Μια αρχαία ξεχασμένη ήπειρος αναδύεται στην Ευρώπη

Κάτω από τα πόδια σας: μια αρχαία ξεχασμένη ήπειρος αναδύεται στην Ευρώπη.

Η Μεγάλη Αδρία (Greater Adria) είναι ένα χαμένο ηπειρωτικό τμήμα, το οποίο αποσπάστηκε από την Γκοντβάνα πριν από εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια. Έχει μέγεθος παρόμοιο με αυτό της Γροιλανδίας και βρίσκεται κυρίως κάτω από την Ευρώπη, ιδιαίτερα στην περιοχή της Μεσογείου.

Μια αρχαία ξεχασμένη ήπειρος αναδύεται από τα βάθη της ευρωπαϊκής γεωλογικής ιστορίας. Η Μεγάλη Αδρία, θαμμένη για 140 εκατομμύρια χρόνια κάτω από τα πόδια μας, αποκαλύπτει τώρα τα μυστικά της στους γεωεπιστήμονες. Αυτή η πρωτοποριακή ανακάλυψη μεταμορφώνει την κατανόησή μας για το πώς σχηματίστηκαν τα μεσογειακά τοπία και οι οροσειρές. Ποια απομεινάρια αυτής της εξαφανισμένης ηπείρου παραμένουν στη γεωγραφία μας σήμερα;

Η εκ νέου ανακάλυψη της Μεγάλης Αδρίας σηματοδοτεί μια σημαντική ανακάλυψη στον τομέα της γεωλογίας. Αυτή η ήπειρος, που για πολύ καιρό ήταν κρυμμένη κάτω από τη Νότια Ευρώπη, προσφέρει τώρα μια νέα προοπτική στην τεκτονική εξέλιξη του πλανήτη μας. Αν και ως επί το πλείστον βυθισμένη για εκατομμύρια χρόνια, η Μεγάλη Αδρία είναι η πηγή των σημαντικών γεωλογικών σχηματισμών που βλέπουμε σήμερα. Οι ερευνητές έχουν ανακατασκευάσει προσεκτικά την ιστορία της, αποκαλύπτοντας ένα συναρπαστικό κεφάλαιο στην ανάπτυξη της Γης.

Η Γέννηση και η Πτώση μιας Ξεχασμένης Ηπείρου

Η Μεγάλη Αδρία άρχισε να σχηματίζεται πριν από περίπου 240 εκατομμύρια χρόνια, κατά τη διάρκεια μιας περιόδου έντονης τεκτονικής δραστηριότητας. Αποκομμένη από τη Βόρεια Αφρική πριν από περισσότερα από 200 εκατομμύρια χρόνια, ήταν μέρος της αφρικανικής πλάκας, αλλά όχι άμεσα συνδεδεμένη με την αφρικανική ήπειρο. Ένας ωκεανός δημιούργησε ένα φυσικό χώρισμα μεταξύ αυτών των δύο χερσαίων μαζών .

Η μοίρα του σφραγίστηκε όταν η Μεγάλη Αδρία συγκρούστηκε με τη νότια Ευρώπη πριν από 120 με 100 εκατομμύρια χρόνια. Αυτή η δραματική συνάντηση οδήγησε στη σταδιακή βύθισή του κάτω από την ευρωπαϊκή πλάκα. Σήμερα, οι ειδικοί αναφέρονται στην περιοχή της Μεσογείου ως «γεωλογικό χάος», άμεσο αποτέλεσμα αυτών των μνημειωδών τεκτονικών κινήσεων.

Η σύγκρουση διαμόρφωσε το ευρωπαϊκό τοπίο που γνωρίζουμε σήμερα, δημιουργώντας αρκετούς εμβληματικούς σχηματισμούς:

Η ανακάλυψη μιας βυθισμένης ηπείρου στη Μεσόγειο, που προκλήθηκε από τη δράση των τεκτονικών πλακών, εμπλουτίζει τις γνώσεις μας για τη δυναμική ιστορία του πλανήτη μας. © imaginima, iStock

Συναρμολογώντας ένα γεωλογικό παζλ μετά από δέκα χρόνια έρευνας

Η ανασύνθεση της ιστορίας της Μεγάλης Αδρίας είναι ένα απίστευτο επιστημονικό επίτευγμα. Κατά τη διάρκεια μιας δεκαετίας, μια ομάδα με επικεφαλής τον Ντάουβε βαν Χίνσμπεργκεν από το Πανεπιστήμιο της Ουτρέχτης εργάστηκε ακούραστα σε αυτό το φιλόδοξο έργο. Η ομάδα συνέλεξε και ανέλυσε σχολαστικά δείγματα πετρωμάτων από τη χαμένη ήπειρο για να εντοπίσει την πολύπλοκη εξέλιξή της.

Χρησιμοποιώντας τεχνολογίες αιχμής, η ομάδα ανέπτυξε λογισμικό για τη μοντελοποίηση των κινήσεων των τεκτονικών πλακών σε τεράστιες χρονικές κλίμακες. Αυτή η επίπονη εργασία τους επέτρεψε να χαρτογραφήσουν τη βυθισμένη περιοχή και να δημιουργήσουν ακριβή γεωλογικά χρονοδιαγράμματα.

Τα ευρήματα δημοσιεύθηκαν στο Gondwana Research , όπου η ομάδα χρησιμοποίησε σεισμικά δεδομένα και μελέτησε μικροσκοπικά μαγνητικά ορυκτά, που διαμορφώθηκαν από αρχαία βακτήρια, για να συγκεντρώσει κρίσιμες πληροφορίες σχετικά με τον σχηματισμό των πετρωμάτων.

Η κληρονομιά της Μεγάλης Αδριατικής στην κατανόησή μας για τη Γη

Η μελέτη της Μεγάλης Αδρίας αναδιαμορφώνει τον τρόπο με τον οποίο βλέπουμε τις γεωλογικές δυνάμεις που διαμορφώνουν τον πλανήτη μας. Εμβαθύνει την κατανόησή μας για τις τεκτονικές διεργασίες όπως ο σχηματισμός των βουνών (ορογένεση), η δυναμική των τεκτονικών πλακών και η εξαφάνιση μεγάλων τμημάτων της λιθόσφαιρας στον μανδύα της Γης.

Τμήμα της Βόρειας Αφρικής που σχίστηκε για να σχηματίσει την Μεγάλη Αδρία. Από Douwe J.J. van Hinsbergen, Trond H. Torsvik, Stefan M. Schmid, Liviu C. Maţenco, Marco Maffione, Reinoud L.M. Vissers, Derya Gürer και Wim Spakman .Γραφική απεικόνιση τμημάτων αυτού που θα γινόταν η ακτή της Βόρειας Αφρικής που θα σχιζόταν για να γίνει η μικροπαλαιοήπειρος Μεγάλη Αδρία.

Η ομάδα ακολούθησε τα ίχνη της Μεγάλης Αδρίας έως και 1.500 χιλιόμετρα κάτω από την επιφάνεια της Γης με τη βοήθεια σεισμικών κυμάτων - εργαλεία ικανά να αποκαλύψουν βάθη που διαφορετικά θα ήταν απρόσιτα. Αυτή η ανακάλυψη εγείρει νέα ερωτήματα σχετικά με τη γεωλογική ιστορία της Μεσογείου και το οικονομικό της δυναμικό, ιδίως με πολύτιμους ορυκτούς πόρους όπως το λίθιο, το οποίο αποκτά ολοένα και μεγαλύτερη σημασία στον σύγχρονο κόσμο.

Γεωδίφης με πληροφορίες από futura-sciences και Βικιπαίδεια

https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1342937X19302230

https://www.futura-sciences.com/en/beneath-your-feet-an-ancient-forgotten-continent-resurfaces-in-europe_18310/