Ο μύθος του Αισώπου και η ιστορία των «ράβδων» του Torre Bernabiti
Ο Πύργος Bernabiti ή del Fascio,την δεκαετία του ΄30 με τον Κώο αθλητή και τις δέσμες στην πρόσοψη όσο και τις γωνιακές.
Στην Πλατεία άλλοτε του Φασισμού ή του ηγέτη Duce που έγινε αργότερα της Ελευθερίας της Κω ένας πύργος γωνιακός φτιαγμένος εξ’ ολοκλήρου από τραβερτίνη, την αγαπημένη πέτρα των αρχαίων Ρωμαίων, τραβάει την προσοχή και είναι από τις πιο εντυπωσιακές κατασκευές που άφησαν στο νησί οι κατακτητές Ιταλοί.
Ως κτίριο η Casa del Fascio έπρεπε να μοιάζει με φρούριο, «προσβάσιμο» σε όλους.Λένε ότι υπήρχαν περίπου 11.000 από αυτά τα συγκροτήματα στην ιταλική επικράτεια και τις αποικίες.
Το κτιριακό συγκρότημα φτιάχτηκε σε μια σπουδαία περιοχή στο κέντρο της Κω, κοντά του βρισκόταν το περίφημο Γυμνάσιο των Εφήβων τον 4ο αιώνα π.Χ μέσα στο αμυντικό τείχος που περνούσε ανατολικά του, ενώ ακόμη παλαιότερα είχε κατοικηθεί από Μινωίτες. Δεν είναι γνωστό άν κατά την θεμελίωση του ήρθαν στο φως ευρήματα ελληνιστικής, κλασικής ή ακόμη προιστορικής περιόδου.
Οι εργασίες κατασκευής του συγκροτήματος άρχισαν και ολοκληρώθηκαν μετά από τον σεισμό του ΄33, το διάστημα 1934-1935 σε σχέδια του Ιταλού αρχιτέκτονα Armando Bernabiti.
Ο Torre, ο πύργος φέρει τις περίφημες «fasces lictoriæ» και ανήκει στο συγκρότημα «Casa del Fascio» δηλαδή στο Σπίτι του Φασισμού που φτιάχτηκε στο σύνολο του, ως σύμβολο εξουσίας και δύναμης που απέκτησε το καθεστώς του Μουσολίνι.
Οι κάθετοι ράβδοι στις γωνιές του δεν τοποθετήθηκαν τυχαία.Υπάρχει μια άγνωστη ιστορία από πίσω τους.
Ήταν τα διάσημα «fasces lictoriæ» της Αρχαίας Ρώμης ή προερχόμενα από ένα μύθο του Αισώπου χωρίς αυτό να έχει επιβεβαιωθεί.
Το όπλο που έφεραν οι λέκτορες, αποτελείτο από μια δέσμη ξύλινων ραβδιών δεμένες με δερμάτινες λωρίδες, συνήθως γύρω από ένα τσεκούρι, για να αναπαριστούν τη δύναμη τόσο της ζωής όσο του θανάτου.
Το παράδοξο με τις δέσμες είναι ότι φέρονται να έχουν ετρουσκική και όχι ρωμαϊκή προέλευση. Πράγματι, το 1898, στη Vetulonia, βρέθηκε ο λεγόμενος τάφος του Λέκτορα[Lictor], που χρονολογείται γύρω στο 600 π.Χ, με ένα αντικείμενο σε σχήμα δέσμης, το οποίο αποτελείται από μια ομάδα σιδερένιων ράβδων και ένα δίκοπο τσεκούρι ας πούμε μινωικό. Οι Ετρούσκοι προφανώς πήραν το σύμβολο από την αρχαία Ελλάδα όπου ο διπλός πέλεκυς ήταν ένα διάσημο σύμβολο.
Ο μύθος του γέρου και των γιών του
Σχετικά με τον μύθο του γέρου, του Αισώπου: «Ο γέρος και οι γιοι του» είναι ένα καλό παράδειγμα για να κατανοήσουμε τι μπορεί να έχει γίνει. Ένας γέρος δίνει στους γιους του ατομικές ξύλινες ράβδους και τους ζητά να τις σπάσουν. Αφού ο καθένας από τους γιους του σπάσει επιτυχώς μια μόνο ράβδο, ο γέρος τους δίνει μια δέσμη ράβδων, παρόμοια με τις fasciae, αλλά χωρίς το τσεκούρι στη μέση. Όταν ο γέρος ζητά από τους γιους του να σπάσουν ολόκληρη τη δέσμη, αποτυγχάνουν, αποδεικνύοντας έτσι ότι «υπάρχει δύναμη στην ενότητα».
Αν και δεν σχετίζεται άμεσα με τις ρωμαϊκές δέσμες, ο μύθος του Αισώπου αποδεικνύει ότι ίσως είχε αρχαία ελληνική προέλευση και γιατί παρέμειναν τόσο γνωστές ευρέως χρησιμοποιημένες μετά από χιλιάδες χρόνια και με κάποια σκοτεινή φασιστική «κατάχρηση» - το νόημα και ο συμβολισμός των είναι καθολικό, διαισθητικό, εύκολα κατανοητό και επίσης αρκετά ισχυρό.
Τι ήταν οι λέκτορες;
Στη Ρώμη ο δούλος ή απελεύθερος που είχε ως έργο να διαβάζει αναγνώσματα στον κύριό του λεγόταν λέκτορας [από το lector- λέκτω, «διαβάζω»], ναι αυτός που σήμερα έχει καταλήξει να είναι αναπληρωτής ενός καθηγητή πανεπιστημίου.
Τι έκαναν οι λέκτορές[lictors]; Η κύρια λειτουργία των λεκτόρων ήταν να προστατεύουν τον δικαστή και το imperium-την αυτοκρατορία και να διατάζουν τις εκτελέσεις των θανατικών ποινών.
Οι ράβδοι υπάρχουν και στο φασιστικό κέντρο του Λινοπότη Κω, προφανώς και σε όλες τις case del Fascio [casa Littoria ή casa del Littorio] όπου στεγάζονταν τα τοπικά παραρτήματα του Εθνικού Φασιστικού Κόμματος και αργότερα Ρεπουμπλικανικού Φασιστικού Κόμματος στην Ιταλία και τις αποικίες της.
Γιατί το καθεστώς Μουσολίνι επέλεξε τις δέσμες και τον χαιρετισμό;
Η δέσμη χρησιμοποιήθηκε κυρίως ως όργανο δικαιοσύνης: Οι ράβδοι ήταν για μικρές ποινές και τα τσεκούρια για θανατική ποινή. Επιπλέον, αντιπροσώπευε τα διακριτικά του δικαστή που διοικούσε και στη συνέχεια, αποτέλεσε ένα γενικό διακριτικό εξουσίας, δύναμης και μη αμφισβήτησης.
Ο Μουσολίνι και το φασιστικό ιδεώδες δεν ήθελε και δεν άφηνε κανένα χώρο σε κανένα πολιτικό αντίπαλο ή μη και εδώ είναι μια σημαντική διαφορά με την αρχαία Αθήνα και την δημοκρατία της, όπου ο καθένας υπο ορισμένες προυποθέσεις μπορούσε να αφισβητήσει σχεδόν το κάθετι.
Σε ένα χώρο όπως αυτό γίνονταν και τα τελετουργικά με τους «ρωμαϊκούς» χαιρετισμούς.Mια χειρονομία κατά την οποία το δεξί χέρι είναι πλήρως τεντωμένο, στραμμένο προς τα εμπρός, με την παλάμη προς τα κάτω και τα δάχτυλα να αγγίζουν.
Ο χαιρετισμός φάνηκε να καταδεικνύει το «αποφασιστικό πνεύμα, τη σταθερότητα, τη σοβαρότητα και την αναγνώριση και αποδοχή της ιεραρχικής δομής του καθεστώτος» του φασίστα, ένα σύμβολο που είχε βασιστεί σε ένα έθιμο που αποδίδεται ευρέως στην αρχαία Ρώμη.
Ωστόσο, ερευνητές ισχυρίζονται ότι κανένα ρωμαϊκό κείμενο δεν δίνει αυτή την περιγραφή, και τα ρωμαϊκά έργα τέχνης που παρουσιάζουν χειρονομίες χαιρετισμού μοιάζουν ελάχιστα με τον σύγχρονο ρωμαϊκό χαιρετισμό.
Το 1919, ο d'Annunzio υιοθέτησε τον κινηματογραφικά απεικονιζόμενο χαιρετισμό ως νεοαυτοκρατορικό τελετουργικό όταν ηγήθηκε της κατάληψης του Fiume.Μέσω της επιρροής του, η χειρονομία λέγεται ότι έγινε σύντομα μέρος του συμβολικού ρεπερτορίου του ανερχόμενου ιταλικού φασιστικού κινήματος.
Το 1923, ο χαιρετισμός υιοθετήθηκε σταδιακά από το ιταλικό φασιστικό καθεστώς και στη συνέχεια από διάφορα κινήματα τα οποία τον μιμήθηκαν [όπως ο ναζισμός] και από την εσφαλμένη απόδοση αυτής της μορφής χαιρετισμού στον ρωμαϊκό πολιτισμό, ενώ κάποιοι εκτιμούν ότι πηγάζει από τον Βοναπάρτη ή ακόμη από τους Δωριείς.
Ποιοι ήταν οι μελανοχίτωνες και γιατί ονομάζονταν έτσι;
Στο κτίριο της Πλατείας Ελευθερίας δεν έφθαναν μόνοι οι ράβδοι καθώς τοποθετήθηκε και αντίγραφο του Κώου αθλητή, του Έλβις έχουμε μιλήσει γι αυτόν, ενώ μπροστά από το κτίριο έκαναν την παρέλαση τους οι τρομεροί, αηδιαστιακοί «μελανοχίτωνες», ή Camicie Nere.
Είχαμε ντόπιους Κώους, Ροδίτες και Δωδεκανήσιους που φόρεσαν την Camicia Nera και έσπευσαν να στηρίξουν τον φασισμό του Μουσολίνι. Μετά την απελευθέρωση έγιναν «δημοκράτες» και μιλούσαν για τους αγώνες τους εναντίον του καθεστώτος. Υπάρχει και λίστα με τα ονόματα τους στην Κω, που ποτέ δεν δώθηκε στην δημοσιότητα.
Γενικότερα, τόσο στο παρελθόν όσο και στις μέρες μας, μαύρο πουκάμισο σημαίνει μέλος της παραστρατιωτικής οργάνωσης μελών που είναι εγγεγραμμένα στο Εθνικό Φασιστικό Κόμμα, του οποίου η στολή ήταν ακριβώς ένα μαύρο πουκάμισο.
.jpg)
