Μονοπάτι προς τον πλάτανο του Ιπποκράτη

Μονοπάτι μέσα από το οθωμανικό νεκροταφείο την δεκαετία του 30, πριν ακόμη γίνει η ανάπλαση της περιοχής από τους Ιταλούς [μετά το 1933]. Στη φωτογραφία διακρίνονται η πέτρινη περίφραξη οθωμανικής περιόδου, Τάφοι Οθωμανικοί, το Μαυσωλείο που το 1926 υπέστη ζημιά από σεισμό και στο βάθος πολεμίστρα του μεσαιωνικού Κάστρου της Νεραντζιάς.

Στο οθωμανικό νεκροταφείο της Λ.Φοινίκων τάφηκαν οι μάρτυρες όσοι σκοτώθηκαν κατά την κατάληψη του Κάστρου.Η παραλιακή Κως είχε 3 μεγάλα οθωμανικά νεκροταφεία τη μεσαιωνική περίοδο.Πρόκειται για μία τεράστια έκταση που καταλάμβανε ένα σημαντικό τμήμα της σημερινής πόλης. Αυτό της Πλατείας Πλατάνου, ένα από τη ΔΕΗ έως τα Κρητικά και ένα τρίτο στη σημερινή μητρόπολη που επεκτεινόταν από το ξενοδοχείο Gelsomino προς το κέντρο της πόλης.

Οι Οθωμανοί έφτασαν στην Κω στις αρχές του 16ου αιώνα, μετά τον μέγιστο σεισμό του 1493 μ.Χ. Δεν αντιμετώπισαν μέγιστους σεισμούς από τα γειτονικά ρήματα [Κω και Gokova].

Το σεισμικό επεισόδιο 7.5 βαθμών του 1863, από το Ρήγμα της Χάλκης, ήταν το σημαντικότερο της οθωμανικής περιόδου.Προξένησε μεγάλες ζημιές στα τζαμιά όμως δεν γνωρίζω αν υπήρξαν θύματα. Άρα, μπορώ να υποθέσω ότι οι πιο αξιόλογες φυσικές καταστροφές που συνέβησαν [την οθωμανική περίοδο] στο νησί είναι οι πανδημίες του 18ου και 19ου αιώνα.

«Το 1811 συνέβη στη Κω το φοβερότερο κακό, το λεγόμενο Πρώτο Θανατικό της πανώλης, που διήρκησε έως το 1814. Οι χριστιανοί κάτοικοι κατέφυγαν στην εξοχή, όμως οι Τούρκοι επειδή φοβούνταν εξεγέρσεις τους εξανάγκασαν να επιστρέψουν στις κατοικίες τους» λέει ο Ιάκωβος Ζαρράφτης.

Σύμφωνα με τον περιηγητή William Turner μετά από βίαιες βροχές το 1812, καταστράφηκαν σπίτια και τοίχοι ενώ εκδηλώθηκε ταυτόχρονα ένας σεισμός, που αν και είχε ελάχιστα ορατά αποτελέσματα, συνέβαλε πιθανώς στην αποδυνάμωσή του οικισμού. Οι κακοτυχίες σπάνια έρχονται μεμονωμένες: την ίδια χρονιά πανούκλα έπληξε το νησί και θανάτωσε 3.000 ψυχές. Τα 2/3 ήταν Οθωμανοί και οι υπόλοιποι Έλληνες. 

Επομένως αν λάβω υπόψη τις ιστορικές μαρτυρίες η χωροθέτηση των παραλιακών νεκροταφείων ήταν μία αναγκαία και όχι επιθυμητή λύση να ταφούν οι τουλάχιστον 2.000 Οθωμανοί που έχασαν τη ζωή τους ιδίως από το Πρώτο Θανατικό[και όχι μόνο].

Γεωδίφης

Πηγές:

1.Ιστορία των σεισμών της Κω, 2018-2023

2. Κώια-Ιακ.Ζαρράφτης, 1921

3. Παλιές φωτογραφίες της Κω/ΦΒ

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ

Δεκαετία του ΄20, ένα από τα 3 μεγάλα οθωμανικά νεκροταφεία, στη θέση ενός παλαιότερου ρωμαϊκού, που υπήρχαν κατά μήκος της ακτής της πόλης Κω,  πριν από την ανάπλαση των Ιταλών, μετά από τον σεισμό του ΄33.

Αποθήκη αλατιού, με το μεγάλο οθωμανικό νεκροταφείο των 7 Εφέντηδων και τα Κρητικά στο βάθος, στο δυτικό τμήμα της πόλης Κω, γύρω στο 1927.

Το οθωμανικό νεκροταφείο της Πλατείας Πλατάνου του Ιπποκράτη, δεκαετία ΄20.