Τι γυρεύει η ελαφρόπετρα στο Ψαλίδι;

Εάν επισκεφθείτε το Ψαλίδι Κω, κοντά στον φάρο μπορείτε να δείτε πολλές μικρές πέτρες με λευκό χρώμα που έχουν συγκεντρωθεί γύρω από την λιμνούλα Λούρα. Συναντώνται μέσα σε γειτονικές εδαφικές κοιλότητες [γούρνες] που έχουν προέλθει από την πλούσια σεισμική ιστορία του νησιού. Δεν ήταν πάντα εκεί.

Παρατηρήθηκαν μετά από την φονική δόνηση του 2017, ένα συμβάν που συνέβη υποθαλάσσια ακριβώς απέναντι από το Ψαλίδι. Πρόκειται για πολλά στρογγυλεμένα βότσαλα από ελαφρόπετρα με μικρή διάμετρο σε μια περιοχή που χαρακτηρίζεται από αμμώδη εδάφη και όπου απουσιάζουν τέτοιου είδους ηφαιστειακά πετρώματα. Τι γυρεύουν εκεί;

Μία ανάλογη παρατήρηση είχε κάνει στον Στρόβιλο της απέναντι μικρασιατικής ακτής ο περιηγητής-γεωλόγος William John Hamilton, γύρω στο 1842.«Στην παραλία υπήρχαν πολυάριθμα στρογγυλεμένα βότσαλα από ελαφρόπετρα, μερικά από αυτά με διάμετρο 0,23εκ. Ενα μεγάλο μέρος της ακτής συνίσταται από τραχείτη [ηφαιστειακό πέτρωμα που έχει χρησιμοποιηθεί για μυλόπετρες], αλλά δεν είδα από ποιο σχηματισμό προέκυψε η ελαφρόπετρα. Μου έχει προταθεί ότι μπορεί να είναι από το ηφαίστειο της Αίτνας. Αλλά δεν την βρήκα σε κανένα άλλο μέρος της ακτής, έτσι πρέπει να δεχτώ ότι είναι τοπικής προέλευσης», μας λέει.

Η Στρόβιλος δεν δημιουργήθηκε από δυνάμεις της Αίτνας ούτε της Νισύρου αλλά από το ηφαιστειακό πεδίο Akyarlar.Η έντονη τοπική δραστηριότητα πριν από 2-3 εκ. χρόνια άφησε πίσω της έναν ηφαιστειακό δόμο, με ύψος περίπου 183μ. και έκταση 0,38 τμ, από τραχείτη [πλούσιο σε άστριους].

Η ελαφρόπετρα είναι συνήθως ένα υποπροϊόν λάβας που έχει κρυώσει γρήγορα μετά από μια ηφαιστειακή έκρηξη. Η λάβα σχηματίζει ένα πέτρωμα τόσο ελαφρύ που επιπλέει στην επιφάνεια του νερού. Δημιουργείται περιστασιακά από δραστηριότητα που βασίζεται σε ωκεανό ή κοντά στον ωκεανό.

Προήλθε από μια υποθαλάσσια έκρηξη ενός άγνωστου ηφαιστείου;Το στρώμα ελαφρόπετρας πάχους ελάχιστων εκατοστών και πλάτους κάποιων τετραγωνικών μέτρων, μήπως παρασύρθηκε από τα θαλάσσια ρεύματα και τους ανέμους προς τα νότια και έφτασε στο Ψαλίδι;

Οι βιολόγοι υποδεικνύουν ότι τα ζώα και τα φυτά έχουν μεταναστεύσει από νησί σε νησί με ελαφρόπετρα. Οι αστροβιολόγοι έχουν συνδέσει υποθετικά τις ελαφρόπετρες με την προέλευση της ζωής.

Από που μπορεί να έχει ξεκινήσει το ταξίδι της ελαφρόπετρας; Η ελαφρόπετρα είναι μοναδική μεταξύ των πετρωμάτων καθώς μπορεί να επιπλέει στο νερό λόγω της παρουσίας άφθονων και απομονωμένων φυσαλίδων στο ηφαιστειακό υλικό.Έτσι, αυτές οι πλωτές σχεδίες ξεκίνησαν σαν αποστειρωμένα κομμάτια ηφαιστειακού υλικού που μετακινήθηκαν στην θάλασσα, κατά τη διάρκεια της υποθαλάσσιας καθίζησης που υπέστη από τον σεισμό. Πρόκειται για υλικό ετών, ίσως παρόμοιας ηλικίας με αυτό του Hammilton που απλώθηκε σε όλη τη θαλάσσια λεκάνη. Στην πραγματικότητα, μετά τον σεισμό τα κύματα τσουνάμι παρέσυραν από το βυθό τις ελαφρόπετρες και τις μετέφεραν σαν μία πλωτή σχεδία μέχρι το Ψαλίδι.

Υλικό παρόμοιο με αυτό συναντάται και στα αμμοθινικά συστήματα της Λάμπης σε κοιλότητες κατά πάσα πιθανότητα τεκτονικής προέλευσης. Ισως προήλθε από ιστορικό τσουνάμι στην τοποθεσία Αταμι[Λάμπη]. Οι αμμοθίνες υπήρχαν από το 1930, μήπως είναι από τον σεισμό του 1933;

Γεωδίφης

Πηγές:

1.Researches in Asia Minor- William John Hamilton[1842]

2. Ιστορία των σεισμών της Κω

Η ελαφρόπετρα στο Ψαλίδι.