Τα χαλαρά εδάφη της Κω

Χάρτης κατανομής χαλαρών πετρωμάτων στο νησί της Κω

​Η επίδραση των εδαφικών συνθηκών στην σεισμική διέγερση αν και αναγνωρίζεται από τους εθνικούς αντισεισμικούς κανονισμούς παρ όλα αυτά αδυνατεί να λάβει υπόψη του τις επιμέρους συνιστώσες του προβλήματος. Έχει παρατηρηθεί ότι όσον αφορά στην σεισμική διέγερση &απόκριση, μια κατασκευή σε  περιπτώσεις θεμελίωσης σε βραχώδεις ή σκληρούς εδαφικούς σχηματισμούς προσδιορίζεται εν γένει  από τους αντισεισμικούς κανονισμούς ενώ υστερεί σε περιπτώσεις θεμελίωσης πάνω σε μαλακούς εδαφικούς σχηματισμούς που χαρακτηρίζονται από γεωμετρικές και μηχανικές ιδιαιτερότητες  και ανωμαλίες. Το ερώτημα που τίθεται είναι αν είναι ικανός ο αντισεισμικός μας κανονισμός να μας προστατέψει;  Για να αποφανθούμε, πόσο καλός, είναι ένας νέος  αντισεισμικός σχεδιασμός θα πρέπει πρώτα να τον δοκιμάσουμε. Επιπλέον κανένας αντισεισμικός σχεδιασμός που έχει κατατεθεί μέχρι σήμερα και αφορά ολόκληρο το νησί όμως δεν λαμβάνει υπόψη του τις ιδιαιτερότητες & γεωτεχνικές συνθήκες κάθε περιοχής του νησιού και εκεί έγκειται το πρόβλημα. Πρέπει να γνωρίζουμε ότι το ισχύον θεσμικό πλαίσιο του αντισεισμικού κανονισμού μας προφυλάσσει από σεισμικά φαινόμενα έως 6,7 της κλίμακας Ρίχτερ. Οι περιοχές της Κω με κακές γεωτεχνικές συνθήκες που είναι επιρρεπείς στον σεισμικό κίνδυνο, είναι οι παρακάτω:

1. Περιοχή Λάμπης

Από γεωτρήσεις που έχουν γίνει στην περιοχή Λάμπης όπου τα αργιλικά εδάφη είναι αρκετά κορεσμένα σε νερό και με υδροφόρο ορίζοντα σε βάθος 0,8-1,4 μέτρα, έχει επισημανθεί το φαινόμενο ότι υπάρχει μία μέση προδιάθεση για ρευστοποίηση και αστοχία του εδάφους. Στην συγκεκριμένη περιοχή δεν θα έπρεπε να επιτραπεί η δόμηση αφού αποτελεί ένα οικοσύστημα με ιδιαίτερα εδαφικά χαρακτηριστικά και χαλαρά εδάφη. Μέθοδοι δομικής ενίσχυσης των κατασκευών με σταυρωτή στήριξη, ειδικά πέδιλα θεμελίωσης  ή ατσάλινο σκελετό που συνήθως ακολουθούνται σε περιοχές με χαλαρά εδάφη ίσως  να αποδειχτούν αναποτελεσματικές. Ορύγματα που διανοίχτηκαν στην Λάμπη για τον έλεγχο των γεωτεχνικών συνθηκών της περιοχής έδειξαν ότι το έδαφος αδυνατεί να ανταποκριθεί σε 2 με 3 συνεχόμενες κρούσεις ενός εκσκαφέα. Αυτό το γεγονός θα έπρεπε  να μας ανησυχεί ιδιαίτερα.

2) Δυτικές παράκτιες περιοχές(Τιγκάκι, Μαρμάρι, Μαστιχάρι ) 

Ισχύουν περίπου ότι ειπώθηκε για την περιοχή Λάμπης. Μην ξεχνάμε ότι στην περιοχή παραμονεύει και το ρήγμα του Κεραμικού. Αποτελούνται από παράκτιες αποθέσεις (άμμοι και χαλίκια) και νεότερες αλλουβιακές αποθέσεις του Ολοκαίνου(τελευταίων 10000 χρόνων), δηλαδή, από χαλαρά εδάφη ιδιαίτερα ανεπαρκή σε σεισμικά φαινόμενα τα οποία δημιουργούν έντονο προβληματισμό κατά πόσο θα μπορέσουν να ανταποκριθούν σε ένα σεισμικό έντονο μελλοντικό επεισόδιο. Γεωλογικά όλη αυτή η περιοχή είναι μια τεκτονική τάφρος που υποβυθίζεται σιγά σιγά με τον χρόνο.

3)  Ανατολικές  παράκτιες περιοχές (Καρδάμαινα, Κέφαλος)

Έχουν δοκιμασθεί αρκετές φορές στο παρελθόν με ισχυρά σεισμικά φαινόμενα.  Η υποθαλάσσια τάφρος με το ρήγμα του Δίαυλου Κω-Νισύρου με ανησυχεί ιδιαίτερα.  Επιπλέον, η περιοχή χαρακτηρίζεται από έντονη ηφαιστειότητα. Στην περιοχή, μεταξύ του νησιού Γυαλί–Κω έχει παρατηρηθεί μαγματική συσσώρευση. Υποθαλάσσιες έρευνες έδειξαν στην περιοχή την γένεση αρκετών νέων ηφαιστείων. Αν προσπαθήσω να αναλύσω, πόσο συνδεδεμένη είναι η ηφαιστειότητα με την σεισμικότητα θα εκτραπώ από τον ουσιαστικό στόχο της ενημέρωσης. Σε περίπτωση σεισμικής δόνησης με εστιακό επίκεντρο ακόμη και την υποθαλάσσια τάφρο του Στράβωνα( νότια της Κρήτης) κρίνω ότι οι συγκεκριμένες περιοχές θα αντιμετωπίσουν σοβαρότατο πρόβλημα. Συνήθως, τα αποτελέσματα, επιφανειακών  σεισμών  μεγέθους άνω των 7.0 R, είναι απερίγραπτα.

Κλείνοντας θα ήθελα να σας ενημερώσω ότι στην Κω συναντούμε  κατασκευές  διαφόρων χρονικών περιόδων δηλαδή κατασκευές πριν από  τον τελευταίο σεισμό του 1933, κτίρια από το 1933-1943 σύμφωνα με τον τότε  ιταλικό αντισεισμικό σχεδιασμό ενώ από το 1943 έως το 1959 έχουμε κατασκευές με ή χωρίς αντισεισμικές μελέτες. Από το 1959 έως το 1985, παρουσιάζονται οικοδομές σύμφωνα με τον πρώτο αντισεισμικό κανονισμό και από τότε μέχρι σήμερα με τον νέο κανονισμό. Πρέπει να γίνει μια εργασία σε βάθος καταγραφής & ανάδειξης των προβληματικών κατασκευών. Οι σύγχρονες κατασκευές, σε θεωρητικό επίπεδο, έχουν σημαντική αντισεισμικότητα για να αντιμετωπίζουν πρόβλημα κατάρρευσης. Ζημιές μπορεί να έχουμε, αλλά θέματα κατάρρευσης δεν θα έχουμε στις περιοχές που οι εδαφικές συνθήκες θα το επιτρέψουν. Επιπλέον πάντοτε παίζει ρόλο η συντήρηση του κτιρίου και ο συνεχής έλεγχος γι αυτό πρέπει να μην επαναπαυόμαστε ότι φτιάξαμε ένα καλό σπίτι, αλλά χρειάζεται να παρακολουθούμε τις καθιζήσεις, τις ρωγμές και τις βλάβες που τυχόν σημειώνονται και να τις επιδιορθώνουμε. Λαμβάνοντας υπόψη την ιστορική σεισμικότητα της  Κω αλλά και τις προβληματικές συνθήκες πολλών περιοχών του νησιού μας, ιδιαιτέρως εκείνων που σας ήδη σας ανέφερα, εκτιμώ ότι στο νησί μας   θα έπρεπε να χρησιμοποιείται σαν διορθωτικός συντελεστής τουλάχιστον 0,36(ο αυστηρότερος, σήμερα χρησιμοποιείται 0,24) και θεμελίωση με εξυγιαντική στρώση κυρίως στις παράκτιες  περιοχές.

Γεωδίφης με πληροφορίες από τον Γεωλογικο χάρτη της Κω