Ο άνθρωπος και τα απολιθώματά του...

«Ο άνθρωπος και τα απολιθώματά του μπορούν να φυλακιστούν, αλλά όχι η ιδέα του». 

Στις 11 Ιουνίου 1819, ο William Smith, πρωτοπόρος στον γεωλογικό τομέα και χαρτογράφος, συλλαμβάνεται και φυλακίζεται ως οφειλέτης που δεν πληροί τις υποχρεώσεις του. Η εργασία στον χάρτη του και οι κακές οικονομικές αποφάσεις τον οδήγησαν σε χρεοκοπία.

Ο Γουίλιαμ Σμιθ (γεννημένος στις 23 Μαρτίου 1769, Τσόρτσιλ, Οξφορντσάιρ, Άγγλος - πέθανε στις 28 Αυγούστου 1839, Νορθάμπτον, Νορθάμπτονσαϊρ) ήταν Άγγλος μηχανικός και γεωλόγος, γνωστός για την ανάπτυξη της επιστήμης της στρωματογραφίας. Ο σπουδαίος γεωλογικός χάρτης της Αγγλίας και της Ουαλίας του Σμιθ (1815) καθόρισε το στυλ για τους σύγχρονους γεωλογικούς χάρτες και πολλά από τα πολύχρωμα ονόματα που έδωσε στα στρώματα εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται σήμερα.

Ο Σμιθ ήταν γιος ενός σιδηρουργού αγροτικής παραγωγής από το Οξφορντσάιρ. Μόλις επτά ετών όταν πέθανε ο πατέρας του, ο Σμιθ φρόντιζε έναν θείο του αγρότη. Φοίτησε σε ένα σχολείο του χωριού, έμαθε τις βασικές μεθόδους τοπογραφίας από βιβλία που αγόραζε ο ίδιος και συνέλεξε τα άφθονα απολιθώματα από τους λόφους του Κότσγουολντ, όπου γεννήθηκε. Το 1787 έγινε βοηθός του Έντουαρντ Γουέμπ, ενός τοπογράφου στο κοντινό Στόου-ον-δε-Γουλντ, ο οποίος το 1791 βοήθησε τον Σμιθ να εγκατασταθεί στην περιοχή άνθρακα του Σόμερσετσαϊρ νοτιοδυτικά του Μπαθ. Η ατμομηχανή δεν είχε ακόμη εφευρεθεί και η κατασκευή καναλιών βρισκόταν στο απόγειό της, ιδιαίτερα για τη μεταφορά άνθρακα. Υπήρχε επίσης άφθονη εργασία στην περίφραξη και την αποστράγγιση των χωραφιών.

Κατά τη διάρκεια προκαταρκτικών ερευνών για ένα προτεινόμενο κανάλι άνθρακα του Somersetshire το 1793, ο Smith ανακάλυψε ότι τα στρώματα που αναδύονται στο βόρειο τμήμα της περιοχής κλίνουν τακτικά προς τα ανατολικά, όπως τόσες πολλές «φέτες ψωμιού και βουτύρου». Σε ένα μακρύ ταξίδι το 1794 για να εξετάσει κανάλια και ανθρακωρυχεία, είχε την ευκαιρία να επεκτείνει τις παρατηρήσεις του. Η υποψία του ότι τα στρώματα του Somerset θα μπορούσαν να εντοπιστούν πολύ βόρεια σε όλη την Αγγλία επιβεβαιώθηκε περίτρανα, καθώς τα γνωστά στρώματα συναντήθηκαν ξανά και ξανά κατά τη διάρκεια αυτού του ταξιδιού. Η ανασκαφή του νέου καναλιού ξεκίνησε το 1795 και ο Smith, μελετώντας τις νέες τομές, διαπίστωσε ότι κάθε στρώμα περιείχε «απολιθώματα που ήταν ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του».

Η εργασία του στο κανάλι συνεχίστηκε μέχρι το 1799, όταν απολύθηκε ξαφνικά, πιθανώς λόγω μιας μηχανικής διαφωνίας. Αλλά ο Smith είχε καλή φήμη στο Μπαθ, εκείνη την εποχή ένα σημαντικό πνευματικό και κοινωνικό κέντρο, και γρήγορα έχτισε μια μακρινή επιχείρηση ως γεωλόγος μηχανικός. Το 1804 μετέφερε την έδρα της επιχείρησής του σε ένα σπίτι στο Λονδίνο, όπου η συλλογή απολιθωμάτων και οι γεωλογικοί χάρτες του ήταν πάντα σε έκθεση. Το 1799 ο Smith υπαγόρευσε σε έναν ερασιτέχνη γεωλόγο στο Μπαθ τον πλέον διάσημο πίνακα στρωμάτων στην περιοχή του Μπαθ, ο οποίος έγινε κύριο μέσο για την κυκλοφορία των επαναστατικών ανακαλύψεών του.

 Επίσης, εξέθεσε τους χάρτες και τις στρωματογραφικές του τομές σε γεωργικές εκθέσεις, όπως του Χόλκαμ, την οποία παρακολουθούσε τακτικά. Μεγάλο μέρος της επαγγελματικής του εργασίας αφορούσε τους αγρότες που υποστήριζαν αυτές τις εκθέσεις, αλλά επέβλεψε επίσης μεγάλα έργα αποκατάστασης στο Νόρφολκ και την Ουαλία, την αποκατάσταση των θερμών πηγών στο Μπαθ και ένα πλήθος έργων καναλιών και ορυχείων, μερικές φορές διανύοντας 10.000 μίλια ετησίως (ένα απίστευτο σύνολο που κατέστη δυνατό χάρη στα εγκαίνια των αμαξών ταχείας αλληλογραφίας το 1784). 

Η ευφυΐα και οι πρακτικές γνώσεις του Smith για τη γεωλογία και τα υπόγεια ύδατα τον έφεραν στην πρώτη γραμμή του επαγγέλματός του, αλλά ποτέ δεν έγινε πλούσιος λόγω του προσωπικού του στόχου: τη χαρτογράφηση της γεωλογίας της Αγγλίας. 

Πάντα κρατούσε άφθονες σημειώσεις για ό,τι έβλεπε στη δουλειά και ξόδευε όλο τον επιπλέον χρόνο και τα χρήματά του σε παράπλευρες εκδρομές για να συμπληρώσει κενά στον χάρτη του, συχνά κοιμούμενος στην άμαξα καθ' οδόν προς το επόμενο ραντεβού του. Όπου οι εκθέσεις ήταν λίγες, χρησιμοποιούσε έδαφος, τοπογραφία και βλάστηση για να εντοπίσει τα υποκείμενα πετρώματα. Ο κοσμοϊστορικός γεωλογικός χάρτης της Αγγλίας και της Ουαλίας εμφανίστηκε το 1815 με τον τίτλο «Οριοθέτηση των στρωμάτων της Αγγλίας και της Ουαλίας, με μέρος της Σκωτίας». 

Ακολούθησε μια εξαιρετική σειρά χαρτών κομητειών μεταξύ 1819 και 1824. Κατά τη διάρκεια αυτών των ετών, ο Smith βρισκόταν σε οικονομική δυσπραγία, η οποία αναμφίβολα επιδεινώθηκε από την αγροτική ύφεση που ακολούθησε τους Ναπολεόντειους Πολέμους. Η αποτυχία ενός λατομείου στο Σόμερσετ του στέρησε την περιουσία και ανάγκασε την πώληση της συλλογής απολιθωμάτων του στο Βρετανικό Μουσείο στο Λονδίνο. 

Όταν οι πιστωτές κατέσχεσαν την περιουσία του στο Λονδίνο, αφού είχε περάσει 10 εβδομάδες στη φυλακή οφειλετών το 1819, πούλησε τα πάντα και έφυγε για το Γιορκσάιρ. Για μερικά χρόνια δεν είχε μόνιμη κατοικία, αλλά τελικά εγκαταστάθηκε στο Σκάρμπορο ανάμεσα σε μια μικρή ομάδα ενθουσιωδών γεωλόγων, ένας από τους οποίους τον κράτησε ως σύμβουλο στο κοντινό του κτήμα. 

Η αναγνώριση των επιτευγμάτων του προήλθε από άλλες πηγές. Το 1822 το έργο του επαινέθηκε από τους William D. Conybeare και William Phillips στο εγχειρίδιό τους για την αγγλική στρωματογραφία, Outlines of the Geology of England and Wales. Το 1831 έλαβε από τη Γεωλογική Εταιρεία του Λονδίνου το πρώτο Μετάλλιο Wollaston και το 1832 μια ετήσια σύνταξη από το στέμμα. 

Πέθανε το 1839 καθ' οδόν προς μια επιστημονική συνάντηση στο Μπέρμιγχαμ. Ο Smith δεν ήταν μόνο εξαιρετικά παρατηρητικός, αλλά διέθετε και τη δύναμη να ενσωματώνει τις παρατηρήσεις του. Είδε ότι διαφορετικά στρώματα πετρωμάτων περιείχαν διαφορετικά απολιθώματα και χρησιμοποίησε αυτό το γεγονός για να εντοπίσει στρώματα σε εκατοντάδες μίλια. Τόσο μεγάλη ήταν η ικανότητά του που οι γεωλόγοι εξακολουθούν να χρησιμοποιούν όλες τις τεχνικές που εισήγαγε, και οι τρέχοντες γεωλογικοί χάρτες της Αγγλίας διαφέρουν από τους δικούς του κυρίως στις λεπτομέρειες. 

Μεταξύ 1815 και 1817 δημοσίευσε μερικούς μικρούς τόμους για το έργο του, αλλά κατά μία έννοια ήταν πολύ αργά. Ο Σμιθ μιλούσε πάντα ελεύθερα σε όποιον ενδιαφερόταν, και οι γνώσεις του ήταν ήδη δημόσια περιουσία που εφαρμοζόταν από γεωλόγους σε κάθε μέρος της Βρετανίας. Η φήμη που απέκτησε ο Σμιθ κατά τη διάρκεια της ζωής του παραμένει αμείωτη μέχρι σήμερα, και θαυμάζεται παγκοσμίως ως ο «Ιδρυτής της Στρωματογραφίας». 

Γεωδίφης με πληροφορίες από τον Richard W. Macomber/ Britannica και τη σελίδα History of Geology

https://www.britannica.com/biography/William-Smith-British-geologist

https://x.com/Geology_History/status/1932779909685895393