Μία αλλότροπη εκτίμηση για τον Δίαυλο Τελένδου-Καλύμνου

Τις Μυρτιές της Καλύμνου έχω επισκεφτεί πριν από χρόνια. Την τοποθεσία με τον ναό [ΑΓ.ΙΩΑΝΝΗ ΜΕΛΙΤΣΑΧΑ] δεν την γνωρίζω. Ομως διαβάζοντας την εξαιρετική  ανάρτηση του Γ.Πικραμμένου στο Facebook και βλέποντας ξανά τις φωτογραφίες έστω και νοητά ταξίδεψα στον 6ο αιώνα μ.Χ. 

Με κάθε επιφύλαξη εκτιμώ ότι οι κίονες από τσιπολίνο [μάλλον από την Σκύρο] που τις χρησιμοποίησαν οι πρώτοι Βυζαντινοί, διαταράχθηκαν από κάποιο ξαφνικό και απότομο γεγονός. 

Το άγνωστο περιστατικό ίσως οφείλεται σε κατάπτωση βράχου που παρέσυρε τους κίονες του ναού, με αποτέλεσμα να φαίνονται ότι έχουν κοπεί από χαντζάρα ενός δεινού πολεμιστή στο ίδιο περίπου ύψος. Ο θρυματισμένος βράχος μάλλον κατέληξε στην θάλασσα. Ο δεινός πολεμιστής δεν είναι άλλος από τον Εννοσίγαιο.

Το όλο γεγονός πιστεύω έγινε εξαιτίας του Υπερμέγιστου του Κεραμεικού το 554 μ.Χ. Τότε συνέβη η συνσεισμική καθίζηση εδάφους στις Μυρτιές, Τέλενδο, κά και χάθηκαν οι ναοί «στολίδια» της πρώιμης βυζαντινής περιόδου σχεδόν σε όλο τον  Κεραμεικό Κόλπο. 

Το στενό της Τελένδου εκείνη την περίοδο ήταν όπως στο γραφικό που επισυνάπτω. Ο χωρισμός του Εύσειστου Στενού έγινε σε προηγούμενες γεωλογικές περιόδους από πολλά και διάφορα σεισμικά επεισόδια. 

Πριν από 10.000 χρόνια η Τέλενδος ήταν ενωμένη με την Κάλυμνο λόγω μείωσης της θαλάσσιας στάθμης [κλιματική αλλαγή].Συνέβαιναν σεισμοί αλλά το πάνω χέρι είχε το λιώσιμο των πάγων που γινόταν σε όλο τον πλανήτη, με αποτέλεσμα να αυξηθεί η στάθμη της θάλασσας και το στενό να καλυφθεί από νερό της θάλασσας.

Από το τέλος της Εποχής των Παγετώνων μέχρι τον 6ο αιώνα συνέβησαν περίπου 10 σεισμοί όπως αυτοί του 554 μ.Χ με μέγεθος 7+ έκαστος. Ο σεισμός του 554 μ.Χ προκάλεσε καθίζηση γύρω στο 1μ. στους παράκτιους οικισμούς της Καλύμνου. Έπειτα ακολούθησε ο σεισμός 6,8 βαθμών του 1493 μ.Χ που και αυτός προξένησε καθίζηση γύρω στα 0,7-0,6 μ. 

Αθροιστικά τα τελευταία 10.000 χρόνια μόνο από σεισμική δραστηριότητα είχαμε καθιζήση περίπου 10μ. στο στενό της Τελένδου. Στην Ιαπωνία από τον σεισμό των 9,1 βαθμών του 2011 παρατηρήθηκε μετατόπιση πυθμένα 40μ. κοντά στο σεισμικό επίκεντρο, όχι παντού, κάτι που δεν έχει παρατηρηθεί στην Μεσόγειο, λόγω γεωμορφολογίας της μεσογειακής λεκάνης και των μικρότερων [σε μήκος] ρηγμάτων που απαρτίζουν την περιοχή.

Ο μέγιστος σεισμός της Μεσογείου ήταν 8,3-8,5 βαθμών, εκδηλώθηκε το 365 μ.Χ ΝΔ της Κρήτης,. Ο μεγαλύτερος στην περιοχή του Κεραμεικού ήταν αυτός που έπληξε ιδιαίτερα τον Δίαυλο του Τελένδου. Προήλθε από το Ρήγμα Κω. Το σεισμικό επίκεντρο ήταν περίπου 30-40χλμ. μακριά. Οι μεγαλύτερες ζημιές έγιναν στον Δίαυλο Κω-Νισύρου, στην Κάλυμνο, το Κάβο Κριός  και στην Χερσόνησο της Αλικαρνασσού.

Σήμερα τα βαθύτερα μέρη του στενού κυμαίνονται από 48-37μ. [δες χάρτη ΓΥΣ]. Αφήνωντας τα γεωλογικά μονοπάτια και προσεγγίζοντας το θέμα μόνο με μαθηματικούς όρους σε καμία περίπτωση δεν μπορώ να ταχθώ με την άποψη ότι ο Δίαυλος Τελένδου-Καλύμνου δημιουργήθηκε από ένα και μόνο σεισμικό συμβάν.

Οι σεισμοί καταστρέφουν και έχουν αφήσει αρκετές πληγές στην περιοχή μας, αλλά έχουν όρια. Η φυσική εξέλιξη του πανέμορφου και πλούσιου σε ιστορία Στενού είναι γραμμένη στον γεωλογικό χρόνο και περιέχει ιδιοτροπίες από μια ανήσυχη γη που απεχθάνεται την στασιμότητα και αρέσκεται να αλλάζει με οποιοδήποτε τρόπο.

Γεωδίφης

Πηγή- Πληροφορίες/Φωτογραφίες Γ.Πικραμμένος