Το απόγευμα της 28ης Μαΐου 2025
Η χιονοστιβάδα βράχων και πάγου που ξεπέρασε το Μπλάτεν ήταν εξαιρετικά μεγάλη για τις Άλπεις.
Το απόγευμα της 28ης Μαΐου 2025, μια χιονοστιβάδα από βράχους και πάγο από τον παγετώνα Birch (Birchgletscher) στη νοτιοδυτική Ελβετία έπληξε την κοιλάδα από κάτω. Τα συντρίμμια έθαψαν το μεγαλύτερο μέρος του χωριού Blatten και έκλεισαν το φράγμα του Lonza, προκαλώντας την πλημμύρα του ποταμού.
Το συμβάν συνέβη αφού βράχος από μια καταρρέουσα βουνοκορφή συσσωρεύτηκε πάνω στον παγετώνα, κάτι που πιθανότατα συνέβαλε στην τελική του κατάρρευση. Το OLI-2 (Operational Land Imager-2) στο Landsat 9 κατέγραψε αυτήν την εικόνα (δεξιά) με συντρίμμια χιονοστιβάδας στην κοιλάδα του ποταμού Lonza στις 29 Μαΐου 2025, την επόμενη μέρα της κατολίσθησης.
Για λόγους σύγκρισης, η πάνω εικόνα, που ελήφθη με το OLI στο Landsat 8, δείχνει την ίδια περιοχή περίπου ένα χρόνο πριν από την κατολίσθηση, στις 19 Ιουνίου 2024. Η διαδρομή της ροής των συντριμμιών κατεβαίνει τη νότια πλευρά της κοιλάδας από μια κορυφή που ονομάζεται Kleiner Nesthorn προς το Blatten.
Το συμβάν ήταν τόσο ισχυρό που τα συντρίμμια συνέχισαν να φτάνουν έως και 240 μέτρα (790 πόδια) πάνω στο απέναντι τοίχωμα της κοιλάδας. Οι βράχοι και ο πάγος από τη χιονοστιβάδα επεκτάθηκαν 2,5 χιλιόμετρα (1,6 μίλια) κάτω από την κοιλάδα, φράζοντας το ποτάμι πίσω του και πλημμυρίζοντας μέρος του χωριού.
Οι επιστήμονες παρακολουθούν τον παγετώνα Birch από τότε που προκάλεσε αρκετές καταστροφικές χιονοστιβάδες τη δεκαετία του 1990. Ενώ τα πιο απότομα ανώτερα τμήματα του παγετώνα έχουν αραιώσει την τελευταία δεκαετία, ο πάγος κοντά στο άκρο του παγετώνα έχει πήξει έως και 15 μέτρα (50 πόδια), πιθανώς επειδή είχε καλυφθεί και μονωθεί από βράχο.
Πολλοί παγετώνες στις Άλπεις, συμπεριλαμβανομένων μερικών από τους μεγαλύτερους της οροσειράς, λιώνουν και αραιώνουν. Η αστάθεια στις βραχώδεις πλαγιές πάνω από τον παγετώνα έγινε εμφανής στα μέσα Μαΐου, ωθώντας τους ανθρώπους να εκκενώσουν το Blatten μέχρι τις 19 Μαΐου.
Οι παρατηρητές παρατήρησαν συχνές καταπτώσεις βράχων από το Kleiner Nesthorn και μια αισθητή συσσώρευση συντριμμιών στο κάτω μέρος του παγετώνα Birch. Μέχρι τις 27 Μαΐου, την ημέρα πριν από το καταστροφικό συμβάν, ο παγετώνας είχε επιταχυνθεί σημαντικά, κινούμενος προς τα κάτω με περίπου 10 μέτρα (33 πόδια) την ημέρα, σύμφωνα με έκθεση του ETH Zürich.
Οι επιστήμονες εξακολουθούν να διερευνούν τους παράγοντες που συνέβαλαν στο συμβάν. Ωστόσο, ορισμένοι πιστεύουν ότι η πρόσθετη πίεση από τη νέα πτώση βράχων στον παγετώνα προκάλεσε τήξη στη βάση του. Η αύξηση του νερού από το λιώσιμο των πάγων μπορεί να προκαλέσει την απώλεια τριβής των παγετώνων με το έδαφος και την ευκολότερη ολίσθηση.
Περιοχές μόνιμου πάγου σε υψηλότερα υψόμετρα μπορεί επίσης να έπαιξαν ρόλο. Εάν το στρώμα μόνιμου πάγου λιώσει, περισσότερο νερό μπορεί να φτάσει στα στρώματα βράχων και να αποσταθεροποιήσει τις πλαγιές, αλλά οι επιστήμονες σημειώνουν ότι δεν μπορούν ακόμη να συνδέσουν το στρώμα μόνιμου πάγου με την πτώση βράχων σε αυτό το συμβάν.
Μια κατάρρευση παγετώνα αυτού του μεγέθους είναι ασυνήθιστη για τις Ελβετικές Άλπεις, λένε οι ερευνητές, και είναι σχετικά σπάνιο να προέρχονται μαζικές κατολισθήσεις από ελαφρώς κεκλιμένους παγετώνες. Αλλά παρόμοιες χιονοστιβάδες βράχων-πάγου στο Θιβέτ, τον Καύκασο και άλλες ορεινές περιοχές τα τελευταία 25 χρόνια έχουν προσελκύσει περισσότερο επιστημονικό έλεγχο λόγω των απειλών που αποτελούν για τις κοινότητες.
Εικόνες του Παρατηρητηρίου της Γης της NASA από τη Michala Garrison, χρησιμοποιώντας δεδομένα Landsat από την Γεωλογική Υπηρεσία των ΗΠΑ. Άρθρο από τη Lindsey Doermann.
Γεωδίφης με πληροφορίες από το Παρατηρητήριο της Γης