοχεῖο του, ὀνομάζοντάς τα «᾿Αρχαῖαι Θερμοπηγαὶ Ιπποκράτους». 

Χρόνο μὲ τὸ χρόνο τὰ λουτρὰ Παντελίδη ἁπλώθηκαν σ' ἔκταση καὶ σὲ βάθος κ᾿ ἔγιναν, ὄχι μόνο τόπος θεραπείας, ἀλλὰ καὶ πολιτισμένης ἀναψυχῆς, μὲ ἠλεκτροφωτισμὸ καὶ μὲ ὅλες τὶς ἀνέσεις. 

Δημιουργήθηκε ταχτικὴ συγκοινωνία μὲ βαπόρια, ποὺ ἔφερναν ὁμογενεῖς καὶ ξένους ἀπὸ τὴ Σμύρνη, τὴν Αἴγυπτο, τὴ Ρόδο καὶ τὴν ῾Ελλάδα. Αὐτὸ τὸ ὡραῖο καὶ ἐκπολιτιστικὸ ἔργο τοῦ Παντελίδη ἔσβησε τὸ 1927 μὲ τὸ θάνατο τοῦ δημιουργοῦ του. ᾿Απὸ τότε ἡ ἐγκατάλειψη καὶ ἡ φθορὰ τοῦ χρόνου ἔφεραν τὴν τελικὴ καταστροφὴ στὸ ὡραῖο αὐτὸ οἰκοδόμημα.

Καλοκαίρι του 1949, 

Αθηνά Ταρσούλη