Το τραγικό τέλος και το μνήμα του αδικοχαμένου Ηλία Καράλιαμη
Ενας από αυτούς όπως αποδείχτηκε αργότερα ήταν ένας βοσκός από την Αντιμάχεια Κω.
Ο Ηλίας Καράλιαμης του οποίου το παρατσούκλι ήταν Καπίρης είχε την μάντρα του στην Αντιμάχεια.
Οι Γερμανοί έψαχναν αφορμή για να κρεμάσουν κόσμο. Απλωσαν καλώδια τηλεπικοινωνιών στα χωράφια. Ο Καπίρης κάποια στιγμή έκοψε ένα καλώδιο που εμπόδιζε το χωράφι του και οι Γερμανοί τον άρπαξαν ως σαμποτέρ. Το ίδιο συνέβη και για τον Γιώργο Ζουμπουλίκο που εκτελέστηκε με τον ίδιο τρόπο στο προαύλιο της Αγίας Τριάδας της Αντιμάχειας στις 18/11/1943.
Το τραγικό τέλος του Καπίρη θα σας πω όπως μου το διηγήθηκαν συμπολίτες μας ,που την μοιραία ημέρα ήταν εκεί.
Τον συνέλαβαν οι γερμανικές αρχές τον Νοέμβρη του 1943 με κινηματογραφικό τρόπο. Οι Γερμανοί τον έβαλαν φυλακή στο Κάστρο της Νερατζιάς και έφαγε πολύ ξύλο για να προδώσει τους αντιστασιακούς. Ωστόσο, αυτός δεν ανήκε στους αντιστασιακούς. Τότε οι «πολιτισμένοι» και τωρινοί «σύμμαχοι» μας Γερμανοί αποφάσιναν να τον αποτελειώσουν στέλνοντας μήνυμα στην τοπική κοινωνία και σε όσους τολμήσουν να βρεθούν αντιμέτωποι τους.
Οι Γερμανοί γνώριζαν ότι δεν ήταν αντιστασιακός αλλά διψούσαν για αίμα. Τον φέρνουν με πομπή σε τζιπ ανοιχτό στην πλατεία Ελευθερίας. Βάζουν μία θηλιά πάνω σε μία συκαμινιά και διατάζουν έναν Ιταλό καραμπινιέρο να κλωτσήσει την καρέκλα. Ομως, ο Ιταλος αρνήθηκε. Τότε ένας Γερμανός στρατιώτης τράβηξε την καρέκλα και κρεμάστηκε. Η συκαμινιά βρισκόταν στο πεζοδρόμιο απέναντι από την καφετέρια Αέναος.
«Τον άφησαν κρεμασμένο στο δέντρο 3 ημέρες για παραδειγματισμό» μου είπε ο ιερολοχίτης Ευθύμης Τρακόσας. Ο Παπάς Πετρουμιανός της Αγ.Παρασκευής μόλις τον είδε λιποθύμησε. Αργότερα ο Αρχ.Φιλήμονας ζήτησε να τον θάψουν στον περίβολο της Αγ.Μαρίνας όπως και έγινε.
Την δεκαετία του 1980, η τότε δημοτική αρχή τοποθέτησε μαρμάρινη επιγραφή στον γειτονικό μεσαιωνικό προμαχώνα που γράφει: «Στάση Ηλία Καπίρη, απαγχονισθέντα από Γερμανούς στις 28-11-1943».
Τον 19ο αιώνα η Αγία Μαρίνα [σήμερα ανήκει στην ενορία Αγ.Νικολάου] ήταν πολύ σημαντική για τους Κώους. Μέρος των εσόδων της προσφερόταν για την συντήρηση των ορθόδοξων σχολείων της πόλης. Ήδη από το 1772 φέρεται να έχει μεγάλη ακίνητη περιουσία.
Ο παλαιός ναός ανακαινίστηκε το 1886. Πιθανόν έπαθε ζημιές από τον σεισμό 7.5 βαθμών του 1863, από το Ρήγμα της Χάλκης. Επι ιταλοκρατίας λειτούργησε ως αποθήκη και σταύλος.
Σήμερα στην αυλή της Αγ.Μαρίνας υπάρχει μία γούρνα [ούτε καν μνήμα] που ίσως θάφτηκε ο Ηλίας Καπίρης [δες φωτογραφία] μετά τον απαγχονισμό. Δεν μπόρεσα να μάθω περισσότερα. Αν πρόκειται για τον τάφο του, όμως δεν μας τιμάει ότι καμία επιγραφή, δεν έχει τοποθετηθεί στον προαύλιο χώρο της εκκλησίας.
Γεωδίφης
Πηγές:
1.Ιστορία της Νήσου Κω-Β.Χατζηβασιλείου
2.Ο απαγχονισμός του Ηλία Καράλιαμη (Καπίρη)
3.Η σικαμινιά και η κρήνη
https://geogeodifhs.blogspot.com/2022/10/blog-post_17.html
4.Εκτελέσεις Ηλία Καπίρη και Γεωργίου Ζουμπουλίκου-Κ.Κογιόπουλος [Κως 1912-1948 από την Κατοχή στην Ενσωμάτωση]
5.Ιερά Μητρόπολις Κώου και Νισύρου παρελθόν και παρόν-Ανδρέας Χατζημιχαήλ
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ
Αγία Μαρίνα , ενορίας Αγ.Νικολάου Κω στις αρχές του 20ου αιώνα.
Σήμερα η ανακαινισμένη Αγία Μαρίνα με τον τάφο του Η.Καπίρη;
Εκκλησία Αγ.Μαρίνα της πόλης Κω,οικοδομήθηκε το 1881. Σε τομή και κάτοψη του Ιταλού μηχανικού H. Balducci, δεκαετία 30.