Πως εξαφανίστηκε η αυτοκρατορία των Ακκάδιων;

Χάρτης της Ακκαδικής αυτοκρατορίας (καφέ) και οι κατευθύνσεις στις οποίες διεξήχθησαν στρατιωτικές εκστρατείες (κίτρινα βέλη).

Οι χημικές μετρήσεις ενός σταλαγμίτη από ένα σπήλαιο στο Ιράν αποκαλύπτουν μια μεγάλη ανησυχητική δραστηριότητα σε σκόνη στη βόρεια Μεσοποταμία περίπου πριν από 4.200 χρόνια, που συμπίπτει με την παρακμή της Ακκαδικής Αυτοκρατορίας.

Πριν από 42 αιώνες, η ακμάζουσα αυτοκρατορία των Ακκάδιων - που διασκορπίστηκε στο σημερινό Ιράκ, την Τουρκία και τη Συρία - ξαφνικά εξαφανίστηκε. Παλαιοκλιματολόγοι και άλλοι γεωεπιστήμονες έχουν τώρα μια πιθανή εξήγηση για το γιατί. Χρησιμοποιώντας ακριβείς χημικές μετρήσεις με βάση την ηλικία από ένα σταλαγμίτη που συλλέχθηκε σε ένα σπήλαιο στο Ιράν, οι ερευνητές βρήκαν μια απότομη αύξηση σκόνης εκείνη τη στιγμή της ιστορίας. Αυτή η αυξημένη σκόνη που συνεχίστηκε για 300 χρόνια, θα μπορούσε να έχει προκαλέσει δυσάρεστες συνθήκες διαβίωσης και δυσκολίες στη γεωργία, προτείνουν οι ερευνητές.

Οι Ακκάδιοι ήταν αρχαίος λαός. Ήταν οι βόρειοι γείτονες των Σουμερίων στη Μεσοποταμία κατά την 3η χιλιετία π.Χ.Θεωρείται από σύγχρονους γλωσσολόγους ότι από τη γλώσσα τους την «Ακκαδική», προήλθε η Βαβυλωνιακή, καθώς και η Ασσυριακή γλώσσα.

Οι αρχαιολόγοι έχουν από καιρό μπερδευτεί από την απότομη εγκατάλειψη των οικισμών της βόρειας Μεσοποταμίας περίπου πριν από 4.200 χρόνια. «Υπάρχει αυτό το συγκεκριμένο χρονικό σημείο όπου όλα εξαφανίζονται [από το αρχαιολογικό αρχείο]», δήλωσε η Stacy Carolin, παλαιοκλιματολόγος που ηγήθηκε αυτής της έρευνας ενώ ήταν στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης στο Ηνωμένο Βασίλειο και είναι σήμερα στο Πανεπιστήμιο του Innsbruck στην Αυστρία. Οι πυρήνες ιζημάτων που προέρχονται από τον Κόλπο του Ομάν έχουν δείξει ότι η αυξημένη δραστηριότητα σκόνης στη Μεσοποταμία μπορεί να ήταν ο ένοχος, αλλά οι ασαφείς ηλικίες των θαλάσσιων αρχείων καθιστούν δύσκολη την οριστική σύνδεση των γεωφυσικών και αρχαιολογικών στοιχείων, δήλωσε η Carolin. «Εκτός αν γνωρίζετε το ακριβές χρονικό διάστημα ... δεν μπορείτε να πείτε τίποτα για μια σχέση αιτίας και αποτελέσματος.»

Η Carolin και οι συνεργάτες της - συμπεριλαμβανομένων των γεωχημικών και των μελών του Ιρανικού Σπηλαιολογικού Συνδέσμου και της Γεωλογικής Επισκόπησης του Ιράν - έχουν αναλύσει τώρα τη χημική σύνθεση ενός σταλαγμίτη με μήκος 18 εκατοστών του σπηλαίου Gol-e-Zard (Yellow Flower), κοντά στην Τεχεράνη για να αναζητήσουν στοιχεία από την σκόνη. Επειδή οι σταλαγμίτες σιγά-σιγά συσσωρεύονται με την πάροδο του χρόνου καθώς διαλυμένα ορυκτά διαπερνούν το βράχο και στάζουν από τις οροφές σπηλαίου, είναι σαν ρολόγια που καταγράφουν τις τοπικές περιβαλλοντικές συνθήκες. Χρησιμοποιώντας τη ραδιογενή ηλικία ουρανίου-θορίου, η Carolin και η ομάδα της διαπίστωσαν ότι ο σταλαγμίτης τους άρχισε να αναπτύσσεται περίπου πριν από 5.200 χρόνια. Οι ερευνητές εκτίμησαν με αβεβαιότητα 31 ετών για τις μετρήσεις τους, πολύ πιο ακριβή από την ανάλυση εκατονταετών κλιμάκων άλλων μελετών.

Η Carolin και οι συνεργάτες της βρήκαν ανοδική τάση μαγνήσιου, ένα συστατικό σκόνης, στο σταλαγμίτη που ξεκίνησε πριν από 4.260 χρόνια .Αυτή η σκόνη προήλθε πιθανότατα από τις προσχωσιγενείς πεδιάδες των ποταμών Τίγρη και Ευφράτη, δηλαδή από την τοποθεσία της αυτοκρατορίας και μεταφέρθηκε από τους επικρατούμενους ανέμους, σύμφωνα με τους ερευνητές. Τα υψηλά επίπεδα σκόνης θα μπορούσαν να έχουν προκαλέσει την εγκατάλειψη των οικισμών της  Αυτοκρατορίας, κατέληξε η ομάδα. «Οι ξηρές και άνυδρες συνθήκες θα μπορούσαν να είναι επιζήμιες για τους γεωργικούς οικισμούς», δήλωσε η Carolin. «Η σκόνη μπορεί να έχει καταστήσει τις συνθήκες διαβίωσης αφόρητες επίσης».

Τα αρχεία των σταλαγμιτών παρουσίασαν αυξημένη δραστηριότητα σκόνης για τα επόμενα 290 χρόνια, αξιοσημείωτα συμβατά με το διάστημα των 300 χρόνων εγκαταλελειμμένων οικισμών που αποκαλύφθηκαν στα αρχαιολογικά ευρήματα. Αυτά τα ευρήματα δημοσιεύτηκαν τον περασμένο μήνα στα Πρακτικά της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής . Τα στοιχεία υποδηλώνουν μια σύνδεση μεταξύ των γεωφυσικών και των αρχαιολογικών αρχείων, αλλά είναι δύσκολο να το ξέρουμε με βεβαιότητα, είπε η Carolin. «Η ιδέα ότι υπάρχει μια σχέση μεταξύ κλίματος και κοινωνίας είναι μια προκλητική εκτίμηση».

Ωστόσο, άλλοι ερευνητές υποστηρίζουν μια πραγματική συσχέτιση αιτίου-αποτελέσματος. Αυτό η εργασία «παρέχει μια άλλη σειρά αποδεικτικών στοιχείων που υποστηρίζουν την ιδέα της σχέσης μεταξύ κλιματικής μεταβλητότητας και κοινωνικής αλλαγής», δήλωσε ο Matthew Lachniet , παλαιοκλιματολόγος στο Πανεπιστήμιο της Νεβάδας του Λας Βέγκας, που δεν συμμετείχε στην έρευνα.

Η Carolin αναλύει επί του παρόντος άλλα ιρανικά δείγματα από σταλαγμίτες που δίνουν μια βαθύτερη ματιά στο παρελθόν. Αυτή και οι συνεργάτες της εξετάζουν την αλλαγή του κλίματος σε  πάγους στο χρονοδιάγραμμα των αιώνων. «Μας ενδιαφέρει η ανακατασκευή της κλιματικής κατάστασης αυτής της περιοχής ... όταν οι ανθρώπινοι πρόγονοί μας μεταναστεύουν από την Αφρική και την Ασία μέσω του νότιου Ιράν».

Γεωδίφης

Πηγές

1.eos.org

2.Βικιπαίδεια