Επιτύμβια στήλη από την φονική πανούκλα του 19ου αιώνα

Μαρμάρινη πλάκα Κώου μουσουλμάνου που χάθηκε από το Μεγάλο Θανατικό του 1811, στο νέο οθωμανικό νεκροταφείο της πόλης. 

Το μικρό εξόγκωμα στην επιτύμβια στήλη υποδεικνύει την φονική πανδημία. Η νόσος άνοιγε πληγή κάτω από τον λάρυγγα και έπνιγε τον ασθενή. Η πανώλη είναι γνωστή από την αρχαιότητα.

 Ομως η τρομακτική επιδημία του 1812 δημιούργησε δεκάδες εστίες πανώλης στην περιοχή του Αιγαίου ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια του πρώτου εξαμήνου και μία από αυτές ήταν η πόλη της Κω. Ήταν μία από τις χειρότερες επιδημίες και για πολλά χρόνια επηρέασε την Ρωσία που είχε σημαντικούς ιστορικούς και θρησκευτικούς δεσμούς με το Βυζάντιο. 

Οι επιτύμβιες στήλες των μουσουλμάνων αρχικά βρίσκονταν στα μεγάλα παραλιακά οθωμανικά νεκροταφεία της πόλης. Ωστόσο, μεταφέρθηκαν από τους Ιταλούς στο νεκροταφείο της Οδού Ασκληπιού,μετά το 1936  [χρονολογία κατασκευής του].

Από την φονική πανούκλα του Πρώτου Θανατικού χάθηκαν το λιγότερο 3000 Κώοι, από αυτούς 2000 ήταν μουσουλμάνοι και 1000 χριστιανοί.

Γεωδίφης