ΘΕΜΑΤΑ

ΑΝΤΙΤΗΛΟΣ1 ΑΡΚΟΙ2 ΑΡΚΟΝΗΣΟΣ3 ΑΡΜΑΘΙΑ1 ΑΣΤΑΚΙΔΑ1 ΑΣΤΥΠΑΛΑΙΑ11 ΑΥΓΟ1 ΓΑΔΑΡΟΣ7 ΓΑΙΑ3792 ΓΛΑΡΟΣ1 ΓΥΑΛΙ31 ΔΙΒΟΥΝΙΑ2 ΔΟΛΙΧΗ1 ΕΛΛΑΔΑ1544 ΖΑΦΟΡΑΣ ΜΑΚΡΥΣ1 ΙΑΣΟΣ4 ΙΜΙΑ2 ΚΑΛΑΒΡΟΣ1 ΚΑΛΑΜΑΡΙΑ4 ΚΑΛΟΓΕΡΟΣ1 ΚΑΛΟΛΙΜΝΟΣ2 ΚΑΛΥΜΝΟΣ159 ΚΑΜΗΛΟΝΗΣΙ2 ΚΑΝΔΕΛΙΟΥΣΑ3 ΚΑΡΠΑΘΟΣ13 ΚΑΣΟΣ8 ΚΑΣΤΕΛΛΟΡΙΖΟ20 ΚΑΣΤΡΙ1 ΚΕΔΡΕΑΙ[SEDIR]1 ΚΕΡΑΜΟΣ1 ΚΙΝΑΡΟΣ1 ΚΝΙΔΟΣ26 ΚΟΛΟΦΩΝΑΣ1 ΚΟΥΝΕΛΙ1 ΚΡΕΒΑΤΙΑ1 ΚΩΣ2248 ΛΕΒΙΘΑ3 ΛΕΙΨΟΙ6 ΛΕΠΙΔΑ1 ΛΕΡΟΣ32 ΛΕΣΒΟΣ1 ΛΥΤΡΑ1 ΜΥΝΔΟΣ1 ΝΕΚΡΟΘΗΚΗ1 ΝΕΡΟΝΗΣΙ1 ΝΗΠΟΥΡΙ1 ΝΗΣΟΣ1 ΝΙΜΟΣ1 ΝΙΣΥΡΟΣ190 ΞΕΝΑΓΟΡΑ ΝΗΣΟΙ1 ΟΦΙΔΟΥΣΑ1 ΠΑ.ΦΩ.ΚΩ43 ΠΑΤΜΟΣ29 ΠΑΧΕΙΑ6 ΠΕΝΤΙΚΟΝΗΣΙΑ1 ΠΕΤΡΟΚΑΡΑΒΟ1 ΠΙΑΤΑ1 ΠΙΤΤΑ1 ΠΛΑΤΕΙΑ1 ΠΛΑΤΗ2 ΠΟΝΤΙΚΟΥΣΑ1 ΠΡΑΣΟ1 ΠΡΑΣΟΝΗΣΙ1 ΠΡΑΣΟΝΗΣΙΑ1 ΠΡΑΣΟΥΔΑ ΚΑΤΩ1 ΠΥΡΓΟΥΣΑ5 ΡΟΔΟΣ136 ΡΩ1 ΣΑΒΟΥΡΑ1 ΣΑΜΟΣ14 ΣΑΝΤΟΡΙΝΗ64 ΣΑΡΑΚΙ1 ΣΑΡΙΑ1 ΣΕΣΚΛΙ1 ΣΟΧΑΣ1 ΣΤΡΟΒΙΛΟΣ1 ΣΤΡΟΓΓΥΛΗ[ΑΓΑΘΟΝΗΣΙΟΥ]1 ΣΤΡΟΓΓΥΛΗ[ΜΕΓΙΣΤΗΣ]1 ΣΤΡΟΓΓΥΛΗ[ΝΙΣΥΡΟΥ]3 ΣΥΜΗ38 ΣΥΡΝΑ4 ΣΦΥΡΝΑ1 ΤΕΛΕΝΔΟΣ1 ΤΕΡΜΕΡΑ1 ΤΗΛΟΣ28 ΤΡΑΓΟΝΕΡΑ1 ΤΡΑΓΟΥΣΑ1 ΤΣΟΥΚΑ1 ΦΑΡΜΑΚΟΝΗΣΙ3 ΧΑΛΚΗ15 ΨΕΡΙΜΟΣ22
Εμφάνιση περισσότερων

«Καρδιά», ένας παμπάλαιος εμπορικός δρόμος της Κω


«Το εμπόδιο είναι ο δρόμος», Μάρκος Αυρήλιος.

Συνοικία Νέα Πόρτα, 1937. Λεπτομέρεια αρχαίου δρόμου που περνούσε κατά τη ρωμαϊκή περίοδο μπροστά από τις βεσπασιανές [Νυμφαίο] της Δυτικής Συνοικίας της πόλης.

Νεώτερες έρευνες της αρχαιολογικής υπηρεσίας Κω κάνουν λόγο για αρχαϊκή οδό που υπήρχε στη θέση της ρωμαϊκής οδού, γεγονός που μαρτυράει ότι πριν από τον σεισμό του 411 π.Χ ένας σπουδαίος, άγνωστος σήμερα δρόμος διέσχιζε την αρχαϊκή πόλη της Κω.

Οι Ρωμαίοι τον έλεγαν Cardo και ήταν γι΄ αυτούς ένας δρόμος βορρά-νότου στις αρχαίες πόλεις τους ,στρατιωτικά στρατόπεδα ή τα γυμνάσια και το στάδιο όπως συμβαίνει στην Κω, ως αναπόσπαστο στοιχείο του σχεδιασμού της πόλης.

Ο δρόμος του Cardo Maximus είναι ακόμα ορατός, όπως και ένα μικρό μέρος από τον αρχαϊκό. Χτίστηκε σε κεντρικό μέρος της πόλης και πλαισιωνόταν από ναούς, εξέδρες, λουτρά και άλλα δημόσια κτίρια.

Ένα τμήμα του δρόμου - μήκους 120 μέτρων περίπου -ανακαλύφθηκε κατά τη διάρκεια εργασιών εκσκαφής από τους Ιταλούς, όμως δεν είναι γνωστό άν ήταν πλαισιωμένος από σειρές πέτρινων βάθρων, με στεγασμένες κιονοστοιχίες εκατέρωθεν του δρόμου. 

Ο  Cardo διασταυρώνεται σε ορθή γωνία με τον Decumanus της Κω και κατά κάποιο τρόπο αντανακλά το αρχαίο σχέδιο της πόλης, στις υπώρειες της μυκηναικής Ακρόπολης Κω.

Ο σεισμός του 334 μ.Χ πιθανώς προκάλεσε ζημιές και οριστικά εγκαταλείφθηκε ο δρόμος μετά από τον σεισμό-τσουνάμι του 554 μ.Χ. 

Ο cardo ήταν επενδεδυμένος και στις δύο πλευρές με αστικά και θρησκευτικά κτίρια. Η οδός δεν είχε χάσει την εμπορική της ουσία μέχρι τον 6ο αιώνα μ.Χ. Σήμερα μετά από την αποκατάσταση του μπορείτε να την  διασχίσετε και να νιώσετε όπως ένιωθαν οι πρόγονοι μας.

Ο Cardo Maximus, ή πιο συχνά ο Cardo ήταν ο κύριος ή κεντρικός δρόμος με προσανατολισμό βορρά-νότου.

Ήταν η κύρια «άρθρωση» ή άξονας της πόλης, το όνομα οποίου προέρχεται από την ελληνική λέξη «καρδιά» και ως εκ τούτου περιβαλλόταν με καταστήματα και πωλητές και χρησίμευε ως κόμβος της οικονομικής ζωής.

Οι περισσότερες ρωμαϊκές πόλεις είχαν επίσης έναν Decumanus Maximus, έναν ανατολικό-δυτικό δρόμο που χρησίμευε ως δευτερεύων κεντρικός δρόμος. Λόγω διαφορετικής γεωγραφίας, σε ορισμένες πόλεις ο Decumanus είναι ο κεντρικός δρόμος και ο Cardo είναι δευτερεύων, αλλά γενικά ο Cardo maximus χρησίμευε ως κύριος δρόμος. Συχνά η Αγορά βρισκόταν  στη διασταύρωση του Decumanus και του Cardo ή κοντά σε αυτό. 

Στην Κω τα πράγματα ήταν κάπως διαφορετικά καθώς ο ρωμαϊκός Cardo μάλλον ήταν ο δευτερεύων δρόμος κατά τη ρωμαϊκή περίοδο και η Decumana η κύρια οδός που οδηγούσε στην Αγορά από τα προάστια.

Ο Cardo ήταν ο πρόδρομος της σημερινής οδού Π. Τσαλδάρη και έφτανε ως το λιμάνι. Στα ρωμαϊκά χρόνια ο δρόμος πλακοστρώθηκε και τα άκρα του πεζοδρομήθηκαν. Στο νότιο πεζοδρόμιο υπήρχαν πήλινοι αγωγοί νερού, ενώ ο κεντρικός αποχετευτικός αγωγός, φτιαγμένος από κεφαλιανό ιγνιμβρίτη, της ρωμαϊκής οδού εντοπίσθηκε κάτω από το αμαξιτό τμήμα της. 

Μία τεχνική που ακολούθησαν και οι Ιταλοί στην νέα πόλη της Κω μετά από τον σεισμό του ΄33.Τα ακάθαρτα νερά αριστερά και τα καθαρά δεξιά, αυτό μπορείς να το παρατηρήσεις ακόμη στην πόλη, μου το έλεγε συχνά η μάνα μου.

Ο πρόδρομος Cardo της ρωμαϊκής οδού, ΒΔ-ΝΑ κατεύθυνσης, ξεκινούσε από τον δυτικό αμυντικό λιμενοβραχίονα, ίσως κοντά στα αρχαία νεώρια διερχόταν από την Ακρόπολη της Κω [οικ. Μουζάκη και Σοφού έχει βρεθεί αρχαϊκή φάση της οδού σύμφωνα με την αρχαιολογική έρευνα], συνέχιζε παράλληλα ανατολικά του αρχαίου Σταδίου, περνούσε από το συγκρότημα των Μεγάλων Θερμών και συναντούσε τον πρόδρομο του Decumanus. 

Cardo στα λατινικά σημαίνει «πόλος», «κεντρικό σημείο»  προέρχεται από το ελληνικό «kardio,»  δηλαδή τη «καρδιά», καθώς υποδήλωνε το κέντρο ενός οικισμού. 

Ο Cardo μπορεί να έπαθε ζημιές από τον σεισμό του 139 μ.Χ οι οποίες φέρονται να επισκευάστηκαν τον  3ο αιώνα μ.Χ. Οριστικά εγκαταλείφθηκε μετά από το 554 μ.Χ, τον Παμμέγιστο του Κεραμεικού Κόλπου.


Γεωδίφης


Πηγές:

1. Αρχείο Morricone/saia

2. Ιστορία των σεισμών της Κω,2018-2023

3. Ιστορία της Νήσου Κω, Β.Χατζηβασιλείου

4. Αρχαιολογική υπηρεσία Κω, Κάντζια 1987

5. Παρασκευή Μάρκογλου/Ιερομνήμων, προφορική μαρτυρία


ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ


Συνδέοντας την πομπική οδό που έφτανε στο Ασκληπιείο με το αρχαίο στάδιο της πόλης Κω, ο αρχαίος δρόμος Καρδιά-Cardo, ελληνιστικής ή ακόμη αρχαϊκής χάραξης των Μερόπων, αποτελεί απόδειξη της σοφίας των αρχαίων Κώων. Κατασκευασμένος πριν από 2300 χρόνια και βάλε, ήταν αναπόσπαστο μέρος ενός σπουδαίου δικτύου που επέτρεπε τη διασύνδεση των συνοικιών της τότε πόλης γύρω από την Ακρόπολη και πέρα από αυτή με την Αγορά , το Λιμάνι κά.Η κατασκευή τους απαιτούσε τεράστια προσπάθεια και πόρους και αντικατοπτρίζουν το μνημειώδες έργο που είχε επιτευχθεί. Είναι αξιοσημείωτο ότι τμήματα αυτού του αρχαίου δρόμου έχουν αντέξει στη δοκιμασία του χρόνου, υπογραμμίζοντας την εξαιρετική ικανότητα των αρχαίων κατασκευαστών να δημιουργούν αξιοθαύμαστες υποδομές που να αντέχουν στο χρόνο. Η ανθεκτικότητα αυτών των δρόμων είναι μια διαρκής απόδειξη της βαθιάς επίδρασης της ελληνορωμαϊκής μηχανικής...


Δυτική συνοικία,  λεπτομέρεια τμήματος του cardo μπροστά από τις Βεσπασιανές με τους πήλινους σωλήνες από κάτω. Θέα από βορρά.


Δυτική Συνοικία, άποψη από τα νότια του cardo κατά τη διάρκεια της ανασκαφής.


Συνοικία Νέα Πόρτα. Άποψη του  Cardo της Κω από τα νότια μετά την ανασκαφή και την κατεδάφιση του όψιμου φράκτη που έτρεχε μπροστά από τη στοά τούφου σύμφωνα με τον L.Morricone.


Η γεωγραφία της αρχαίας οδού Cardo της Κω.



Ρωμαικοί δρόμοι, σε χάρτη. Από τον Erwan Rivault/twitter

ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ

Recent Posts Widget