Όταν τα ποτάμια παίρνουν μια παράξενη τροπή
Δύο ποτάμια αποκλίνουν σε ένα τροπικό δάσος της Νότιας Αμερικής. Και αυτό έχει κάνει ορισμένους επιστήμονες να το σκεφτούν διστακτικά.
Μερικοί κανόνες υδρολογίας είναι φτιαγμένοι για να παραβιάζονται. Δύο τέτοιες παραβιάσεις συμβαίνουν σε συμβολές κατά μήκος ποταμών στη Βενεζουέλα και το Σουρινάμ, όπου το νερό ρέει με απροσδόκητους τρόπους. Στην πολιτεία Αμαζόνας της Βενεζουέλας, το Ρίο Κασικιάρε χωρίζεται από τον Ρίο Ορινόκο καθώς ρέει απαλά μέσα από πυκνά δάση. Πολλά ποτάμια διακλαδώνονται ή διχάζονται κατά μήκος των οδών τους και οι παραπόταμοι σχεδόν πάντα επανενώνονται στην κύρια κοίτη του ποταμού. Δεν ισχύει το ίδιο με τον Κασικιάρε.
Αφού στρίψει νότια, συνεχίζει να ελίσσεται, ρέοντας εκατοντάδες χιλιόμετρα μέχρι να ενωθεί με τον Ρίο Νέγκρο και τελικά με τον ποταμό Αμαζόνιο στη Βραζιλία. Το OLI-2 (Operational Land Imager-2) στο Landsat 9 κατέγραψε αυτήν την εικόνα της ασυνήθιστης διακλάδωσης του ποταμού τον Μάρτιο του 2025.
Με την πρώτη ματιά, θα μπορούσε κανείς να υποθέσει ότι ο Ορινόκο ρέει από τα δυτικά προς τα ανατολικά, με τον στενότερο Κασικιάρε να τροφοδοτείται από τα νότια. Αλλά το αντίστροφο ισχύει, και αυτό που φαίνεται να είναι σύγκλιση είναι στην πραγματικότητα μια απόκλιση.
Μερικοί επιστήμονες πιστεύουν ότι η διάσπαση προέκυψε λόγω ενός συνδυασμού χαμηλού τοπογραφικού ανάγλυφου και υψηλού όγκου ροής κατά τη διάρκεια των πλημμυρών. Αυτή η περίπλοκη πλωτή οδός είναι μία από τις πολλές στην Αμερική που περιγράφονται σε πρόσφατη δημοσίευση ως φαινομενικά «αψηφώντας τους κανόνες» της υδρολογίας».
Ο Κασικιάρε, σημειώνουν οι συγγραφείς της δημοσίευσης, είναι ταυτόχρονα παραπόταμος του Ορινόκο και παραπόταμος του Αμαζονίου. Αντιπροσωπεύει ένα φυσικό, πλεύσιμο πέρασμα μεταξύ των δύο μεγαλύτερων λεκανών απορροής της Νότιας Αμερικής. Αυτή η απίθανη σύνδεση θέτει ένα υδρολογικό αίνιγμα. Όλο το νερό σε μια λεκάνη απορροής θα έπρεπε, θεωρητικά, να ρέει προς μεγαλύτερα ποτάμια. Αλλά ο Κασικιάρε εκτρέπει περίπου το 1/4 της ροής του Ορινόκο, στέλνοντάς την αλλού.
Στους υδρολογικούς χάρτες, το όριο μεταξύ των λεκανών απορροής του Αμαζονίου και του Ορινόκο φαίνεται να διασχίζει τον Κασικιάρε. «Αυτό παραβιάζει πολλαπλούς κανόνες οριοθέτησης λεκάνης απορροής», γράφουν οι ερευνητές, «αλλά δεν υπάρχει εναλλακτική λύση».
Ο ποταμός Wayombo στο Σουρινάμ παρουσιάζει μια παρόμοια αλλά ελαφρώς διαφορετική γεύση απροσδόκητης συμπεριφοράς. Ο ποταμός Boven Wayambo (ελεύθερα μεταφρασμένος ως «άνω Wayambo») διαχωρίζεται και γίνεται ο Wayombo - ένας ποταμός που ρέει σε επίπεδο έδαφος και μπορεί να ρέει είτε εξ ολοκλήρου δυτικά είτε ανατολικά ανάλογα με τις περιστάσεις, κατέληξαν οι ερευνητές.
Το OLI-2 στο Landsat 9 απέκτησε αυτήν την εικόνα (παραπάνω) της συμβολής τον Σεπτέμβριο του 2023. Στα δυτικά, ο Wayombo ενώνεται με τον ποταμό Nickerie και στα ανατολικά συναντά τον Coppename. Και οι δύο εκβάλλουν στον Ατλαντικό Ωκεανό. Η ροή του Wayombo εξαρτάται από φυσικούς και ανθρώπινους παράγοντες, συμπεριλαμβανομένων των βροχοπτώσεων και των υποδομών. Για παράδειγμα, μια «κλειδαριά» κοντά στη συμβολή με τον Nickerie βοηθά στην έλξη νερού προς τα δυτικά για να υποστηρίξει την καλλιέργεια ρυζιού κοντά στην έξοδο αυτού του ποταμού.
Ο Wayombo μπορεί διαφορετικά να ρέει ανατολικά προς τον Coppename. Η δορυφορική αποστολή SWOT (Surface Water and Ocean Topography) —με επικεφαλής τη NASA και το Εθνικό Κέντρο Χωρικών Σπουδών (CNES)— μπορεί να βοηθήσει στην κατανόηση των υδρολογικών αποχρώσεων ασυνήθιστων υδάτινων οδών όπως ο Casiquiare και ο Wayombo, σημειώνουν οι συγγραφείς.
Από τον Δεκέμβριο του 2022, η SWOT μετρά το ύψος σχεδόν όλου του νερού στην επιφάνεια της Γης, αναπτύσσοντας μια από τις πιο λεπτομερείς και ολοκληρωμένες απόψεις μέχρι σήμερα για τους ωκεανούς και τις λίμνες και τα ποτάμια γλυκού νερού του πλανήτη.
Γεωδίφης με πληροφορίες από το Παρατηρητήριο της Γης
Εικόνες του Παρατηρητηρίου της Γης της NASA από τον Wanmei Liang, χρησιμοποιώντας δεδομένα Landsat από την Γεωλογική Υπηρεσία των ΗΠΑ. Άρθρο από τον Lindsey Doermann.
https://earthobservatory.nasa.gov/images/154394/when-rivers-take-a-weird-turn