Μεγάλο Κάστρο της Χώρας Καλύμνου
Κάλυμνος επί ιταλοκρατίας, αρχές του προηγούμενου αιώνα. Η Χώρα ή Χωριό βρίσκεται 3 χλμ. ΒΔ της Πόθιας, για πολλούς αιώνες ήταν η πρωτεύουσα του νησιού. Σήμερα αποτελεί προέκταση της πρωτεύουσας. Είναι κτισμένη σε κοιλάδα μακριά από θάλασσα κυρίως λόγω των πειρατών. Στην περιοχή βρίσκονται τα σημαντικότερα αξιοθέατα του νησιού των σφουγγαράδων.
Στα ερείπια του αρχαίου ναού του Δηλίου Απόλλωνα χτίστηκε η εκκλησία του Χριστού της Ιερουσαλήμ που κατά την αρχαιότητα ήταν ο προστάτης του νησιού. Κοντά στην εκκλησία υπάρχει το μικρό μοναστηράκι της Αγίας Σοφίας.
Το κάστρο βρίσκεται χτισμένο στους πρόποδες του λόφου του Προφήτη Ηλία σε υψόμετρο 255μ. και καταλαμβάνει έκταση 30.450 τετραγωνικά μέτρα. Είχε ισχυρά τείχη και μόνο μία πύλη ,από την νότια πλευρά.Τα τείχη του διασώζονται σε ύψος ως και 7μ. και πάχος 1.50μ.
Το κάστρο χτίστηκε πρώτη φορά τον 11ο αιώνα από τους βυζαντινούς Καλύμνιους για να αντιμετωπίσουν τον Οθωμανό πειρατή Τζαχά. Έπαθε μεγάλες καταστροφές από σεισμό το 1493, για να ανακαινισθεί τότε μέσα σε 3 χρόνια.
Ο σεισμός εκδηλώθηκε στις 18/10/1493, είχε εστιακό βάθος 2χλμ, μέγεθος Μ=6.8 και προήλθε από σπάσιμο του Ρήγματος Κω που συνέβη στον υποθαλάσσιο χώρο νοτιοδυτικά του Ακρ.Χελώνας της Καρδάμαινας. Από τον σεισμό που προκάλεσε ισχυρό τσουνάμι, αναφέρθηκαν τουλάχιστον 5000 νεκροί στην Κω.Δεν είναι γνωστό άν προκάλεσε θύματα στην Κάλυμνο.
Ο οικισμός που βρισκόταν μέσα στο κάστρο εκτιμάται ότι είχε από 1.200 έως 1.500 κατοίκους. Μέσα στο κάστρο βρέθηκαν ερείπια ελαιοτριβείου, υδατοδεξαμενών, σπιτιών και 10 εκκλησιών.
Το κάστρο μετά από την αποκατάσταση από τους Ιωαννίτες ιππότες κατοικήθηκε και στην Τουρκοκρατία. Το 1912 εγκαταλείπεται από τους τελευταίους του κατοίκους.
Με πληροφορίες από τον αρχαιολόγο Μ.Κουτελά/CORPUS Αρχαιολογία