Το βουνό που προστατεύει το πυρηνικό εργοστάσιο Φροντόου του Ιράν
Το βουνό που προστατεύει το πυρηνικό εργοστάσιο του Φροντόου του Ιράν.
Οι επιθέσεις του Ισραήλ στο Ιράν υπογραμμίζουν τις σχεδόν αδιαπέραστες άμυνες του πυρηνικού εργοστασίου του Φορντόου, υπογραμμίζοντας τους περιορισμούς των συμβατικών όπλων έναντι των βαθιά θαμμένων, γεωλογικά οχυρωμένων υποδομών του.
Οι ειδικοί εξηγούν τα μοναδικά χαρακτηριστικά του.
Το Φορντόου πιστεύεται ότι είναι κεντρικό στοιχείο των πυρηνικών δραστηριοτήτων του Ιράν. Είναι θαμμένο βαθιά στο υπέδαφος ενός βουνού και η κύρια λειτουργία του είναι ο εμπλουτισμός ουρανίου χρησιμοποιώντας 6 καταρράκτες παλαιότερων φυγοκεντρητών IR-1, μαζί με τους 10 καταρράκτες πιο προηγμένων φυγοκεντρητών IR-6.
Φωλιασμένο κοντά στο Κομ του Ιράν, η πυρηνική εγκατάσταση Φορντόου αποτελεί μια από τις πιο κρίσιμες και ισχυρά οχυρωμένες τοποθεσίες στο πλαίσιο του πυρηνικού προγράμματος της Τεχεράνης. Θαμμένο 80-90 μέτρα (260-295 πόδια) υπόγεια, το συγκρότημα προστατεύεται από παχύ σκυρόδεμα και συστήματα αεράμυνας.
Αυτό το βάθος το καθιστά σε μεγάλο βαθμό απρόσβλητο από τις συμβατικές αεροπορικές επιδρομές, με μόνο τη βόμβα Massive Ordnance Air Blast (MOAB) του αμερικανικού στρατού να είναι δυνητικά ικανή να προκαλέσει σημαντικές ζημιές.
Το Φορντόου χτίστηκε αρχικά ως στρατιωτική εγκατάσταση για το Σώμα των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης. Βρίσκεται 30 χιλιόμετρα βορειοανατολικά της πόλης Κομ στο βορειοδυτικό Ιράν και φέρεται να βρίσκεται εκατοντάδες μέτρα μέσα σε ένα βουνό.
Κατασκευάστηκε ως μέρος μιας σειράς για το Πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν .Η τοποθεσία βρίσκεται υπό τον έλεγχο του Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας του Ιράν Είναι η δεύτερη ιρανική εγκατάσταση εμπλουτισμού ουρανίου, η άλλη είναι η Πυρηνική Εγκατάσταση Νατάνζ.
Η κατασκευή της εγκατάστασης ξεκίνησε το 2006, αλλά η ύπαρξη της εγκατάστασης εμπλουτισμού αποκαλύφθηκε στον Διεθνή Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ) από το Ιράν μόνο στις 21 Σεπτεμβρίου 2009, αφού η τοποθεσία έγινε γνωστή στις δυτικές υπηρεσίες πληροφοριών.
Δυτικοί αξιωματούχοι καταδίκασαν έντονα το Ιράν για το γεγονός ότι δεν αποκάλυψε την τοποθεσία νωρίτερα. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα δήλωσε ότι το Φόρντοου βρισκόταν υπό την επιτήρηση των ΗΠΑ.
Το Ιράν υποστηρίζει ότι αυτή η αποκάλυψη ήταν σύμφωνη με τις νομικές του υποχρεώσεις βάσει της Συμφωνίας Διασφαλίσεων με τον ΔΟΑΕ, η οποία ισχυρίζεται ότι απαιτεί από το Ιράν να δηλώσει νέες εγκαταστάσεις 180 ημέρες πριν παραλάβουν πυρηνικό υλικό. Ο ΔΟΑΕ δήλωσε ότι το Ιράν δεσμεύτηκε από τη συμφωνία του 2003 να δηλώσει την εγκατάσταση μόλις το Ιράν αποφασίσει να την κατασκευάσει.
Στην αρχική του δήλωση, το Ιράν δήλωσε ότι ο σκοπός της εγκατάστασης ήταν η παραγωγή εξαφθοριούχου ουρανίου (UF6) εμπλουτισμένου έως 5% U-235 και ότι η εγκατάσταση κατασκευάζονταν για να περιέχει 16 καταρράκτες, με συνολικά περίπου 3.000 φυγοκεντρητές.
«Τον Σεπτέμβριο του 2011, το Ιράν δήλωσε ότι θα μετέφερε την παραγωγή του σε 20% LEU στο Φορντόου από το Νατάνζ. Τον Δεκέμβριο του 2011, ξεκίνησε ο εμπλουτισμός. Τον Ιανουάριο του 2012, ο ΔΟΑΕ ανακοίνωσε ότι το Ιράν είχε αρχίσει να παράγει ουράνιο εμπλουτισμένο έως 20% για ιατρικούς σκοπούς και ότι το υλικό «παραμένει υπό περιορισμό και επιτήρηση του οργανισμού».Σύμφωνα με το Κοινό Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης του Απριλίου 2015, το εργοστάσιο του Fordow επρόκειτο να αναδιαρθρωθεί για λιγότερο εντατική ερευνητική χρήση. Η εγκατάσταση του Fordow επρόκειτο να σταματήσει τον εμπλουτισμό ουρανίου και την έρευνα για τον εμπλουτισμό ουρανίου για τουλάχιστον 15 χρόνια και η εγκατάσταση επρόκειτο να μετατραπεί σε κέντρο πυρηνικής φυσικής και τεχνολογίας. Για 15 χρόνια, θα διατηρούσε όχι περισσότερες από 1.044 φυγοκεντρητές IR-1 σε έξι καταρράκτες σε μία πτέρυγα του Fordow. «Δύο από αυτές τους 6 καταρράκτες θα περιστρέφονται χωρίς ουράνιο και θα μεταβούν, μεταξύ άλλων μέσω κατάλληλης τροποποίησης της υποδομής», για σταθερή παραγωγή ραδιοϊσοτόπων για ιατρική, γεωργική, βιομηχανική και επιστημονική χρήση. «Οι άλλοι τέσσερις καταρράκτες με όλες τις σχετικές υποδομές θα παραμείνουν αδρανείς». Δεν επιτρέπεται στο Ιράν να έχει σχάσιμο υλικό στο Fordow. Σύμφωνα με τους όρους της πυρηνικής συμφωνίας με το Ιράν, τα 2/3 των φυγοκεντρητών εντός του Fordo έχουν αφαιρεθεί τους τελευταίους μήνες, μαζί με όλο το πυρηνικό υλικό. Στην εγκατάσταση απαγορεύεται οποιαδήποτε εργασία σχετική με πυρηνικά και μετατρέπεται για άλλες χρήσεις, εξαλείφοντας την απειλή που οδήγησε στο σχέδιο επίθεσης, τουλάχιστον για τα επόμενα 15 χρόνια». Αναφέρουν οι New York Times, στις 16 Φεβρουαρίου 2016.
Οι ιρανικές αρχές δηλώνουν ότι η εγκατάσταση είναι χτισμένη βαθιά μέσα σε ένα βουνό λόγω των επανειλημμένων απειλών του Ισραήλ για επίθεση σε τέτοιες εγκαταστάσεις, τις οποίες το Ισραήλ πιστεύει ότι μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την παραγωγή πυρηνικών όπλων. Η επίθεση σε μια πυρηνική εγκατάσταση τόσο κοντά στην πόλη Κομ, η οποία θεωρείται ιερή μεταξύ των Σιιτών Μουσουλμάνων, προκαλεί ανησυχία για πιθανό κίνδυνο της σιιτικής θρησκευτικής αντίδρασης.
Τον Νοέμβριο του 2013, εκατοντάδες Ιρανοί, κυρίως φοιτητές του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Sharif, συνοδευόμενοι από τον επικεφαλής του AEOI, Ali Akbar Salehi, και αρκετούς εκπροσώπους του Majles (κοινοβουλίου) σχημάτισαν ανθρώπινη αλυσίδα γύρω από την εγκατάσταση εμπλουτισμού ουρανίου στο Fordow. Οι φοιτητές ήταν εκεί για να δείξουν την υποστήριξή τους στο ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα. Το 2016, το Ιράν τοποθέτησε αντιαεροπορικά πυραυλικά συστήματα S-300 στην εγκατάσταση.Τον Φεβρουάριο του 2023, η ΔΟΑΕ σημείωσε ότι το εργοστάσιο στο Fordow είχε αλλάξει.
Το Ισραήλ μπορεί να μην χρειάζεται αμερικανικά bunker bucker bunkers για να χτυπήσει το εργοστάσιο Fordow του Ιράν, λέει ο ειδικός Behnam Ben Taleblu. Λέει ότι η ιστορία δείχνει ότι το Ισραήλ ήταν αξιοσημείωτα ευρηματικό. Ενώ το Ισραήλ μπορεί να χρειαστεί τις Ηνωμένες Πολιτείες για να πραγματοποιήσει μια επίθεση εναντίον του εργοστασίου εμπλουτισμού καυσίμων Fordow, θα μπορούσαν να υπάρχουν και άλλοι τρόποι για να επιτύχει τους στόχους του, σύμφωνα με τον Behnam Ben Taleblu, ανώτερο διευθυντή του Προγράμματος για το Ιράν στο Ίδρυμα για την Υπεράσπιση των Δημοκρατιών.
Μιλώντας στην εκπομπή Insider του ILTV, ο Ben Taleblu εξήγησε ότι παρόλο που φαίνεται ότι το Ισραήλ θα χρειαστεί αμερικανική βοήθεια για να διαπεράσει τα σχεδόν 300 πόδια σκυροδέματος που προστατεύουν τις εγκαταστάσεις εμπλουτισμού στο Fordow«Οι Ισραηλινοί έχουν δείξει ξανά και ξανά ότι... υπάρχει άφθονο περιθώριο για έκπληξη, υπάρχει άφθονο περιθώριο για αμφισβήτηση της συμβατικής σοφίας», είπε.
Πυρηνικός σταθμός Φροντόου στο Ιράν (Δορυφορική εικόνα ©2025 Maxar Technologies/AFP). Κάτω οι Ισραηλινές Δυνάμεις επιτίθενται στο Φόρντοου.
Στις 13 Ιουνίου 2025, το Ισραήλ επιτέθηκε στο εργοστάσιο στο πλαίσιο των ισραηλινών επιθέσεων του Ιουνίου 2025 στο Ιράν. Οι ιρανικές δυνάμεις δήλωσαν ότι κατέρριψαν ένα ισραηλινό μη επανδρωμένο αεροσκάφος.
Η έκταση της ζημιάς δεν ήταν σαφής, επειδή η πυρηνική εγκατάσταση στο Φορντόου, όπως και η εγκατάσταση στο Νατάνζ, είναι θαμμένη βαθιά στο υπέδαφος.
Δορυφορικές εικόνες και αναφορές υποδηλώνουν ότι ορισμένες υπέργειες εγκαταστάσεις στο Φορντόου και το Νατάνζ υπέστησαν ζημιές, αλλά οι υπόγειες εγκαταστάσεις που στεγάζουν φυγοκεντρητές και εμπλουτισμένο ουράνιο δεν παραβιάστηκαν.
Στις 14 Ιουνίου 2025, ο Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας του Ιράν δήλωσε ότι υπήρξαν περιορισμένες ζημιές στο χώρο ως αποτέλεσμα των επιθέσεων. Μετά το ισραηλινό χτύπημα, λέγεται ότι οι ΗΠΑ εξετάζουν το ενδεχόμενο να χτυπήσουν το χώρο, κάτι που θα απαιτούσε τη χρήση του GBU-57A/B MOP.
Γεωδίφης με πληροφορίες από ynetnews και τη Βικιπαίδεια
https://www.ynetnews.com/health_science/article/bydahnzvgx