Η άκρατη υπόθερμη πηγή στο Κάθισμα Απολλώ
Ορεινό τοπίο με φόντο τη θάλασσα της Πάτμου, δεκαετία ΄30.
Στα ηφαιστειακά εδάφη του βορειοανατολικού τμήματος του νησιού, ανάμεσα σε ρυολιθικούς και τραχείτικους δόμους ηλικίας 7-4 εκ. ετών, υπάρχει μία αξιόλογη ιαματική πηγή της Πάτμου.
Συναντάται σε ενα ευρύτερο γεωθερμικό πεδίο όπως αυτό του Σούλου της Κω, και συνδέται με την μεταηφαιστειακή δραστηριότητα της Πάτμου. Βορειοανατολικά του Γερανού στην περιοχή Θερμιά.
«Ἡ ἐκκλησία τῶν ̔Αγίων Πάντων εἰς τὸ κάθισμα τοῦ ̓Απολλὼ [ὑπὸ τὸ σύνηθες ὄνομα « Παναγία τ ' ̓Απολλοῦ » ] , οἰκοδομηθεῖσα εἰς τὴν τρίτην δεκαετηρίδα τοῦ 19ου αἰῶνος».
Από τον μοναχό Απολλώ και αποτελείται από έναν μικρό ιερό ναό, κελιά και περιτείχισμα. Το ωραίο λιμανάκι που βρίσκεται εκεί, βγάζει ζεστό νερό. Γιορτάζει των Αγίων Πάντων.Τόποι με φυσικούς βράχους ευλογημένους, θρησκευτικούς σε μια ειδυλλιακή τοποθεσία με κτίσματα εκκλησιαστικά συχνά λέγονται καθίσματα. Υπάρχουν πολλοί στην Πάτμο.
Για το κάθισμα του Απολλώ στα Ικαριακά υπάρχει μια αξιόλογη αναφορά:
«...ἅτε μὴ δυνάμενοι, διὰ τὸν φόβον τῶν Τούρκων, τῆς ἑαυτῶν πατρίδος ἐξελθεῖν καὶ ἀλλαχόθεν τὰ πρὸς ἄνετον βίον προσπορίσασθαι. Απήλαυον μέντοι γε τῆς ποθουμένης ἡσυχίας αὐτ τόθι καὶ ἠσχολοῦντο περὶ τὴν καλλιεργίαν τῶν πέριξ τῆς μονῆς χερσῶν γαιῶν, ἃς εἰς κήπους χλοάζοντας ἐν βραχεῖ μετέτρεψαν. Ὁ εἰς δ᾽ αὐτῶν, ὁ Ἀπολλώς, ἀδυνατῶν ἐφαρμόσαι οἷαν ἐπεπόθει μοναστικὴν αὐστηρότητα καὶ ἀκρίβειαν, ἐκλιπών μετά τινα χρόνον τὴν μονήν, ἀπεχώρησεν εἰς ἰδιαίτερον κάθισμα κείμενον ἐν τῇ περιφερεία τῶν Ραχῶν· ἀλλὰ κἀκεῖ πειρασμοῖς καὶ σκανδάλοις ἐντυχών, διεπεραιώθη εἰς Πάτμον καὶ μετὰ διατριβὴν ἐν διαφόροις ἡσυχαστηρίοις, ἐπὶ τέλους ἐξελέξατο τὸ μέρος, τὸ καλούμενον κοινῶς Λειβάδι τοῦ Κουτρούλη καὶ εἰδικώτερον Γερανός, καὶ αὐτόθι ἔκτισε τὸ μέχρι τοῦ νῦν περισωζόμενον κάθισμα, τὸ ἐπωνυμούμενον τοῦ ᾿Απολλώ, ἐν τῷ ὁποίῳ ἐπὶ τεσσαράκοντα ὅλα ἔτη τὸν μοναστικὸν ἠγωνίσατο δίαυλον, τὰ μὲν εἴκοσιν ἔτη ὑγειῶς ἔχων, τὰ δ᾽ ἕτερα εἴκοσι δεινῶς πάσχων ἐκ φρικαλέας ἐλεφαντιάσεως τοῦ ὀσχέου οἱ (γὰρ ὄρχεις αὐτοῦ ἐξωγκώθησαν πλέον στάμνου πέντε οκάδων). Ανδρείως δὲ καὶ μεγαλοψύχως τὸ πάθημα ὑπομείνας καὶ τὸν Θεὸν δοξολογῶν, ἐκοιμήθη ἐν εἰρήνῃ, τῇ εἰκοστῇ ἰανουαρίου τοῦ χιλιοστοῦ ὀκτακοσιοστοῦ πεντηκοστοῦ ἐνα του ἔτους, ἀνὴρ εὐσεβὴς καὶ ἐνάρετος καὶ μοναστικώτερος πάντων τῶν συγχρόνων αὐτοῦ γεγονώς». Επαμεινώνδας Σταματιάδης, 1893.
Το χλιαρό συνήθως είναι το νερό που από 36,5 έως 40,5 βαθμούς Κελσίου δεν είναι ούτε ζεστό ούτε κρύο, ενώ για την ακριβή θερμοκρασία δεν υπάρχει καθορισμένο πρότυπο. Μετρήσεις από την Απολλώ, δεν έχω στη διάθεση μου.
Η πηγή στο Απολλώ σε μία παλιά έκθεση φέρεται ως ολιγομεταλλική, άκρατη με νερό κατάλληλο για ποσιθεραπεία, διουρητικό και για τους ρευματισμούς, αρθρίτιδα .
Είναι υπόθερμη επειδή η θερμοκρασία της κυμαίνεται μεταξύ 20-34 βαθμών Κελσίου. Πιθανώς πρόκειται για μία ακρατοθέρμη [στα αρχαία άκρατος σημαίνει αυτός που δεν έχει αναμιχθεί με κάτι άλλο] επειδή περιέχει πολύ λίγα διαλυμένα άλατα με ελάχιστες ποσότητες αερίων.
Η μικρή ποσότητα σε αέρια και στερεά συστατικά στα ακρατοθερμικά νερά δεν σημαίνει ότι χαρακτηρίζεται από αδύναμη θεραπευτική δράση. Η εμπειρία δείχνει σαφώς το αντίθετο, έστω και αν επαρκείς επιστημονικές εξηγήσεις δεν το τεκμηριώνουν.
Γεωδίφης
Πηγές:
1. Ικαριακά- Επαμ.Σταματιάδη, 1893
2.Η ακρατοπηγή του Σούλου,Κω
https://geogeodifhs.blogspot.com/2014/01/blog-post.html
3. Ο Μύθος των Κώων για το ακρωτήριο Χελώνη
4. Ιστοσελίδες
https://www.patmosweb.gr/patmosgr/monasteries/kathismata
https://www.patmosmonastery.gr/index.php/iera-kathismata/96-i-kathisma-panagias-tis-koumanas
