H αρχαία Ερμαία, το μικρότερο βασίλειο στον κόσμο

Η Ερμαία, μοιάζει με γάτα που κοιμάται η σημερινή Tavolara ένα νησί 5,9 τετρ.χλμ. στη ΒΑ Σαρδηνία, μέρος του δήμου Olbia. 

Πλούσια σε ιστορία με αρχαίους και σύγχρονους θρύλους, αυτό το νησί με ένα πολύ μοναδικό σχήμα εμφανίζεται στη σκηνή της κλασικής μυθολογίας να αναπαριστά το πλοίο των Φαιάκων που απολιθώθηκε από τον Ποσειδώνα, με το πηδάλιο του στραμμένο προς την ανοιχτή θάλασσα, προσπαθώντας να φέρει πίσω τον αδάμαστο από τα κύματα Οδυσσέα.

Οι ναυτικοί που μετακινούνταν στην αρχαία Μεσόγειο συνήθιζαν να αποκαλούν και να θυμούνται τα περίεργα σχήματα που σχημάτιζαν τα νησιά, τα ακρωτήρια, τα βουνά στη θάλασσα χρησιμοποιώντας ονόματα αντικειμένων, ζώων ή επίθετα που τους έμοιαζαν περισσότερο με τέτοιο τρόπο ώστε να τα καθιστούν αναγνωρίσιμα από άλλους ναυτικούς. 

Το νησί Tavolara οφείλει το όνομά του στο μεγάλο ασβεστολιθικό βράχο που διακρίνεται από όσους το πλησιάζουν από τη θάλασσα.Αλλά το αρχαίο όνομα σίγουρα δεν ήταν αυτό. 

Ο γεωγράφος Πτολεμαίος στη Γεωγραφία του μας μιλά για ένα νησί που ονομάζεται « Νήσος Ερμαία», πιθανότατα είναι το νησί του Ερμή. 

Ο Ερμής ο αγγελιοφόρος των θεών, ήταν επίσης ο θεός του εμπορίου και των ναυτικών που, πριν μπουν στο επικίνδυνο λιμάνι της Olbìa, θα μπορούσαν να σταματήσουν να προφυλάσσονται από τον ισθμό και το φυσικό φράγμα που αντιπροσώπευε η Tavolara. Πρέπει οπωσδήποτε να φανταστούμε μια Spalmatore di Terra (παραλία με θέα στα δυτικά του νησιού) ως ιδανικό καταφύγιο που, χάρη στη χαμηλότερη στάθμη της θάλασσας και τον πλούσιο σε βλάστηση αρχαίο θαλάσσιο αμμόλοφο, προστάτευε τα σκάφη από τους ανέμους Mistral και Tramontana. Το μεγάλο δάσος στο νησί, η αφθονία των θηραμάτων και η παρουσία νερού κάνουν τον τόπο ακόμα πιο ελκυστικό για τυχόν επισκευές και προμήθειες.

Η Νήσος της Ερμαίας σε όλη την αρχαία ιστορία της λοιπόν μας μιλά για μια συνεχή κατοίκηση από τον προϊστορικό και αρχαίο άνθρωπο. Οι σπηλιές του ήταν απλώς ένα καταφύγιο για τον άνθρωπο ή μήπως κάτι παραπάνω; Η παρουσία αρχαιολογικών ευρημάτων που συνεχίζονται μέχρι τους ρωμαϊκούς χρόνους θα μπορούσε να μας οδηγήσει στο να προβλέψουμε ότι η Ταβολάρα (αφιερωμένη στον Ερμή) και συγκεκριμένα η Grotta del Papa ήταν ένα είδος θαλάσσιου καταφυγίου. Εδώ όλοι οι ναυτικοί της αρχαίας Μεσογείου που έπρεπε να κάνουν ταξίδια προς τα σύνορα του γνωστού κόσμου άφηναν αναθήματα στον Θεό Ερμή για να εξευμενίσει την καλή ναυσιπλοΐα.

Οι γεωλογικές καταβολές, τα γεωλογικά γεγονότα που αναστάτωσαν το νησί είναι μακρά και πολύ ενδιαφέροντα. Θα ξεκινήσουμε από τη μακρινή Τεταρτογενή Εποχή, μια περίοδο κατά την οποία η Σαρδηνία αποσπάστηκε οριστικά από την Κορσική, αφήνοντας μια «θάλασσα» νησιών ως απόδειξη της πρωταρχικής της φύσης. Αυτή η μοίρα ενώνει επίσης το νησί Tavolara. Εξάλλου, ως αποτέλεσμα της θαλάσσιας επίκλυσης, σχηματίστηκαν οι βαθύτερες «ρίες» της Μεσογείου, οι λιμναίες αποθέσεις και οι απολιθωμένοι αμμόλοφοι και τα αυλάκια που υπάρχουν και στο νησί. 

Η βάση από γρανίτη στην οποία στηρίζεται το νησί είναι ιδιαίτερα ορατή σε ορισμένα μέρη (όλη η παραλία του Spalmatore di Terra και ολόκληρη η βόρεια πλευρά του νησιού) πάνω στην οποία στηρίζεται ο τεράστιος δολομιτικός ασβεστολιθικός όγκος που δημιουργήθηκε αργότερα στο Μεσοζωικό. Το πάνω μέρος του «τραπεζιού-tavolata» που διακρίνει το νησί είναι κατασκευασμένο από λευκό ασβεστόλιθο και μπορεί να αναγνωριστεί ότι στερείται βλάστησης, ενώ ο δολομίτης καλύπτεται σε μεγάλο βαθμό από αυτή.

Μέχρι πριν από 10.000 χρόνια, κατά τη διάρκεια του τελευταίου παγετώνα, το νησί συνδέθηκε με την ηπειρωτική χώρα και αναδύθηκε από μια δασώδη και πλαγιά περιοχή. Καθώς έλιωναν οι πάγοι, πριν από περίπου 8.000 χρόνια, η Ταβολάρα άρχισε σταδιακά να απομακρύνεται πρώτα από τα άλλα νησιά και μετά από την ηπειρωτική χώρα.

Η από ασβεστόλιθο και γρανίτη μικρή γη μήκους περίπου 6 χλμ, πλάτους 1 χλμ, τοποθετημένη στο ψηλότερο σημείο 565 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, ύψος που το καθιστά ξεκάθαρα ορατό τόσο από το Monte Albo όσο και από την Κορσική. 

Άγρια και αμόλυντηη η φύση του νησιού ανήκει στη θαλάσσια προστατευόμενη περιοχή Tavolara και Capo Cavallo, η οποία περιλαμβάνει περίπου 15.000 εκτάρια θάλασσας και 40 χλμ. ακτών καθώς και μοναδικά είδη φυτών και ζώων όπως η Posidonia Oceanica, τα δελφίνια και οι θαλάσσιες χελώνες. 

Η μοναδική φύση, οι ονειρεμένες παραλίες με καθαρά νερά και εντυπωσιακούς βυθούς έχουν κάνει την Tavolara, την Ερμαία προς τιμή του θεού Ερμή, προστάτη των εμπόρων και των ταξιδιωτών, να κατοικείται από τη νεολιθική εποχή, αν και ο πρώτος πραγματικός ανθρώπινος οικισμός άρχισε να αναπτύσσεται μόλις προς τα τέλη του 18ου αιώνα με την άφιξη των Γενουατών εποίκων. 

Ακατοίκητο για μεγάλα χρονικά διαστήματα, το νησί ανήκει πλέον εν μέρει στο Ν.Α.Τ.Ο. που έχει στρατιωτική βάση στην ανατολική πλευρά ενώ στη δυτική περιοχή (Spalmatore di Terra), οι ανθρώπινοι οικισμοί είναι μάλλον σπάνιοι.

Υποβλητική και γεμάτη αλήθειες αναμεμειγμένες με μύθους, η ιστορία του νησιού είναι πραγματικά μοναδική, σε σημείο που του έχει κερδίσει τον τίτλο του «μικρότερου βασιλείου στον κόσμο». 

Όλα ξεκίνησαν προς τα τέλη του 18ου αιώνα, όταν ο Giuseppe Bertoleoni, αναζητώντας μια γη για να ζήσει, έφτασε στο αρχιπέλαγος La Maddalena όπου παντρεύτηκε δύο γυναίκες. Μετά από μια περίοδο που πέρασε αρχικά στο νησί Spargi και μετά σε αυτό του Mortorio, ο Bertoleoni αποφάσισε να φύγει ξανά με τη δεύτερη σύζυγό του και να εγκατασταθεί μόνιμα στο νησί Tavolara όπου αφοσιώθηκε στην εκτροφή αγριόγιδων. Το 1836 ο Carlo Alberto di Savoia, βασιλιάς της Σαρδηνίας, έφτασε στο νησί, στο οποίο ο Bertoleoni παρουσιάστηκε ως ο βασιλιάς της Tavolara. 

Ο βασιλιάς Κάρλο Αλμπέρτο ​​παρέμεινε στο νησί για αρκετό καιρό και κατά την αναχώρησή του αποφάσισε να αναγνωρίσει την ανεξαρτησία του νησιού και να εξοντώσει τους Μπερτολεόνι χωρίς ωστόσο να τους αναγνωρίσει ως ηγεμόνες της Ταβολάρα. Παρόλα αυτά, οι Μπερτολεόνι μπόρεσαν να παραδώσοηυν τον ευγενή τίτλο από πατέρα σε γιο. Έτσι, μετά τον Τζουζέπε, το Βασίλειο της Ταβολάρα διοικούνταν πρώτα από τον γιο του, μετά από τον ανιψιό του Πάολο, ο οποίος έδωσε στον εαυτό του το όνομα Πάολο Α', και από τον δισέγγονο του Κάρλο, γνωστό ως Βασιλιά Κάρολος Α'. 

Ο θρύλος λέει ότι κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Καρόλου Α', το νησί επισκέφθηκαν απεσταλμένοι της βασίλισσας Βικτώριας της Αγγλίας που αναγνώρισαν το βασίλειο της Ταβολάρα. Φαίνεται επίσης ότι μια φωτογραφία των ηγεμόνων της Ταβολάρα διατηρείται ακόμη και σήμερα σε ένα δωμάτιο του παλατιού του Μπάκιγχαμ. 

Η οικογένεια Μπερτολεόνι δεν εγκατέλειψε ποτέ το μικρότερο βασίλειο στον κόσμο και ορισμένοι απόγονοι του πρώτου ηγεμόνα Τζουζέπε συνεχίζουν να κατοικούν στο νησί σήμερα.

Σήμερα περίπου 20 άτομα ζουν στην Tavolara, συμπεριλαμβανομένων των απογόνων της οικογένειας Bertoleoni, οι οποίοι δεν είναι πλέον οι ιδιοκτήτες του νησιού, αλλά εξακολουθούν να δεσμεύονται να προστατεύουν και να διατηρούν το νησί και την ιστορία του. Το νησί φιλοξενεί τους τάφους του πρώτου βασιλιά της Ταβολάρα , των απογόνων και των συγγενών του.

Γεωδίφης

Πηγές:

1.I cognomi della Sardegna. Significato e origine di 5.000 cognomi indigeni-Massimo Pittau, 1989

2. La corona senza reame-Ovidio Fioretti

3. Γεωλογικό ινστιτούτο Ιταλίας

4. Ο Μύθος των Κώων για το ακρωτήριο Χελώνη

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ

Το Tavolara, ένα νησί  πλούσιο σε ιστορία και θρύλους:  Κάποτε πίστευαν ότι αντιπροσώπευε το πλοίο των Φαιάκων που πετρώθηκε από τον Ποσειδώνα επειδή έφερε τον Οδυσσέα πίσω στην πατρίδα του.

Hermaia Insula-Νησί Tavolara.

Σε ταχυδρομική κάρτα το νησί Tavolara, η αρχαία Ερμαία.

Χάρτης της Σαρδηνίας,1918.

Carlo I Bertoleoni (κέντρο) με κάποιους συγγενείς.Ένας άλλος θρύλος που συνδέεται με το υπέροχο νησί της Σαρδηνίας χρονολογείται από τα τέλη του 18ου αιώνα: ένας κύριος ονόματι Giuseppe Bertoleoni έφτασε στη Σαρδηνία και πιο συγκεκριμένα στο Αρχιπέλαγος Maddalena αναζητώντας μια γη ή ένα νησί για να ζήσει.

Η σημαία της Tavolara, ένα στέμμα στο μικρότερο βασίλειο στον κόσμο. «Ο Βασιλιάς πέθανε! Αυτή είναι η οδυνηρή νότα που τρέχει σήμερα στη Νέα Γη στα χείλη όλων. Ο Βασιλιάς είναι νεκρός! Η καμπάνα ανακοινώνει την καταστροφή με την κηδεία της, και μεγάλοι και νέοι δάκρυσαν στη μνήμη του νεκρού μονάρχη. Πέθανε όρθιος σαν αρχαίος Ρωμαίος αυτοκράτορας»Αυτά γράφει ένα άρθρο που δημοσιεύτηκε στο πρωτοσέλιδο της εφημερίδας Sassari «La Sardegna» ​​στις 8 Ιουνίου 1886, ξεκινά με αυτά τα εγκάρδια λόγια και καταλαμβάνει σχεδόν το σύνολο των τριών από τις τέσσερις στήλες της.

Ερμαία και Τουράριο ήταν τα αρχαία ονόματα του νησιού Ταβολάρα. Ερυθρόμορφος κρατήρας γνωστός ως «του Ευφρονίου» (ή του Σαρπηδόνα) όπου απεικονίζεται η γνωστή σκηνή από την Ιλιάδα. Στο κέντρο της σκηνής βρίσκεται ο θεός Ερμής, περίπου 520 π.Χ, εκτίθεται στο Μουσείο Cerveteri.

Καρτ ποστάλ, Olbia - Νησί Ταβολάρα, 1961. Ο φυσιοδίφης Francesco Cetti (1726-1778) έγραψε: «Το νησί Tavolara, που πήρε το όνομά του από τις άγριες κατσίκες του, πήρε επίσης το όνομά του για τα τεράστια ποντίκια του.