Η ρωγμή στο φλοιό της Καλιφόρνια που θα μπορούσε να απελευθερώσει το «Μεγάλο Σεισμό»

Ένα από τα πιο εύκολα μέρη για να δείτε το ρήγμα του Αγίου Ανδρέα είναι στην κοιλάδα Coachella της Νότιας Καλιφόρνιας. Η γραμμή του ρήγματος είναι η στενή κοιλάδα ανάμεσα στα δύο λευκά βέλη, και το τοπίο αποκαλύπτει πώς η κίνηση των πλακών δημιουργεί λόφους και κοιλάδες.

Το ρήγμα του Αγίου Ανδρέα στην Καλιφόρνια είναι ικανό να προκαλέσει έναν ισχυρό σεισμό. Δείτε τι πρέπει να γνωρίζετε για αυτή τη διάσημη τοποθεσία που συχνά συνδέεται με σεισμούς.

Το ρήγμα του Αγίου Ανδρέα είναι το μακρύτερο και πιο διάσημο ρήγμα της Καλιφόρνια. Σε αυτήν τη ζώνη ρήξης, δύο πλάκες του φλοιού της Γης κινούνται η μία δίπλα στην άλλη. Εκτείνεται από τη θάλασσα Salton στη Νότια Καλιφόρνια μέχρι τα ανοικτά των ακτών του Mendocino στη Βόρεια Καλιφόρνια. Στην εσωτερική πλευρά του ρήγματος, η πλάκα της Βόρειας Αμερικής κινείται νοτιοανατολικά. Προς την ακτή, η πλάκα του Ειρηνικού σέρνεται βορειοδυτικά. Το ρήγμα του Αγίου Ανδρέα είναι ικανό να δημιουργήσει μεγάλους, καταστροφικούς σεισμούς. 

Οι σεισμοί μετρώνται σε μέγεθος σε μια κλίμακα που ξεκινά από το μηδέν. Σε αυτήν την κλίμακα, κάθε ακέραιος αριθμός αντιπροσωπεύει έναν σεισμό 10 φορές μεγαλύτερο από τον προηγούμενο. Οι περισσότεροι σεισμοί κάτω από 2,5 μέγεθος δεν γίνονται αισθητοί, ενώ οι σεισμοί από 2,5 έως 5,4 μέγεθος συνήθως προκαλούν κάποια δόνηση αλλά όχι μεγάλες ζημιές. Σεισμοί μεγέθους 5,5 μεγέθους και άνω προκαλούν ζημιές σε κτίρια, ενώ σεισμοί άνω των 7,0 θεωρούνται σοβαροί. Το 1906, το βόρειο τμήμα του ρήγματος συγκλόνισε το Σαν Φρανσίσκο και την περιοχή του Κόλπου με έναν σεισμό μεγέθους 7,9 βαθμών, ο οποίος προκάλεσε μια καταστροφική πυρκαγιά στην πόλη και σκότωσε περισσότερους από 3.000 ανθρώπους, σύμφωνα με την Αμερικανική Γεωλογική Υπηρεσία. Το 1857, το νότιο τμήμα του ρήγματος σείστηκε και προκάλεσε έναν σεισμό που πιστεύεται ότι ήταν εξίσου μεγάλος. Μόνο δύο άνθρωποι πέθαναν, επειδή η Καλιφόρνια είχε έναν μικρό πληθυσμό εκείνη την εποχή. Οι γεωλόγοι προειδοποιούν ότι το Σαν Αντρέα θα προκαλέσει ξανά έναν μεγάλο σεισμό - το μόνο ερώτημα είναι πότε.

Τα τελευταία 3 εκατομμύρια χρόνια, το ρήγμα του Αγίου Ανδρέα έχει μετακινηθεί κατά μέσο όρο 56 χιλιοστά ετησίως. Αν αυτός ο ρυθμός συνεχιστεί, το Λος Άντζελες και το Σαν Φρανσίσκο θα είναι γείτονες σε 15 εκατομμύρια χρόνια! Ο σεισμός του Φορτ Τεχόν του 1857 στο νότιο ρήγμα του Αγίου Ανδρέα διήρκεσε από ένα έως τρία λεπτά. Κατά τη διάρκεια του μεγάλου σεισμού του Σαν Φρανσίσκο το 1906, μετακινήθηκαν 477 χιλιόμετρα του ρήγματος. Το ρήγμα του Αγίου Ανδρέα ανακαλύφθηκε μόλις 11 χρόνια πριν από τον σεισμό του 1906 από τον γεωλόγο Άντριου Λόσον, ο οποίος εργαζόταν στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Μπέρκλεϋ.

Τι είδους ρήγμα είναι του Αγίου Ανδρέα; 

Το ρήγμα του Αγίου Ανδρέα είναι ένα «ρήγμα δεξιάς πλευράς με ολίσθηση». Αυτός είναι ένας περίπλοκος τρόπος να πούμε ότι αν στεκόμασταν στην πλευρά της Βορειοαμερικανικής πλάκας του ρήγματος που βλέπει στον Ειρηνικό Ωκεανό, η πλευρά του ρήγματος που βλέπει στον Ειρηνικό Ωκεανό θα κινούνταν αργά προς τα δεξιά. Στο ρήγμα του Αγίου Ανδρέα, οι δύο πλάκες είναι σαν μπλοκ που κινούνται η μία δίπλα στην άλλη και μερικές φορές κολλάνε στην πορεία. Όταν ξεκολλήσουν - γρήγορα! - το αποτέλεσμα είναι ένας ξαφνικός σεισμός. 

Το ρήγμα χωρίζεται σε τρία τμήματα. Το νότιο τμήμα ξεκινά βορειοανατολικά του Σαν Ντιέγκο στην παραλία Μπομπέι της Καλιφόρνια και συνεχίζει βόρεια προς το Πάρκφιλντ της Καλιφόρνια, κοντά στο κέντρο της πολιτείας. Ένας σεισμός σε αυτό το τμήμα θα απειλούσε την πυκνοκατοικημένη πόλη του Λος Άντζελες. 

Το πέρασμα San Gorgonio .Το ρήγμα του San Andreas γίνεται περίπλοκο και διακλαδίζεται στο πέρασμα San Gorgonio βόρεια του Palm Springs στην Καλιφόρνια. Τα λευκά βέλη σε αυτήν την εικόνα δείχνουν ένα από τα ρήγματα που διαμορφώνουν αυτήν την περιοχή.

Το μεσαίο τμήμα του Αγίου Ανδρέα είναι γνωστό ως «έρπον τμήμα». Εκτείνεται μεταξύ των πόλεων Πάρκφιλντ και Χόλιστερ της Καλιφόρνια στην κεντρική Καλιφόρνια. Εδώ, το ρήγμα «έρπον» ή κινείται αργά χωρίς να προκαλεί δόνηση. Δεν έχουν σημειωθεί μεγάλοι σεισμοί σε αυτό το τμήμα στην καταγεγραμμένη ιστορία, αλλά οι επιστήμονες πιστεύουν ότι μπορεί να έχουν σημειωθεί σεισμοί εκεί κάποια στιγμή τα τελευταία 3 εκατομμύρια χρόνια. 

Τέλος, το βόρειο τμήμα του Σαν Αντρέα εκτείνεται από το Χόλιστερ μέχρι ένα ειδικό σημείο που ονομάζεται «τριπλή συμβολή» στα ανοικτά των ακτών του Μεντοσίνο. Η τριπλή συμβολή είναι το σημείο όπου συναντώνται η τεκτονική πλάκα της Βόρειας Αμερικής, η πλάκα του Ειρηνικού και η υποθαλάσσια πλάκα Γκόρντα. Σε αυτή τη συμβολή, ο τρόπος με τον οποίο οι πλάκες κινούνται η μία δίπλα στην άλλη στο ρήγμα του Σαν Αντρέα μετατρέπεται σε ένα διαφορετικό είδος γεωλογίας γνωστό ως ζώνη καταβύθισης. 

Στη ζώνη καταβύθισης, η πλάκα του Ειρηνικού ολισθαίνει κάτω από τη Βορειοαμερικανική πλάκα αντί να βρίσκεται δίπλα σε αυτήν. 

Πόσο μακρύ και βαθύ είναι το ρήγμα του Σαν Αντρέα; 

Έχει μήκος περίπου 1.200 χλμ. και βάθος περίπου 16 χλμ. Ενώ το Σαν Αντρέα είναι ένα γιγάντιο ρήγμα που είναι ορατό ακόμη και από το διάστημα, αν κάνετε ζουμ, θα δείτε ένα δίκτυο πολλών ρηγμάτων να προέρχονται από το Σαν Αντρέας. Έτσι, ολόκληρη η περιοχή είναι ευρύτερα γνωστή ως ζώνη ρήγματος του Αγίου Ανδρέα. Αυτή η περιοχή περιλαμβάνει ρήγματα όπως το ρήγμα Χέιγουορντ, το οποίο διασχίζει την περιοχή του Ανατολικού Κόλπου. Αυτά τα πλευρικά ρήγματα μπορούν να προκαλέσουν τους δικούς τους σοβαρούς σεισμούς. Για παράδειγμα, το 1868, το ρήγμα Χέιγουορντ αναζωπυρώθηκε με έναν σεισμό μεγέθους 6,8 Ρίχτερ που σκότωσε 30 άτομα. Ένας παρόμοιος σεισμός σήμερα θα επηρέαζε την περιοχή του Κόλπου, όπου ζουν εκατομμύρια άνθρωποι.

Το χάσμα μεταξύ των μεγάλων σεισμών στο ρήγμα του Αγίου Ανδρέα είναι διαφορετικό για κάθε μέρος του ρήγματος. Σε ορισμένα σημεία, οι μεγάλοι σεισμοί συμβαίνουν κατά μέσο όρο μία φορά ανά αιώνα. Σε άλλα, το ρήγμα μπορεί να παραμείνει ήσυχο για πολλούς αιώνες κάθε φορά. ( εικόνα: USGS) 

Πώς σχηματίστηκε το ρήγμα του Αγίου Ανδρέα; 

Πριν από πολύ καιρό, η τεκτονική πλάκα κάτω από τον Ειρηνικό Ωκεανό συγκρούστηκε απευθείας με την τεκτονική πλάκα που μετέφερε την ήπειρο της Βόρειας Αμερικής. Η ωκεάνια πλάκα βυθίστηκε κάτω από την ηπειρωτική πλάκα, ένα μοτίβο που ονομάζεται καταβύθιση. Εν τω μεταξύ, στη μέση του ωκεανού υπήρχε ένα σημείο όπου η λιωμένη λάβα, ή μάγμα, ανέβαινε από το εσωτερικό της Γης και σχημάτισε έναν ολοκαίνουργιο φλοιό. Το σημείο όπου σχηματίστηκε ο νέος φλοιός δεν ήταν πολύ μακριά από τη ζώνη καταβύθισης όπου ο φλοιός ωθήθηκε πίσω στη Γη. Έτσι, πριν από περίπου 30 εκατομμύρια χρόνια, αυτά τα δύο σημεία ενώθηκαν. 

Γραμμές ρηγμάτων και ποδόσφαιρο Το ρήγμα Hayward, μέρος του συστήματος ρηγμάτων San Andreas, διασχίζει απευθείας το γήπεδο ποδοσφαίρου του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια, στο Μπέρκλεϋ.

Το σημείο όπου σχηματίστηκε ο νέος φλοιός ωθήθηκε ακριβώς κάτω από τη Βόρεια Αμερική! Αυτή ήταν μια μεγάλη αλλαγή στον τρόπο με τον οποίο λειτουργούσε η γεωλογία σε όλη τη δυτική Βόρεια Αμερική. Μια νέα ωκεάνια πλάκα άγγιζε τώρα τη Βόρεια Αμερική. Κινούνταν προς μια ελαφρώς διαφορετική κατεύθυνση, επομένως δεν βυθίστηκε ακριβώς κάτω από την ήπειρο. Η καταβύθιση έληξε και σχηματίστηκε ένα νέο ρήγμα ολίσθησης (το San Andreas). 

Πόσο επικίνδυνο είναι το ρήγμα του Αγίου Ανδρέα; 

Το ρήγμα του San Andreas διασχίζει και βρίσκεται κοντά σε πολλές κατοικημένες περιοχές, συμπεριλαμβανομένου του Λος Άντζελες και της περιοχής του κόλπου του Σαν Φρανσίσκο. 

Μπορεί να προκαλέσει καταστροφικούς σεισμούς, επομένως οι επιστήμονες το θεωρούν πολύ επικίνδυνο ρήγμα. Οι γεωλόγοι εκτιμούν ότι το νότιο San Andreas θα μπορούσε να προκαλέσει σεισμό μεγέθους έως και 8,3 βαθμούς. Από όσο γνωρίζουν, το ρήγμα δεν έχει προκαλέσει ποτέ σεισμό μεγαλύτερο από τους σεισμούς του 1857 ή του 1906, οι οποίοι και οι δύο ήταν πιθανώς περίπου 7,9 βαθμών. Αυτό είναι πολύ καταστροφικό. Ο σεισμός Loma Prieta μεγέθους 6,9 βαθμών που έπληξε την περιοχή του κόλπου το 1989 σκότωσε 63 ανθρώπους. Και να θυμάστε ότι το μέγεθος του σεισμού αυξάνεται κατά 10 για κάθε ακέραιο αριθμό, επομένως ένας σεισμός μεγέθους 8,3 βαθμών θα ήταν περισσότερο από 25 φορές μεγαλύτερος από τον σεισμό Loma Prieta. Αν ένας σεισμός μεγέθους 7,8 βαθμών χτυπούσε το νότιο Σαν Αντρέας, οι γεωλόγοι αναμένουν ότι θα προκαλούσε 1.800 θανάτους, 50.000 τραυματισμούς και ζημιές ύψους 200 δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Μπορούν οι επιστήμονες να προβλέψουν τον επόμενο μεγάλο σεισμό στο ρήγμα του Σαν Αντρέας; 

Οι επιστήμονες δεν μπορούν να προβλέψουν πότε θα συμβεί ο επόμενος σεισμός του Σαν Αντρέας - ή οποιοσδήποτε σεισμός . Αλλά μπορούν να σχηματίσουν μια ιδέα για τον μελλοντικό κίνδυνο εξετάζοντας πόσο συχνά έχουν συμβεί σεισμοί στο παρελθόν. 

Το Δικαστικό Μέγαρο της Κομητείας Αλαμέντα καταστράφηκε από τον σεισμό του Χέιγουορντ το 1868. (Εικόνα από USGS).

Στο νότιο Σαν Αντρέα, ορισμένα τμήματα φαίνεται να κάνουν μια καλή δόνηση κάθε 100 χρόνια περίπου, ενώ άλλα διαρκούν έως και 300 χρόνια μεταξύ των μεγάλων σεισμών. Η περιοχή Fort Tejon, περίπου 70 μίλια (113 χλμ.) βόρεια του Λος Άντζελες, συνήθως βλέπει έναν μεγάλο σεισμό κάθε 100 έως 150 χρόνια. Η τελευταία φορά που είχε έναν μεγάλο σεισμό ήταν το 1857, επομένως η περιοχή αυτή θεωρείται καθυστερημένη.

 Ο μέσος χρόνος μεταξύ των σεισμών εξαρτάται από το ρήγμα ή το τμήμα του ρήγματος. Δεν είναι πάντα οι ίδιοι. Μπορεί να διαφέρουν ανά έτος ή δεκαετία. Επίσης, επικίνδυνοι σεισμοί μπορούν να συμβούν σε πλευρικά ρήγματα για τα οποία οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν καν. 

Ο σεισμός μεγέθους 6,7 Ρίχτερ στο Νόρθριτζ που έπληξε το Λος Άντζελες το 1994 συνέβη σε ένα ρήγμα του οποίου την ύπαρξη οι γεωλόγοι δεν γνώριζαν προηγουμένως. Αυτό το ρήγμα δεν ήταν μέρος του Σαν Αντρέας, αλλά ήταν ένα κοντινό ρήγμα που επηρεάστηκε από την κίνηση του Σαν Αντρέας. Η Γεωλογική Υπηρεσία των ΗΠΑ, η οποία παρακολουθεί τα ρήγματα και μετρά τους σεισμούς, έχει υπολογίσει ότι υπάρχει 72% πιθανότητα σεισμού μεγέθους 6,7 βαθμών στην περιοχή του κόλπου του Σαν Φρανσίσκο έως το 2043. Και υπάρχει 60% πιθανότητα σεισμού μεγέθους 6,7  βαθμών ή μεγαλύτερου σε αυτό το χρονικό πλαίσιο στην περιοχή του Λος Άντζελες.

https://www.livescience.com/planet-earth/earthquakes/the-san-andreas-fault-facts-about-the-crack-in-californias-crust-that-could-unleash-the-big-one