Τα ηφαιστειακά κρασιά της Μεγάλης Έκρηξης της Κω

Σταφύλια κώτικα, μια εξαιρετική ποικιλία από τα θειούχα εδάφη του Ασκληπιείου.

Οι ηφαιστειακές εκρήξεις είναι εχθρικά περιβάλλοντα για εμάς τους ανθρώπους όχι όμως για τη γη.

Πριν εμβαθύνουμε τις γνώσεις μας στα ηφαιστειακά κρασιά της Κω και περιγράψουμε τι τα κάνει τόσο μοναδικά, πρέπει να κατανοήσουμε την έννοια της ορυκτότητας. 

Ένας πολύ μικρός αριθμός περιοχών κρασιού βρίσκεται κοντά σε ενεργά, ή αδρανοποιημένα ηφαίστεια, όπου η τέφρα και η λάβα από προηγούμενες εκρήξεις έχουν δημιουργήσει μοναδικά εδάφη.

Όταν τα αμπέλια φυτεύονται σε καλές τοποθεσίες, τα κρασιά που προκύπτουν μπορεί να είναι απίστευτα διακριτά, με έντονη οξύτητα και αλμυρά, μεταλλικά χαρακτηριστικά.

Τα αμπέλια αντλούν το μεγαλύτερο μέρος της τροφής τους από βάθος που εκτείνεται μέχρι τα 0,6μ., αλλά, τις περισσότερες φορές, βασίζονται στο νερό από πιο κάτω έως και 2μ. για διαπνοή. Σε περιόδους ξηρασίας αντλούν σημαντικό υπόγειο νερό κάτω από τα 2μ.Σαφώς λοιπόν, σε περιοχές όπου υπάρχει βαθύς εδαφικός ορίζοντας, η γεωλογική επίδραση στα αμπέλια θα είναι ελάχιστη. Ακόμη και όπου το έδαφος είναι λεπτό, η γεωλογία όπου καλλιεργούνται αμπέλια, θα ελέγχει την ποιότητα των σταφυλιών μόνο έμμεσα μέσω της επιρροής στη σύνθεση του εδάφους, τη γεωμορφολογία και την κατακράτηση νερού.

Από γεωλογική άποψη, τα ηφαιστειακά αντιπροσωπεύουν μια μεγάλη οικογένεια εδαφών με μεγάλη ποικιλία που μοιράζονται την ίδια προέλευση. Τα εδάφη αυτά προέρχονται από ηφαιστειακά πετρώματα όπως βασάλτες, γρανίτες, οψιδιανοί ή από ηφαιστειακή τέφρα, εκφράζοντας έτσι το αποτέλεσμα της άμεσης ή έμμεσης δραστηριότητας ενός αρχαίου ή ακόμα ζωντανού ηφαιστείου. Δεν είναι όλα τα ηφαιστειακά εδάφη κατάλληλα για την καλλιέργεια αμπελιών ή δεν μπορούν να παράγουν ποιοτικά κρασιά, αλλά όταν πληρούνται κάποιες προϋποθέσεις, όπως συμβαίνει στην Κω τότε η μαγεία έρχεται στο ποτήρι μας.  

Η υψηλή ικανότητα αποστράγγισης είναι το κύριο χαρακτηριστικό που επηρεάζει άμεσα τη συμπεριφορά του εδάφους για την παραγωγή εξαιρετικών κρασιών. Σε θερμές και ξηρές περιοχές όπως το νησί της Κω, τα αμπέλια ήδη δυσκολεύονται να βρουν επιτραπέζιο νερό από ηφαιστειακή άμμο και αυτή η πίεση ωθεί τις ρίζες του αμπελιού να μπουν βαθύτερα στο έδαφος για να αναζητήσουν υγρασία, ενισχύοντας τη φυσική συγκέντρωση σακχάρων και γεύσεων στα σταφύλια. Αντίθετα, σε περιοχές με πιο ψυχρό κλίμα και υψηλότερες βροχοπτώσεις όπως η Αίτνα, τα αμμώδη εδάφη που στραγγίζουν, επιτρέπουν στα αμπέλια να ελέγχουν τη ζωντάνια και να μειώνουν φυσικά τις αποδόσεις, με αποτέλεσμα υψηλότερη τανική δομή.

Επιπλέον, τα εδάφη που προέρχονται από ηφαιστειακή τέφρα έχουν μια φυσική άμυνα ενάντια σε έναν ιστορικό εχθρό του σταφυλιού Vitis Vinifera.Η Phylloxera, είναι ένα έντομο που σχεδόν κατέστρεψε όλους τους ευρωπαϊκούς αμπελώνες στα τέλη του 19ου αιώνα. Λίγα αμπέλια εκατοντάδων ετών επιβίωσαν χωρίς να ξεριζωθούν ή να εγκαταλειφθούν υπέρ διεθνώς γνωστών ποικιλιών.

Η τέφρα διατηρεί την υγρασία περισσότερο από πολλά μη ηφαιστειακά εδάφη. Κατά συνέπεια, η τεφρώδης γη είναι συχνά καλή για τη γεωργία.

Η γονιμότητα μπορεί να κυμαίνεται ευρέως ανάλογα με τα εγγενή πετρώματα και τον βαθμό εξέλιξής τους, αλλά ένας άλλος κοινός παράγοντας αυτών των εδαφών είναι ο υψηλός πλούτος σε μέταλλα. Ιδιαίτερα σε μαγνήσιο, κάλιο και σίδηρο ανάλογα με την τοποθεσία.Αν και δεν υπάρχουν επιστημονικά στοιχεία για άμεσες συσχετίσεις μεταξύ της σύνθεσης των ορυκτών και του αισθητηριακού προφίλ ενός κρασιού, είναι διεθνώς αποδεδειγμένο ότι τα ηφαιστειακά εδάφη προσδίδουν κάτι μοναδικό και ξεχωριστό.

Τα ηφαιστειακά εδάφη της Κω ιδίως όσα έχουν προκύψει από την Μεγάλη Έκρηξη, που πριν από 161000 χρόνια άφησε πίσω της το εννιαίο νησί το οποίο γνωρίζουμε, ή ακόμη από την Έκρηξη του Γενάρχη η οποία εκδηλώθηκε πριν από 10,4 εκ. χρόνια, ενισχύουν το αρωματικό προφίλ δίνοντας πολυεπίπεδες όψεις, βάθος γεύσεων και εξαιρετικό αλατούχο φινίρισμα.Τα ηφαιστειακά πετρώματα μαζί με τους ψαμμίτες αποδίδουν ακόμη καλύτερο κρασί. 

Το κώτικο κρασί ήταν ξακουστό, με μεγάλη εμπορευσιμότητα. Αρχαίοι κώτικοι αμφορείς κρασιού βρέθηκαν σε πολλά εμπορικά κέντρα του αρχαίου κόσμου, από τη Μαύρη Θάλασσα έως σε διάφορα μέρη της Μεσογείου.

Στην Κω έβαζαν θαλασσινό νερό μέσα στο μούστο, γιατί πίστευαν ότι το κρασί που θα γίνει δεν θα φέρει εύκολα τη μέθη και θα είναι πιο εύκολο στη χώνεψη. Η μέθοδος αυτή έγινε αιτία να υποστηριχθεί, από κάποιους ότι κατά το μύθο «η φυγή του Διονύσου» στη θάλασσα σήμαινε και μία τεχνική οινοποιίας, που ήταν γνωστή από παλιά.

Η γεωλογία κρύβεται πίσω από το εξαιρετικό κρασί που παράγει η κωακή γη.Τα πετρώματα της Κω είναι πορώδη λόγω των ηφαιστειακών υλικών της ενώ τα αμπέλια μεγαλώνουν με τα κλαδιά τους τυλιγμένα σαν καλάθια, γεγονός που αντανακλά την προσπάθεια των κατοίκων να διατηρήσουν την καλή σοδειά μέσα στις αντιξοότητες του εδάφους και των κλιματολογικών συνθηκών.

Οι δυνατοί άνεμοι, η έντονη ξηρασία και ο δυνατός ήλιος κάνουν τα αμπέλια της Κω να παράγουν μικρές ποσότητες κρασιού, όμως ξεχωριστές για το εκλεκτό άρωμα με τη χαρακτηριστική ξηρή και έντονη γεύση του.

Οι αρχαίοι Κώοι δεν ήταν μόνο σπουδαίοι οινοπαραγωγοί αλλά εξαιρετικοί γεωχημικοί και ηφαιστειολόγοι. Χρησιμοποίησαν τον τόφφο ως φυσικό υλικό χαμηλού κόστους σε παμπάλαιες γεωργικές εφαρμογές, ενίσχυσαν την ανάπτυξη των φυτών, βελτίωσαν τις ιδιότητες του εδάφους και αντιμετώπισαν τις αρνητικές επιπτώσεις του στρες στο νερό.

Ο ηφαιστειακός τόφφος της Κω αυξάνει την περιεκτικότητα σε ολικά κατιόντα, Na, Ca, ESP, EC, N και K. Οι πρώτοι αμπελουργοί του νησιού ανακάλυψαν ότι τα σταφύλια που καλλιεργούνται σε ηφαιστειακό έδαφος πλούσιο σε μέταλλα τρέφουν μερικά από τα πιο γευστικά κρασιά του κόσμου.

To καλό κρασί της Κω ξεκινά από το χώμα της ή καλύτερα από τις ηφαιστειακές διαδικασίες.

Οι αρχαίοι πρόγονοι μας έπιναν το κρασί τους, αραιωμένο με νερό, ειδικά το παχύρευστο μαύρο. Ο πολιτισμός μας θεωρούσε βάρβαρη πρακτική να καταναλώνει κανείς αδιάλυτο κρασί. Αργότερα αυτή την πρακτική ακολούθησαν οι Ρωμαίοι που πάντα έπιναν το κρασί τους αραιωμένο.

Στην Κω, μια ευρέως εξαχθείσα παραλλαγή αναμειγνυόταν με αλμυρό θαλασσινό νερό. Αυτό το κρασί μπορούσε να αντέξει και μέσω θαλάσσιων διαδρομών μεταφερόταν μέχρι την Αραβία και την Ινδία. Το υψηλής ποιότητας ηφαιστειακό κόκκινο κώτικο κρασί απολάμβανε εξαιρετική φήμη στον τότε γνωστό αρχαίο κόσμο.

Γεωδίφης

Πηγή-Ο μύθος των Κώων για το Ακρωτήριο Χελώνη

https://geogeodifhs.blogspot.com/2022/02/e-book-2022.html