Το μυστικό της στάμνας

Από τη Γερμανία ως την Υεμένη, από την Αγγλία ως την Αυστραλία και τις Ηνωμένες Πολιτείες, οι άνθρωποι ξυπνούν και αρχίζουν να υπολογίζουν και τις πιο μικρές σταγόνες του νερού, θέλουν να εκμεταλλευθούν και την πιο ξεστρατισμένη ηλιαχτίδα αλλά και μια δυνατή ριπή αέρα. Στη Νέα Υόρκη χτίζεται ουρανοξύστης με ανεμογεννήτρια στην κορυφή και στην Υεμένη θάβουν στάμνες στη γη για να μην πάει χαμένη ούτε η τελευταία υποψία υγρασίας. 

Πέρασαν εβδομάδες ώσπου να καταφέρουν να σκάψουν το κατάστεγνο και σκληρό έδαφος σε έναν αγρό του χωριού Χαμπάμπα στην Υεμένη. Εξακόσιες στάμνες έπρεπε να «θάψουν» σε σειρές και σε απόσταση ενός μέτρου τη μία από την άλλη, αφήνοντας έξω από το χώμα μόνο τον λαιμό τους!

Σε διάφορα μέρη του κόσμου κάποιοι άνθρωποι ανησυχούν πολύ για το νερό που λιγοστεύει, για το ηλεκτρικό ρεύμα που απαιτεί όλο και περισσότερες θυσίες για να παραχθεί, για την ενέργεια από τον Ήλιο που πηγαίνει χαμένη κάθε ημέρα και τελικά για το ότι ζούμε τόσο σπάταλα πληγώνοντας και εξαντλώντας ό,τι μας περιβάλλει.

Εξι χιλιάδες χρόνια πριν, γεωργοί της Μεσοποταμίας, στο σημερινό Ιράκ δηλαδή, δημιούργησαν ένα αυλάκι για να πάρουν νερό από τον Ευφράτη και να ποτίσουν τα διψασμένα χωράφια τους. Αυτό θεωρείται το πρώτο αρδευτικό έργο στην ιστορία της ανθρωπότητας. Από τότε οι άνθρωποι βρήκαν πολλές λύσεις για να παίρνουν καρπούς από τη γη και σε μέρη όχι και τόσο γενναιόδωρα. 

Πριν από 2.000 χρόνια, για πρώτη φορά, Κινέζοι χρησιμοποίησαν τη μέθοδο με τις στάμνες για να ποτίζουν με τη μεγαλύτερη δυνατή οικονομία διάφορα χρήσιμα φυτά. Είτε οι στάμνες γέμιζαν από τη βροχή είτε από τους ίδιους τους αγρότες, όχι μόνο γινόταν μεγάλη οικονομία στο νερό αλλά και η παραγωγή ήταν μεγαλύτερη. 

Τα κλασικά αυλάκια που τρέχουν μέσα στους αγρούς σήμερα δεν θεωρούνται ο ιδεώδης τρόπος ποτίσματος. Και τα φυτά πιέζονται (ναι, ακόμη και αυτά στρεσάρονται) και πολύ νερό περνάει και φεύγει χωρίς να δίνει αυτό που θα θέλαμε. Αντίθετα, το υγρό στοιχείο που σιγά σιγά διαχέεται μέσα από τους πόρους του κεραμικού υλικού της στάμνας και φθάνει υπόγεια και ήρεμα ως τις ρίζες αξιοποιείται πολύ καλύτερα από το φυτό στην ώρα του, και μάλιστα χωρίς απώλειες, ενώ η εξάτμιση - χάρη στον στενό λαιμό της στάμνας - έχει περιοριστεί αποτελεσματικά. 

Αυτή την παμπάλαια και σοφή τεχνική δοκίμασε στις ημέρες μας ένας γερμανός υδρογεωλόγος, ο Michael Klingler, με αρκετά μεγάλη επιτυχία: η παραγωγή των ταπεινών αλλά πολύτιμων στη μαγειρική του τόπου κρεμμυδιών αυξήθηκε, ενώ στη Χαμπάμπα εμφανίστηκαν στα δέντρα πολύ περισσότερα λεμόνια από πριν, πράγματα όχι συνηθισμένα για αυτή την άνυδρη περιοχή του κόσμου.

Οκτώ χιλιάδες χρόνια εμπειρίας λοιπόν οδήγησαν σε αδιέξοδο και τώρα ξαναγυρίζουμε σε παλιές τεχνικές, αφού διαπιστώθηκε με αριθμούς και με ενδείξεις όχι μόνο ότι ποτίζουμε λάθος αλλά και ότι χτίζουμε απερίσκεπτα και ότι θα παραδώσουμε στους επόμενους κατασπαραγμένη από τη λαιμαργία μας μια περιουσία που μας δόθηκε μόνο προς διαχείριση.

BHMA-SCIENCE

Γεωδίφης