Πώς ανέκαμψε η ζωή μετά την χειρότερη-μαζική εξαφάνιση της Γης;

Απολιθωμένος ιχθυόσαυρος, ένα από τα αρπακτικά που εμφανίστηκαν μετά την μαζική εξαφάνιση στα όρια μεταξύ της Πέρμιας και της Τριαδικής, πριν από περίπου 252 εκατομμύρια χρόνια. [ Landesmuseum ,Ανόβερο Γερμανίας-Getty Images].

Περίπου 252 εκατομμύρια χρόνια πριν, σχεδόν όλη η ζωή εξαφανίστηκε κατά τη χειρότερη μαζική εξαφάνιση της Γης, ένα γεγονός που μερικές φορές ονομάζεται «Μεγάλο Θανατικό». Οι επιπτώσεις ήταν ιδιαίτερα σοβαρές στους ωκεανούς, όπου περίπου το 96% όλων των θαλάσσιων ειδών εξαφανίστηκαν. Αλλά οι λεπτομέρειες για το πώς η ζωή αποκαταστάθηκε μετά την καταστροφή έχει παραμείνει ασαφής.

Η εξαφάνιση συνέβη πραγματικά πολύ γρήγορα δεν ήταν  στιγμιαία όπως παρατηρήθηκε με την πρόσκρουση μετεωριτών, αλλά σίγουρα γρήγορα από γεωλογική άποψη. Μία επιστημονική  ομάδα διαπίστωσε ότι μετά την εξαφάνιση χρειάστηκαν περίπου 5 εκατομμύρια χρόνια για να εμφανιστούν τα ζώα στην κορυφή της τροφικής αλυσίδας, αλλά χρειάστηκε περίπου 50 εκατομμύρια χρόνια για να επανέλθει το βασικό οικοσύστημα.

Την ευθύνη της εξαφάνισης ΡΤ, τουλάχιστον στους ωκεανούς, είναι πιθανό να έχει η μαζική ηφαιστειακή δραστηριότητα σε αυτό που είναι σήμερα η Σιβηρία. Τα ηφαίστεια της Σιβηρίας έριξαν περίπου 3 εκατομμύρια κυβικά χιλιόμετρα λάβας, καθώς και αέρια θερμοκηπίου όπως το διοξείδιο του άνθρακα. Το τελευταίο συνέβαλε να ζεσταθεί ο αρχαίος κόσμος. Όταν θερμαίνεται η Γη, οι ωκεανοί της είναι θερμοί. Και οι θερμότεροι ωκεανοί διατηρούν δυσκολότερα το διαλυμένο οξυγόνο στα νερά τους παρά οι ψυχρότεροι ωκεανοί. Αυτή η κατάσταση οδηγεί σε ωκεάνια νερά που δεν διαθέτουν αρκετό οξυγόνο για να διατηρήσουν τη ζωή, και έτσι προκλήθηκε η μαζική εξαφάνιση.

Η εξαφάνιση της ΡΤ είναι η μεγαλύτερη από τις 5 μαζικές εξαφανίσεις που έφεραν τη ζωή στη Γη σε δύσκολη θέση τα τελευταία 500 εκ. χρόνια. Συγκριτικά, η δεύτερη μεγαλύτερη μαζική εξαφάνιση της Γης, που προκλήθηκε από την εποχή των παγετώνων πριν από 445 εκατομμύρια χρόνια στο τέλος της  Ορδοβίσιας περιόδου , είδε περίπου το 85% των θαλάσσιων ειδών να εξαφανίζονται.

Τα ζώα του ωκεανού στην κορυφή της τροφικής αλυσίδας ανακτήθηκαν πρώτα μετά από τον κατακλυσμό στο τέλος της Πέρμιας περιόδου. Η εξαφάνιση πυροδοτήθηκε από γεγονότα που μοιάζουν με τις αλλαγές που συμβαίνουν στους σημερινούς ωκεανούς.

Μετά την εξαφάνιση ΡΤ, τα πρώτα είδη οργανισμών που εμφανίστηκαν στους ωκεανούς, φαίνεται ότι ήταν ζώα στην κορυφή της θαλάσσιας τροφικής αλυσίδας. Γνωστά ως nekton, αυτά τα είδη ζώων περιλάμβαναν θαλάσσια αρπακτικά, όπως ιχθυοσαύροι [τύπος δελφινιών] και σπειροειδή κεφαλόποδα γνωστά ως αμμονοειδή.

Υπό το πρίσμα αυτής της νέας μελέτης, η εξαφάνιση του ΡΤ φαίνεται να αντιτίθεται στη συνηθισμένη τάση ανάκαμψης: Συνήθως, τα πρώτα πλάσματα που ανακάμπτουν μετά την εξουδετέρωση ενός οικοσυστήματος τείνουν να είναι εκείνα που ζουν προς το κάτω μέρος της τροφικής αλυσίδας. Αυτά τα πλάσματα βοηθούν να τεθούν τα θεμέλια του επόμενου οικοσυστήματος.

Ωστόσο, η νέα μελέτη έδειξε ότι ήταν μια ανάκαμψη από την κορυφή προς τα κάτω και όχι από κάτω προς τα πάνω, όπως θα περίμενε κανείς. Επειδή τα επιφανειακά ύδατα υπόκεινται σε πολλή ανάμειξη οξυγόνου λόγω της δράσης των κυμάτων, το νερό με χαμηλή περιεκτικότητα σε οξυγόνο συνήθως περιορίζεται στο θαλασσινό νερό .Αυτό σημαίνει ότι τα ζώα στο κάτω μέρος της τροφικής αλυσίδας, όπως τα κοράλλια και τα σφουγγάρια στο θαλασσινό νερό, θα είχαν υποφέρει περισσότερο σε ωκεανό χαμηλού οξυγόνου, περισσότερο από τα πιο κινητά ζώα, όπως οι ιχθυόσαυροι που εξελίχθηκαν σύντομα μετά.

Σήμερα, καθώς οι άνθρωποι συνεχίζουν να αντλούν αέρια θερμοκηπίου όπως το διοξείδιο του άνθρακα στην ατμόσφαιρα, υπάρχουν ενδείξεις ότι οι ωκεανοί αλλάζουν με τρόπο που είναι παρόμοιος με τις αλλαγές που ακολούθησαν μετά τον ηφαιστειακό αέρα που προκάλεσε την εξαφάνιση της Πέρμιας περιόδου.

Η μελέτη αυτή θα μπορούσε να μας πει πολλά για το πώς θα ανταποκριθούν τα ωκεάνια οικοσυστήματα καθώς προχωράμε σε περιόδους με αυξημένο περιβαλλοντικό στρες που μπορεί να οδηγήσει σε έκτη μαζική εξαφάνιση.

Γεωδίφης

Πηγή-eos.org