Ο Νόμος της Γόρτυνας

Χαραγμένος στα ελληνικά στον τοίχο ενός δημόσιου μνημείου στην πλατεία της αγοράς, αυτή η επιγραφή είναι ένας από τους πρώτους Αστικούς Κώδικες,  της πόλης-κράτους της Γόρτυνας στη νότια Κρήτη, στο πρώτο μισό του 5ου αιώνα π.Χ.

Ασχολείται κυρίως με το οικογενειακό δίκαιο, την υιοθεσία, τη νομική κατάσταση των γυναικών, το διαζύγιο, τη μοιχεία, τη χηρεία, το κληρονομικό δίκαιο, το εμπορικό δίκαιο περί δούλων, αλλά και παραβάσεις όπως ο βιασμός. 

Για παράδειγμα, η διευθέτηση του διαζυγίου, η οποία ήταν μια πρακτική στην αρχαιότητα σχεδόν τόσο συνηθισμένη όσο και σήμερα: «Εάν ένας σύζυγος χωρίσει, η σύζυγος πρέπει να πάρει την περιουσία που έφερε στον σύζυγό της από τον γάμο, τους μισούς από τους καρπούς, εάν υπάρχουν, από την περιουσία που της ανήκει, και τα μισά από το υφάσματα που έχει υφάνει, εάν υπάρχουν, και επιπλέον πέντε στατήρες εάν το διαζύγιο οφείλεται στον σύζυγο.» 

Αν ο σύζυγος ισχυριστεί ότι το διαζύγιο δεν είναι δικό του λάθος, ο δικαστής αποφασίζει ως ένορκος. Αν η σύζυγος αφαιρέσει οτιδήποτε άλλο ανήκει στον σύζυγό της, οφείλει να πληρώσει πέντε στατήρες και να επιστρέψει σε είδος ό,τι έχει αφαιρέσει ή κλέψει. Αν αρνηθεί κάποιο από τα αντικείμενα, ο δικαστής θα την διατάξει να δικαιολογήσει τον εαυτό της ορκιζόμενος στην Άρτεμη, τη θεά των Αμυκλών, η οποία φέρει το τόξο, και αν, αφού δικαιώσει τον εαυτό της με όρκο, κάποιος της πάρει αυτά τα αντικείμενα, θα πληρώσει πέντε στατήρες και θα τα επιστρέψει σε είδος.

Lucius Gellius Publicola

https://x.com/Lucius_Gellius/status/1929219214692192524