Θα μπορούσε χωρίς υπερβολή να είχε βρεθεί στον Αμπάβρη της Κω, εκεί στο αρχαίο Θέατρο του Διονύσου. Δύο από τα πιο αγαπημένα πρόσωπα της κωακής μυθολογίας , ο Διόνυσος και ο Ηρακλής. Η γραφή ενός μύθου σε μάρμαρο.
Ο Ηρακλής απεικονίζεται στη σαρκοφάγο ξαπλωμένος σε μια καρέκλα, κρατώντας ένα κύπελλο, αλλά δεν μπορεί πλέον να σταθεί όρθιος από τη σούρα. Κάπως έτσι φαντάζομαι τους Σουρασήδες της Κω στο διονυσιακό θέατρο της Κω.
Ο συμβολισμός είναι αδιαμφισβήτητος. Ο Ηρακλής, φημισμένος για τη δύναμή του, παρουσιάζεται σωριασμένος και καταβεβλημένος - όχι από τέρατα, αλλά από κρασί. Ο αντίπαλός του, ο Διόνυσος, παραμένει νικητής και ψύχραιμος. «Είναι σαφές ποιος κέρδισε τον διαγωνισμό.Ο Ηρακλής δεν αντέχει άλλο».
Μία ρωμαϊκή σαρκοφάγος απεικονίζει τον Διόνυσο και τον Ηρακλή σε μυθική μονομαχία κρασιού .
Σε μια εκθαμβωτική ανακάλυψη που περιγράφεται ως η πρώτη του είδους της στο Ισραήλ, οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν μια ρωμαϊκή μαρμάρινη σαρκοφάγο που φέρει μια μυθολογική σκηνή του Διονύσου και του Ηρακλή σε έναν ενθουσιώδη διαγωνισμό ποτού.
Το σπάνιο τεχνούργημα, που εκτιμάται ότι είναι περίπου 1.700 ετών, αποκαλύφθηκε κατά τη διάρκεια ανασκαφών με επικεφαλής την Ισραηλινή Αρχή Αρχαιοτήτων στην Καισάρεια, κατά μήκος των ακτών της Μεσογείου του Ισραήλ. «Ανακαλύπταμε μαλακή άμμο αμμόλοφων όταν ξαφνικά εμφανίστηκε η άκρη ενός μαρμάρινου αντικειμένου», δήλωσαν οι αρχαιολόγοι Nohar Shahar και Shani Amit, σύμφωνα με την ανακοίνωση της IAA.
Η σαρκοφάγος, που ανακαλύφθηκε έξω από τα κύρια τείχη της αρχαίας πόλης, ήταν σπασμένη σε τμήματα αλλά εντυπωσιακά διατηρημένη. Η ανασκαφή ήταν μέρος μιας αναπτυξιακής πρωτοβουλίας με επικεφαλής την Caesarea Development Corporation.
Τέχνη και Μετά θάνατον Ζωή: Μια ελληνορωμαϊκή άποψη του θανάτου
Αυτό το περίτεχνα σκαλισμένο φέρετρο ταφής παρουσιάζει ένα δραματικό και χαρούμενο ταμπλό. Στο κέντρο του απεικονίζεται ο Διόνυσος, ο θεός του κρασιού, περιτριγυρισμένος από μια θορυβώδη ακολουθία: Μαινάδες, σάτυροι, ο Ερμής, ο Πάνας, άγρια θηρία και άλλα - όλα στη μέση της πομπής σε μια σκηνή που γιορτάζει τη ζωή, τη μέθη και την υπέρβαση.
«Δεν πρόκειται απλώς για διακόσμηση», εξηγεί ο Σαχάρ. «Αυτό το μοτίβο του διαγωνισμού ποτού μεταξύ του Διονύσου και του Ηρακλή, ενώ βρίσκεται σε ψηφιδωτά από την Αντιόχεια έως τη Ζιπορί (Sepphoris), γνωστή και ως Σεπφώρις, μια αρχαία πόλη στην περιοχή της Χαϊφά, κοντά στην περιοχή της Καλλιλαίας, στα σύνορα Ισραήλ-Σαουδική Αραβία, δεν έχει ανακαλυφθεί ποτέ σε σαρκοφάγο στην περιοχή μας. Αντανακλά την πεποίθηση ότι ο θάνατος δεν σηματοδοτεί ένα τέλος, αλλά μια μετάβαση - που γιορτάζεται με κρασί, χορό και θεϊκή συντροφιά».
Η σαρκοφάγος υποβλήθηκε σε λεπτομερή διαδικασία συντήρησης υπό την φροντίδα των ειδικών Solomon Gavriel, Ilya Armanovsky, Gadmo Vajpo και του αρχιτέκτονα Ido Rosental. Το έργο τους αποκάλυψε την πλήρη ομορφιά του αρχικού σχεδίου - τις γλυπτές φιγούρες και τη μυθολογική αφήγηση που αναδύονται από αιώνες ταφής στους αμμώδεις αμμόλοφους της Καισάρειας.
Η σαρκοφάγος μετά τη συντήρησή της. (Shatil Emmanuilov/ Ισραηλινή Αρχή Αρχαιοτήτων).
Μια σπάνια ματιά στις ελληνορωμαϊκές ταφικές πεποιθήσεις
Αυτό το μοναδικό τεχνούργημα αποκαλύπτει επίσης ότι η ρωμαϊκή νεκρόπολη εκτεινόταν μακρύτερα από ό,τι πιστευόταν προηγουμένως. Βρέθηκε πέρα από τα τείχη της Καισάρειας και υποδηλώνει την ύπαρξη πρόσθετων ταφικών δομών και τελετουργικών χώρων που περιμένουν να αποκαλυφθούν.
«Αυτή η σαρκοφάγος μας ωθεί να επανεξετάσουμε την πνευματική και φυσική γεωγραφία της Ρωμαϊκής Καισάρειας», δήλωσε ο Eli Escusido, Διευθυντής της Ισραηλινής Αρχής Αρχαιοτήτων. «Είναι ένα ισχυρό παράδειγμα του πώς η ταφική τέχνη της ρωμαϊκής εποχής συνδύαζε τον μύθο, την τελετουργία και την προσωπική κληρονομιά».
Η σαρκοφάγος θα παρουσιαστεί στο κοινό μετά την πλήρη συντήρησή της και τεκμηρίωσή της. Οι μελετητές και οι λάτρεις μπορούν να ακούσουν περισσότερα στο «The Feast» - ένα ειδικό αρχαιολογικό συνέδριο που θα πραγματοποιηθεί αυτήν την Πέμπτη, 12 Ιουνίου 2025, στο Μουσείο Eretz Israel στο Τελ Αβίβ, το οποίο διοργανώνεται σε συνεργασία με την Ισραηλινή Αρχή Αρχαιοτήτων, το Πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ και το Πανεπιστήμιο Bar Ilan.
Γεωδίφης με πληροφορίες από τον Gary Manners, συντάκτη και διαχειριστή της σελίδας Ancient Origins και τον Emil Aladjem/Ισραηλινή Αρχή Αρχαιοτήτων.
