Ο εξερευνητής Ardito Desio
Ο Ardito Desio ήταν ένας από τους μεγάλους εξερευνητές του 20ου αιώνα. Επισκέφτηκε τη Δωδεκάνησο κατά την περίοδο της Ιταλοκρατίας, ενώ έγραψε κείμενα σχετικά με το γεωπεριβάλλον της περιοχής μας.
Ποιος όμως ήταν ο Desio; Ήταν πρωτότοκος γιος του Antonio και της Κατερίνα Zorzella Cividale, είχε δύο αδελφές, την Nelsa και την Bruna.Παρακολούθησε το δημοτικό σχολείο στην Palmanova και το λύκειο στο Udine(Β. Ιταλία).
Το 1915 κατατάσσεται ως εθελοντής του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου και υπηρέτησε για πρώτη φορά στους Μπερσαλιέρι τότε ως αξιωματικός. Αποφοίτησε από τις Φυσικές Επιστήμες της Φλωρεντίας το 1920 και υπηρέτησε ως βοηθός καθηγητή στα πανεπιστήμια της Φλωρεντίας, Παβίας και του Μιλάνο. Από το 1927 έως το 1972, όταν διορίστηκε επίτιμος καθηγητής, ίδρυσε το Ινστιτούτο Γεωλογικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Μιλάνου.
Έγραψε πάνω από 400 κείμενα σχετικά με έρευνες που διεξήγαγε στην Ιταλία, στην Ασία και την Αφρική, καθώς και τα αποτελέσματα εργασιών στη Λιβύη, όπου μεταξύ 1926 και 1940 πραγματοποίησε πολλές έρευνες για να ανακαλύψει τις πλούσιες πηγές των υπογείων υδάτων (στη ζώνη Misurata και Gefara) όπου επίσης βρήκε κοιτάσματα πετρελαίου, για τα οποία, ωστόσο, του ασκήθηκε κριτική διότι παρέλειψε να εκτιμήσει την οικονομική σημασία του και δεν αξιοποιήθηκε επαρκώς κατά τη διάρκεια της ιταλικής κατοχής.
Μεταξύ του 1921 με 1924 πραγματοποίησε δύο αποστολές (14 μήνες) στα Δωδεκάνησα (Αιγαίο Πέλαγος) όπου μελέτησε και αποτύπωσε το αρχιπέλαγος για πρώτη φορά σε μια ειδική γεωλογική μονογραφία. Δύο ταξίδια γεμάτα περιπέτεια, που ολοκληρώθηκαν, από το πείσμα του να φέρει σε πέρας την έρευνα του, ενώ κατ' επανάληψη έβαλε σε κίνδυνο τη ζωή του. Οι προσαράξεις στα νησιά ήταν, στην πραγματικότητα, ένας διαρκής κίνδυνος εξαιτίας των ανέμων και των μεγάλων κυμάτων. Η τύχη, όμως, πάντα ήταν με το μέρος του.
Στο νησί της Κω πρώτος ο Ardito Desio κατέταξε και γεωχρονολόγησε τα παλαιότερα απολιθώματα της περιοχής. Ο Desio κατέγραψε τις απολιθωματοφόρες θέσεις σε χάρτη ενώ συνέταξε και ακριβή γεωλογικό χάρτη της Κω, το 1924. Τι γύρευε στην Κω; Οι Ιταλοί έφεραν τους καλύτερους γεωεπιστήμονες της εποχής εκείνης στα Δωδεκάνησα μόλις περιήλθαν στην κυριαρχία τους, για να εξερευνήσουν τον ορυκτό πλούτο των άγνωστων νησιών μας. Εκείνη την εποχή ο Desio ήταν ένας ερευνητής με πλούσιο μελετητικό έργο. Ο Desio, μόλις έφτασε στην Κω, αμέσως αντιλήφθηκε την ιδιαίτερη γεωλογική ιστορία της και την παρομοίασε με εκείνη της Σαρδηνίας. Στις διάφορες εξορμήσεις του βρήκε απολιθώματα που έχουν ηλικία του ανώτερου Ορδοβίσιου και Σιλούριου, δηλαδή μεγαλύτερη από 450 εκατομμύρια χρόνια. Τα είδη αυτά σήμερα πια δεν υπάρχουν, αφού εξαφανίστηκαν και παρουσιάζονται πλέον μόνο τα λείψανα τους, από τα οποία εμείς αντλούμε τις πληροφορίες μας για το φυσικό περιβάλλον που επικρατούσε στο χώρο που αυτά ζούσαν.
Μετά από το πέρασμα του από την Κω εξερεύνησε πολλά μέρη της Γης, ενώ αργότερα έφθασε ακόμη και στη δεύτερη υψηλότερη κορυφή του κόσμου, την Κ2 οροσειρά (Karakorum), σε ύψος 8.611 μέτρων. Το 1929 συμμετείχε στην ιταλική αποστολή με επικεφαλής τον Aimone της Αόστα στην Karakorum και στη συνέχεια οργάνωσε και 15 αποστολές προς την Ασία και την Αφρική. Τον Ιούλιο του 1954 ήταν ο αρχηγός της αποστολής, που έφθασε για πρώτη φορά στην κορυφή της Κ2.
Μετά την επιτυχημένη κατάκτηση, η οποία τον καθιστά δημοφιλή αν και δεν είναι ορειβάτης αλλά μόνο ερευνητής, ο Desio συνέχισε να ασχολείται ερευνώντας τα αγαπημένα του βουνά. Το 1987 σχεδίασε μία εκστρατεία με σκοπό την επίτευξη μιας πιο ακριβούς μέτρησης του υψομέτρου του Everest. Για τον λόγο αυτό επισκέφτηκε αρκετές φορές τα Ιμαλάια.
Ο Ardito Desio πεθαίνει την 12 Δεκεμβρίου, 2001 σε ηλικία 104 χρόνων, αφού προηγουμένως είχε υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση εξαιτίας του κατάγματος που υπέστη στο μηριαίο οστό μετά από τυχαία πτώση που σημειώθηκε στο Orbetello στην Τοσκάνη, όπου βρισκόταν σε διακοπές. Ήταν πράγματι μια προσωπικότητα παγκόσμιας εμβέλειας που κάποια στιγμή ίσως θα έπρεπε να τιμηθεί και από τους ανθρώπους της περιοχής μας για το τεράστιο επιστημονικό έργο του. Στα Ιμαλάια υπάρχει κορυφή αφιερωμένη στον μεγάλο ερευνητή Desio.
Υπήρξε ένας από τους μεγαλύτερους γεωλόγους, γεωγράφους και εξερευνητές του αιώνα μας ενώ σε όλη του τη ζωή διακήρυττε ότι «απαραίτητο δεν είναι να ζεις, απαραίτητο είναι να ταξιδεύεις».
Γεωδίφης
Φωτογραφίες- Ο Desio στην Κω και στα Ιμαλάια.