Οι βίαιοι δακτύλιοι του Κρόνου

Η διαστημική αποστολή «Cassini» έριξε νέο φως στους θεαματικούς και μυστηριώδεις δακτύλιους του Κρόνου και κυρίως έφερε στο φως τα αλλεπάλληλα βίαια περιστατικά που λαμβάνουν χώρα συνεχώς σε αυτούς. Η φαινομενική γαλήνη στους δακτύλιους υποκρύπτει μια αδιάκοπη καταστροφή, σύμφωνα με τα τελευταία πορίσματα των επιστημόνων, που παρουσιάστηκαν στο περιοδικό “Science”. 

 Οι δακτύλιοι, οι οποίοι αποτελούνται κυρίως από παγωμένα θραύσματα σε τροχιά γύρω από τον Κρόνο, βομβαρδίζονται συνεχώς από γιγάντιους βράχους και μετεωρίτες, που συνεχώς σπάνε τα υλικά των δακτυλίων σε ολοένα μικρότερα θραύσματα. Παράλληλα, πανίσχυρες παλιρροϊκές δυνάμεις επιδρούν πάνω στα υλικά των δακτυλίων, εμποδίζοντας τα θραύσματα να συνενωθούν και να σχηματίσουν μεγαλύτερα σώματα, όπως δορυφόρους.

Από τότε που ο Γαλιλαίος πρώτος παρατήρησε τους δακτύλιους (τους οποίους είχε περάσει για «δίδυμα» φεγγάρια), αυτοί έχουν γοητεύσει την φαντασία των ανθρώπων.

Οι επιστήμονες που ανέλυσαν τον πλούτο των στοιχείων της ευρωπαιο-αμερικανικής αποστολής «Κασίνι» (που φέρει το όνομα ενός διάσημου ιταλού αστρονόμου), η οποία μελέτησε επί έξι χρόνια τους δακτύλιους, είναι πια σε θέση να γνωρίζουν ότι οι δακτύλιοι δεν αποτελούν ένα ήρεμο και στατικό σύνολο διαστημικών «σκουπιδιών», αλλά βρίσκονται σε μια άκρως δυναμική αλληλεπίδραση, με συνεχείς συγκρούσεις.

Ειδικά, ο εξωτερικός δακτύλιος (με την ονομασία F) βομβαρδίζεται συνεχώς με αντικείμενα σαν μπάλες κανονιού, τα οποία εμφανίζονται να έρχονται από το πουθενά και να εξαφανίζονται το ίδιο απότομα. Η ταχύτατη μεταβολή της σύνθεσης και του σχήματος αυτού του δακτυλίου αποτελεί τον κανόνα, σύμφωνα με τους ερευνητές.

«Είναι εντυπωσιακό να βλέπουμε τους δακτύλιους να αλλάζουν μπροστά στα μάτια μας, καθώς τους παρακολουθούμε», δήλωσε ο Τζεφ Κούτσι, του Κέντρου Ερευνών Ames της NASA, ο οποίος ήταν επικεφαλής της ανάλυσης των δεδομένων του «Κασίνι».

Από τη Γη, με τηλεσκόπιο, φαίνονται μόνο λίγοι μεγάλοι δακτύλιοι, υπάρχουν όμως πολλοί περισσότεροι. Το 93% των δακτυλίων αποτελείται από νερό σε μορφή πάγου, γι’ αυτό άλλωστε αντανακλούν τόσο εύκολα το ηλιακό φως. Οι δακτύλιοι, παρά την υδάτινη σύνθεσή τους, έχουν μια κοκκινωπή απόχρωση, που προκαλείται από κάποια ουσία, που ακόμα δεν έχει εξακριβωθεί.

Εκτός από τους δακτύλιους, ο Κρόνος, που αποτελεί έναν «αέριο γίγαντα» αποτελούμενο κυρίως από υδρογόνο και ήλιο, έχει 62 δορυφόρους, εκ των οποίων 53 φέρουν επίσημη ονομασία. Ο μεγαλύτερος και πιο ενδιαφέρων είναι ο Τιτάν που μοιάζει με τη Γη, έχει υγρούς υδρογονάνθρακες και μελετάται από το μικρό σκάφος Huygens που έστειλε το «Κασίνι».

Το διαστημικό σκάφος «Κασίνι»χρειάστηκε επτά χρόνια για να φτάσει στο σύστημα του Κρόνου (ξεκίνησε από τη Γη το 1997 και έφτασε το 2004). Η NASA πρόσφατα ανακοίνωσε ότι η αποστολή του θα παραταθεί για άλλα επτά χρόνια και αναμένεται να ολοκληρωθεί με την πρόσκρουση του σκάφους πάνω στον Κρόνο.

Μεταξύ άλλων το «Κασίνι» έχει διπαιστώσει ότι κάθε λίγα χρόνια πάνω στον πλανήτη λαμβάνουν χώρα πολύ ισχυρές ηλεκτρικές καταιγίδες. Ακόμα μεγαλύτερες θύελλες στην περιοχή του ισημερινού κυκλώνουν τον Κρόνο κάθε 15 – 20 χρόνια.

Γεωδίφης

Πηγή-Science