Τι τρέχει με τα Φλεγραία Πεδία, υπάρχει κίνδυνος για μεγάλη έκρηξη;

Μαζί με την Νίσυρο-Κω, θεωρούνται από τα πιο επικίνδυνα μέρη της Ευρώπης από ηφαιστειακή άποψη.

Τα Φλεγραία Πεδία, το μεγαλύτερο ας πούμε υπερ-ηφαίστειο της Ευρώπης στην αρχαία Παρθενόπη των Ροδίων- Νάπολη της Ιταλίας, παρουσιάζουν αυξημένη σεισμική δραστηριότητα. 

Οι αναφορές ποικίλλουν ως προς το επίπεδο κινδύνου.Ας μείνουμε ενημερωμένοι και όχι ανήσυχοι.

Πριν από 2 ημέρες πρωί ένας νέος σεισμός μεγέθους 3,2 σημειώθηκε στην καρδιά του Κόλπου του Pozzuoli, μέσα στην καλδέρα Campi Flegrei. Ο σεισμός ήταν ο 9ος που καταγράφηκε τις τελευταίες εβδομάδες μέσα στην καλδέρα.

Η καθαρή αύξηση της σεισμικότητας

Όπως έχουμε εξηγήσει αρκετές φορές τους τελευταίους μήνες, η σεισμικότητα του Campi Flegrei αυξάνεται σταθερά εδώ και αρκετά χρόνια. Ειδικότερα τον Αύγουστο, το Παρατηρητήριο του Βεζούβιου κατέγραψε μέσα στην καλδέρα πάνω από 1.118 σεισμούς συνολικά, τον μεγαλύτερο αριθμό από τη μεγάλη σεισμική κρίση της δεκαετίας του '80. Είναι αυτό ένα απρόσμενο φαινόμενο; Μεταξύ 2017 και 2019 ορισμένοι ερευνητές του Παρατηρητηρίου του Βεζούβιου δημοσίευσαν μια σειρά επιστημονικών μελετών που εξηγούν ότι εάν η καλδέρα συνέχιζε να αυξάνεται, ο αριθμός και η ένταση των σεισμών θα αυξηθούν σημαντικά με την πάροδο του χρόνου. Αυτό επιβεβαιώθηκε σε μεγάλο βαθμό από τα στοιχεία που συγκεντρώθηκαν τα τελευταία χρόνια. Σε αυτή την σειρά όχι μόνο ο αριθμός των σεισμών αυξήθηκε μηνιαίως ή/και ο ετήσιος, αλλά και το μέγιστο μέγεθος τους. Είναι αλήθεια ότι τους τελευταίους μήνες έχουμε καταγράψει αρκετούς σεισμούς και μάλιστα σεισμό 3,8 μεγέθους, ο ισχυρότερος που έχει καταγραφεί ποτέ στο εσωτερικό της καλδέρας τα τελευταία 38 χρόνια.

Η προέλευση των σεισμικών σμήνων

Στα Campi Flegrei το έδαφος ανυψώνεται συνεχώς από το 2005. Σε 18 χρόνια το έδαφος της περιοχής έχει ανέβει πάνω από 114,5 εκατοστά, ξεπερνώντας πάνω από 20,5 εκατοστά το μέγιστο που επιτεύχθηκε κατά την κρίση της δεκαετίας του 1980. Ποια είναι όμως η αιτία αυτής της ανύψωσης; Η πιο αξιόπιστη θεωρία μας λέει ότι το τρέχον στάδιο της αναταραχής,δεν προκαλείται από μια αύξηση μάγματος, αλλά από μια μετανάστευση πολύ θερμών αερίων και υγρών από τον βαθύ μαγικό θάλαμο (7-8 χλμ). Αυτή η μετανάστευση προκαλεί πίεση στο υδροθερμικό σύστημα του ηφαιστείου και την επακόλουθη άνοδο του εδάφους (και ως εκ τούτου σεισμοί). Τι μας λένε όλα αυτά; ότι στο σύστημα επιφάνειας του ηφαιστείου δεν υπάρχει σήμερα μάγμα.

Ωστόσο, είναι ένα ενεργό και συνεχώς εξελισσόμενο σύστημα, αυτό το σενάριο μπορεί να αλλάξει ανά πάσα στιγμή. Εάν αρχίσουμε να βιώνουμε πολλούς βαθύτερους σεισμούς (5-8 χλμ), σημειώνοντας γεωχημικές και βαρυτικές παραλλαγές, τότε θα πρέπει να αρχίσουμε να ανησυχούμε γιατί αυτό θα σήμαινε ότι ένα κύμα μάγματος βρίσκεται σε εξέλιξη. Μπορούμε λοιπόν να αποκλείσουμε 100% ότι στα 4-5 χλμ βάθος δεν υπάρχουν μικροσκοπικές εισβολές μάγματος; Όχι, αλλά μπορεί να αποκλειστεί με απόλυτη βεβαιότητα ότι ακόμα και αν συνέβαινε αυτό, το μάγμα δεν ανεβαίνει στην επιφάνεια.

Το κεφάλαιο των φρεατικών εκρήξεων

Επιστρέφοντας στην κοινώς αποδεκτή θεωρία, ότι δεν υπάρχει επί του παρόντος μάγμα στο σύστημα επιφάνειας του ηφαιστείου, το χειρότερο σενάριο που μπορεί να συμβεί σήμερα είναι η υπερβολική πίεση του υδροθερμικού συστήματος. Στην περίπτωση αυτή υπάρχει μια συγκεκριμένη αύξηση του κινδύνου μιας φρεατικής έκρηξης, δηλαδή ενός είδους δραστηριότητας στην οποία δεν εμπλέκεται μάγμα αλλά μόνο νερό, ατμοί και αέριο υψηλής θερμοκρασίας. Αυτά είναι τοπικά γεγονότα, ξαφνικά και σχεδόν απρόβλεπτα.

Ευτυχώς οι φρεατικές εκρήξεις είναι σπάνια γεγονότα, το τελευταίο γεγονός στα Φλεγραία Πεδία φαίνεται να συνέβη το 1198 (αλλά υπάρχουν αμφιβολίες ότι συνέβη πραγματικά) και έτσι οι πιθανότητες να έχουμε ένα στο άμεσο μέλλον παραμένουν σχετικά χαμηλές. Παρόλα αυτά, αυτά είναι γεγονότα που πρέπει να έχουμε υπόψη μας επειδή σε μια αστικοποιημένη περιοχή όπως το Campi Flegrei, αυτού του είδους οι εκρήξεις θα μπορούσαν ακόμα να προκαλέσουν κάποια ζημιά ή/και τραυματισμό.

Η παρακολούθηση του παρατηρητηρίου του Βεζούβιου

Όπως επαναλαμβάνουμε πάντα, τα Φλεγραία Πεδία  παρακολουθούνται και μελετούνται προσεκτικά τόσο από τους εξαιρετικούς ηφαιστειολόγους του Παρατηρητηρίου του Βεζούβιου (INGV) όσο και από μυριάδες ερευνητές από όλο τον κόσμο, οπότε βρισκόμαστε σε καλά χέρια υπό αυτή την άποψη. Πριν πανικοβληθούμε ή/και δημοσιεύσουμε και κοινοποιήσουμε ανησυχητικά άρθρα, θυμηθείτε ότι κανένα άλλο ηφαίστειο δεν παρακολουθείται τόσο στενά και ότι υπάρχουν ερευνητές που αφιερώνουν ολόκληρη τη ζωή τους πίσω από αυτό. Η αλλαγή συναγερμού από πράσινο (βάση) σε κίτρινο (προσοχή) που είχαμε το 2012  χρησίμευσε για την ενίσχυση της παρακολούθησης, η οποία είναι ιερή σε μια τόσο δυναμική φάση του ηφαιστείου.

Η σεισμικότητα του παρόντος και του μέλλοντος

Εν κατακλείδι, λοιπόν, μπορούμε να πούμε ότι όσο το έδαφος συνεχίζει να ανεβαίνει, επιτρέπεται να περιμένουμε συχνές και περιστασιακά έντονες σεισμικότητες όπως αυτές τις τελευταίες εβδομάδες. Για το λόγο αυτό, ο τοπικός πληθυσμός θα πρέπει να ενημερωθεί ενεργά για το πώς να συμπεριφερθεί πριν, κατά τη διάρκεια και μετά από ένα σεισμό. Αυτό προφανώς ισχύει κάθε στιγμή, αλλά ακόμα περισσότερο κατά τη διάρκεια ενός σεισμού σαν αυτόν που ζούμε τώρα. Ας υπενθυμίσουμε στους εαυτούς μας ότι για πολλούς λόγους δεν μπορούν να εκδηλωθούν πολύ βίαιοι σεισμοί στο Campi Flegrei (M ≥ 5.5). Παράλληλα όμως μπορούν να προκληθούν πολύ επιφανειακοί σεισμοί (Μ 4/4.5) που μπορούν να προκαλέσουν πολλές ζημιές όπως έχουμε ήδη δει στην Casamicciola (Ίσχια) το 2017 ή στο Viagrande (Αίτνα) το 2018.

Γεωδίφης

Με πληροφορίες από την σελίδα Il Mondo dei Terremoti/twitter

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ

Σεισμός μεγέθους 3,7 βαθμών σημειώθηκε σήμερα το πρωί της 14ης Απριλίου 2024 στις 9:45 π.μ. τοπική ώρα στο υπερηφαίστειο των Φλεγραίων Πεδίων των αρχαίων Ελλήνων, σε βάθος 2 χιλιομέτρων. Κατά τη διάρκεια της νύχτας σημειώθηκαν αρκετοί μικροί σεισμοί.Με την ευκαιρία να υπενθυμίσω ότι εάν ένα τέτοιο ηφαίστειο εκραγεί, το Ισραήλ ή το Ιράν ή οι επαναστάτες του πληκτρολογίου  θα είχαν άλλες ανησυχίες εκτός από τη διεξαγωγή πολέμου ή την διασπορά ψευδών ειδήσεων. Πηγή-INGVvulcani.

Φλεγραία Πεδία με τους κρατήρες, τοπογραφικός χάρτης.

Η περιοχή στην Ευρώπη που επλήγη από την έκρηξη του υπερ-ηφαιστείου "Campi Flegrei" πριν από 40.000 χρόνια.