Σπηλιά του Πάνα
Το νότιο τμήμα του ανάστροφου ρήγματος της Άσπρης Πέτρας στην Κέφαλο Κω.Το τοπωνύμιο οφείλεται στο άσπρο χρώμα της πέτρας από το οποίο είναι κατασκευασμένο το ασβεστολιθικό σπήλαιο.
Το σύστημα ρηγμάτων της περιοχής συνέβαλε στην δημιουργία της σπηλιάς. Στην μικρή σπηλιά βρέθηκαν θραύσματα πήλινων δοχείων,ανθρώπινα απολιθώματα, μυλόπετρες ,κομμάτια αγγείων, λίγες λεπίδες από οψιδιανό του Γυαλιού και υπολείμματα τροφών.
Κάποτε ήταν τόπος λατρείας. Έχουν ανακαλυφθεί ευρήματα όχι μόνο προϊστορικής εποχής, αλλά και μεταγενέστερων χρόνων - έως και τη ρωμαϊκή εποχή. Θεωρείται ως ένα από τα παλαιότερα μνημεία του νησιού.Ο λατρευτικός χώρος της σπηλιάς της Ασπρης Πέτρας ανάγεται στο 750-680 π.Χ.Από τα τέλη του 4ου αιώνα π.Χ είναι το Ιερο των Νυμφών,του Πάνα και της Δήμητρας σύμφωνα με επιγραφή που βρέθηκε στην σπηλιά.
Ο χώρος χρησιμοποιείται και τον 1ο-2ο αιώνα μ.Χ. Κάπου τότε σταματάει η χρήση του λατρευτικού χώρου.Μήπως το καρστικό έγκοιλο υπέστη αξιοσημείωτη καταστροφή από τον σεισμό 7.5 βαθμών του Αντωνίνου Πίου, από το Ρήγμα της Ν.Ρόδου το 139 μ.Χ;
Η εμφάνιση του Πάνα στην μυθολογία μας ανάγεται από τον 7ο αιώνα π.Χ.Πιστεύεται ότι γεννήθηκε στο όρος Λύκαιον της Αρκαδίας.Στη Μάχη του Μαραθώνα βοήθησε τους Έλληνες εναντίον των Περσών με δυνατές φωνές, επαναλαμβάνοντας ρυθμικά το όνομά του «παν - παν», με αποτέλεσμα οι ασιάτες, ακούγοντάς τον, να καταληφθούν από πανικό [λέξη που προέρχεται από το όνομα Παν].
Γεωδίφης
Πηγές:
1.Δάμος ο Κώιων,2021