Ο αρχαίος Ναός της Δήμητρας [της πόλης Κω]

Δυστυχώς η βλάστηση έχει καλύψει τις ιερές πέτρες, πρόκειται για ιδιωτικό χώρο που μετά από τόσα χρόνια δεν έχει ολοκληρωθεί η απαλλοτρίωση του. Εδώ συναντάται το Κωακό Θεσμοφόριο. 

Θεσμοφόρια υπήρχαν σχεδόν σε όλες τις αρχαίες ελληνικές πόλεις. Θεσμοφόριο ονομαζόταν κάθε αρχαίο ιερό αφιερωμένο στη θεά Δήμητρα [την έλεγαν θεσμοφόρο].

Το θεσμοφόριο της Αθήνας το αναφέρει ο Αριστοφάνης στο έργο του Θεσμοφοριάζουσαι [657 π.Χ].Η Δήμητρα είναι η Μητέρα Γη, το όνομα της προέρχεται από το  δωρικό Δη (Γη) και το μήτηρ και σημαίνει μητέρα.Ήταν κόρη του Κρόνου και της Ρέας. Αδελφή της Ήρας, της Εστίας, του Δία και του Ποσειδώνα. Ζευγάρωσε με τα αδέλφια της λέει η μυθολογία μας. Ναός της Δήμητρας υπήρχε και δυτικά από το Παλιό Πυλί. Αλλά αυτός πρέπει να ήταν παλαιότερος.

Πού βρίσκεται;Στα πρώην χωράφια του Ναζή Μπέη[ανώτερος διοικητικός τίτλος στην Οθωμανική αυτοκρατορία],στην σημερινή οδό Χέρτζοκ [πίσω από το πρώην ξενοδοχείο Όσκαρ]. 

Εδώ γιόρταζαν οι αρχαίοι Κώοι πριν το όργωμα την θεότητα της γεωργίας, βλάστησης, εδάφους, της γονιμότητας, την προστάτιδα του γάμου και της μητρότητας[στα μέσα Σεπτεμβρίου με μέσα Οκτωβρίου, την εποχή της σποράς]. Στις θυσίες προς τιμήν της προσέφεραν ταύρους, μοσχάρια και μέλι.Στην γιορτή συμμετείχαν μόνο παντρεμένες γυναίκες.

Όσο διαρκούσαν τα Θεσμοφόρια οι γυναίκες απείχαν από σεξουαλικές απολαύσεις, και νήστευαν.Τμήμα του βωμού του ναού βρέθηκε και σε ανασκαφή των Ελλήνων αρχαιολόγων στο γειτονικό οικόπεδο της οικ.Κουτσουράδη.

Σε παλαιότερες ανασκαφές σε παρακείμενα οικόπεδα βρέθηκαν ειδώλια που σχετίσθηκαν με το ιερό. Η Sherwin-White το περιγράφει ως «small fountain sanctuary» λόγω των τελετών καθαρμών που λάμβαναν μέρος σύμφωνα με Ιερό Νόμο. 

Ο ναός είναι πάνω σε παράκτιες αποθέσεις από άμμο που έχει καλυφθεί από προσχώσεις χειμάρρων. Απέχει από το λιμάνι 390μ. Η ακτογραμμή τον 6ο αιώνα π.Χ ήταν σαφώς ψηλότερα από την σημερινή. Ωστόσο σε αυτή την περιοχή υπήρχαν πλούσια και γόνιμα εδάφη και αυτό δικαιολογεί την ύπαρξη του ιερού.Μάλλον ήταν κατασκευασμένο από ασπρόπετρα, τραβερτίνη; 

Οι αρχαιολόγοι αναφέρουν ότι είναι του 6ου - 3ου αιώνα π.Χ. Δεν είμαι βέβαιος από ποιον σεισμό καταστράφηκε.Του 411 π.Χ ή του 199-198 π.Χ. Πιθανότατα από τον τον πρώτο, ένα μέγιστο από το Ρήγμα της Κω. 

Γεωδίφης

Πηγές: 

1.Rudolf Herzog ,1901- Sherwin White,1978

2. Ιστορία των σεισμών της Κω, 2018-2023

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ

Ο Ποσειδώνας είδε τη Δήμητρα και την επιθύμησε. Αυτή για να τον αποφύγει, πήρε την αρχαϊκή μορφή της φοράδας, αλλά εκείνος πήρε τη μορφή του επιβήτορα και ζευγάρωσε μαζί της. Από αυτή την ένωση η Δήμητρα γέννησε μια κόρη, τη Δέσποινα, και ένα υπέροχο άλογο. Από το τέλος 6ου αιώνα π.Χ., πριν από τον μέγιστο σεισμό του 411 π.Χ,  η θεά Δήμητρα σε τερακοτα από το Κωακό Θεσμοφόριο, πιθανότατα από τον ναό της κοντά στο πρώην ξενοδοχείο Οσκαρ της πόλης Κω, 1963. Ανήκει σήμερα στη συλλογή του Αρχαιολογικού Ινστιτούτου Tübingen, την οποία δώρισε ο Ασκληπιάδης Herzog στη γενέτειρα του.

Η τοιχογραφία από τον Μακεδονικό «Τάφο της Περσεφόνης» στις Αιγές, 4ος αιώνας π.Χ, Βασιλικοί Τάφοι Αιγών [Βεργίνα].

Ο Ναζή Μπέη σε γάμο στην Κω,δεκαετία 50/60. Υπήρχε πηγάδι με το όνομα του στην οδό Κανάρη.Η γη όπου φτιάχτηκε το κτίριο της Αίγλης από τους Ιταλούς στην Πλατεία Ελευθερίας, το πρώην ξενοδοχείο Οσκαρ- Ναός της Δήμητρας, κά, ανήκαν στον αείμνηστο συμπατριώτη μας και μεγαλοκτήμονα. Η φωτογραφία είναι του Χασ.Ισμ..