Ο πλησιέστερος γνωστός πρόγονος των Τυραννόσαυρων
Η Ντάρλα Ζελενίτσκι, παλαιοντολόγος και αναπληρώτρια καθηγήτρια στη Σχολή Θετικών Επιστημών, και ο Τζάρεντ Βόρις, υποψήφιος διδάκτορας, εντόπισαν ένα νέο είδος δεινοσαύρου που ονομάζεται Khankhuuluu. Μαζί με μια ομάδα διεθνών επιστημόνων, δημοσίευσαν μια εργασία στο περιοδικό Nature σχετικά με την εξέλιξη των Τυραννόσαυρων.
Το εύρημα μιας διεθνούς ομάδας ερευνητών - με επικεφαλής τον Jared Voris και τη Δρ. Darla Zelenitsky στη Σχολή Θετικών Επιστημών του Πανεπιστημίου του Κάλγκαρι - δημοσιεύεται στο περιοδικό Nature.
Ο Voris, πρώτος συγγραφέας και υποψήφιος διδάκτορας στο Τμήμα Γης, Ενέργειας και Περιβάλλοντος, λέει ότι το νέο είδος Τυραννόσαυρου θα έζησε πριν από 86 εκατομμύρια χρόνια και ήταν ένας μεσαίου μεγέθους, γρήγορος θηρευτής που εξελίχθηκε μετά την εξαφάνιση άλλων μεγάλων αρπακτικών δεινοσαύρων.
Ο Khankhuuluu ήταν ο πλησιέστερος πρόγονος των μεγαθήρων που απεικονίζονται διάσημα σε μέσα ενημέρωσης όπως το Jurassic Park, των Τυραννόσαυρων. «Αυτό το νέο είδος μας παρέχει το παράθυρο στο στάδιο ανόδου της εξέλιξης των Τυραννόσαυρων, ακριβώς τη στιγμή που μεταβαίνουν από μικρά αρπακτικά στην κορυφαία μορφή αρπακτικού», λέει ο Voris. Ο Khankhuuluu μεταφράζεται από τα Μογγολικά ως «πρίγκιπας των δράκων» ή «ο πρίγκιπας του δράκου».
Το όνομα υποδηλώνει τη θέση του στη γενεαλογία των Τυραννόσαυρων, καθώς ο Khankhuuluu ήταν ο πρίγκιπας πριν από είδη όπως ο Τυραννόσαυρος Ρεξ, ο Βασιλιάς Τυραννόσαυρος. Ως ο πλησιέστερος γνωστός πρόγονος, ο Khankhuuluu μοιράζεται πολλά χαρακτηριστικά με τους απογόνους του Τυραννόσαυρους - αν και του έλειπαν μερικά από τα πιο καθοριστικά χαρακτηριστικά που είχαν οι Τυραννόσαυροι.
Το νέο είδος ζύγιζε 750 κιλά (περίπου το μέγεθος ενός αλόγου), καθιστώντας το δύο έως τρεις φορές μικρότερο από τους ογκώδεις απογόνους του.
Σκελετικά στοιχεία και ανατομία του K. mongoliensis (MPC-D 100/50 και MPC-D 100/51). Πίστωση: Nature (2025). DOI: 10.1038/s41586-025-08964-6.
Η Darla Zelenitsky, παλαιοντολόγος και αναπληρώτρια καθηγήτρια στη Σχολή Θετικών Επιστημών, και ο Jared Voris, υποψήφιος διδάκτορας, εντόπισαν ένα νέο είδος δεινοσαύρου που ονομάζεται Khankhuuluu. Μαζί με μια ομάδα διεθνών επιστημόνων, δημοσίευσαν μια εργασία στο επιστημονικό περιοδικό Nature σχετικά με την εξέλιξη των τυραννόσαυρων.
Ο Khankhuuluu είχε μικροσκοπικά στοιχειώδη κέρατα που θα εξελισσόταν ώστε να είναι πιο αισθητά σε είδη όπως ο Αλμπερτόσαυρος ή ο Γοργόσαυρος που χρησιμοποιούνται για επίδειξη ζευγαρώματος ή εκφοβισμό. Είχε ένα μακρύ, ρηχό κρανίο που δείχνει ότι ο Khankhuuluu δεν είχε την ικανότητα να τρυπάει τα οστά όπως ο T. rex.
Το νέο είδος μπορεί να οριστεί ως μεσοθηρευτικό, παρόμοιο με τα κογιότ, που σημαίνει ότι χρησιμοποιούσε ταχύτητα και ευκινησία για να εξοντώσει το θήραμά του. Τα απολιθώματα, που βρέθηκαν στον Σχηματισμό Bayanshiree στη νοτιοανατολική Μογγολία, μελετήθηκαν τη δεκαετία του 1970 από τον παλαιοντολόγο Altangerel Perle.
Ο Perle παρομοίασε τα απολιθώματα με έναν άλλο μεσαίου μεγέθους Τυραννόσαυρο που ονομάζεται Αλεκτρόσαυρος από την Κίνα. Ο Voris πήγε στη Μογγολία το 2023 για να μελετήσει απολιθώματα στο Ινστιτούτο Παλαιοντολογίας - και σύντομα συνειδητοποίησε ότι υπήρχαν χαρακτηριστικά που τα διαφοροποιούσαν από τον Αλεκτρόσαυρο. Η ανακάλυψη παρέχει επίσης περισσότερες λεπτομέρειες για την εξέλιξη του Τυραννόσαυρου.
«Ο Khankhuuluu, ή ένα στενά συγγενικό είδος, θα είχε μεταναστεύσει στη Βόρεια Αμερική από την Ασία πριν από περίπου 85 εκατομμύρια χρόνια», εξηγεί ο Zelenitsky, παλαιοντολόγος και αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Γης, Ενέργειας και Περιβάλλοντος.
«Η μελέτη μας παρέχει αδιάσειστα στοιχεία ότι οι μεγάλοι Τυραννόσαυροι εξελίχθηκαν για πρώτη φορά στη Βόρεια Αμερική ως αποτέλεσμα αυτού του γεγονότος μετανάστευσης». Τα αποτελέσματα της μελέτης δείχνουν ότι η μετακίνηση των Τυραννόσαυρων μεταξύ Ασίας και Βόρειας Αμερικής ήταν λιγότερο συχνή και λιγότερο σποραδική από ό,τι ήταν γνωστό προηγουμένως.
Ο Khankhuuluu είναι ο τελευταίος γνωστός πρόγονος των Τυραννόσαυρων που βρέθηκε στο ασιατικό αρχείο απολιθωμάτων. Η έρευνα αποκαλύπτει ότι το νέο είδος, ή ένα από τα συγγενικά του είδη, ταξίδεψε διασχίζοντας μια χερσαία γέφυρα στη Βόρεια Αμερική, όπου εξελίχθηκε στον διάσημο κορυφαίο αρπακτικό Τυραννόσαυρο.
Το αρχείο απολιθωμάτων δείχνει ότι οι Τυραννόσαυροι ήταν αποκλειστικά στη Βόρεια Αμερική για μερικά εκατομμύρια χρόνια πριν μεταναστεύσουν στην Ασία, όπου η γενεαλογία χωρίστηκε σε δύο ομάδες. Η μία ομάδα διακλαδίστηκε για να γίνει ακόμη μεγαλύτερη κορυφαία αρπακτικών, εξελίσσοντας τελικά σε T. rex, και η άλλη ομάδα εξελίχθηκε σε ένα μεσαίου μεγέθους είδος με μακρύ ρύγχος (που ονομάστηκε «Πινόκιο Ρεξ»). Κοιτάζοντας μπροστά, το επόμενο βήμα για τους ερευνητές είναι να διερευνήσουν τους παλαιότερους προγόνους αυτών των κορυφαίων αρπακτικών, οι οποίοι είναι ακόμη ελάχιστα γνωστοί.
Γεωδίφης με πληροφορίες από τη σελίδα eurekalert
Darla Zelenitsky, A new Mongolian tyrannosauroid and the evolution of Eutyrannosauria, Nature (2025). DOI: 10.1038/s41586-025-08964-6. www.nature.com/articles/s41586-025-08964-6
https://www.eurekalert.org/news-releases/1087023#:~:text=Khankhuuluu%20was%20the%20closest%20ancestor,predator%20form%2C%22%20says%20Voris.