Το ύπουλο ρήγμα της Πάτρας

 

Συχνά έχει παρατηρηθεί ότι οι πόλεις μας διασχίζονται από κρυφά ρήγματα. Τα ρήγματα αυτά λόγω της δόμησης είναι δύσκολο να αποκαλυφτούν και ευθύνονται για την σεισμική δράση μιας περιοχής. Αυτά τα ρήγματα είναι ύπουλα αφού για χρόνια είναι σιωπηλά και περιμένουν μια στιγμή για να  εκδηλωθούν.

Ένα από αυτά είναι και το ρήγμα της Αγ. Τριάδας της Πάτρας. Κινείται ανεπαίσθητα και ευθύνεται για τις μικρές ρωγμές σε σπίτια και δρόμους.  Παραμόρφωση στο έδαφος της Πάτρας αλλά και μικρές ρωγμές σε σπίτια και δρόμους προκαλεί ήδη από τη δεκαετία του ΄90 και μέχρι σήμερα το ρήγμα της Αγίας Τριάδας, το οποίο κινείται αθόρυβα. Το ρήγμα διασχίζει την πόλη από τα ανατολικά προς τα δυτικά και διέρχεται από το κέντρο του οικιστικού της ιστού για να καταλήξει στη θάλασσα. Αρκετοί κάτοικοι της πόλης, παρατηρούσαν τα τελευταία χρόνια σε διάφορα σημεία των σπιτιών τους να ξεπροβάλλουν με πολύ αργό ρυθμό κάποιες μικρές ρωγμές, χωρίς όμως να μπορούν να δικαιολογήσουν την εμφάνισή τους.

Το ρήγμα της Αγίας Τριάδας είναι ενεργό και μάλιστα το 1989 είχε δραστηριοποιηθεί προκαλώντας σεισμό 4,8 της κλίμακας Ρίχτερ με αποτέλεσμα να προκληθούν ζημιές σε σπίτια που είναι κοντά στην περιοχή όπου εκτείνεται. Όμως από τότε μέχρι σήμερα το ρήγμα εξακολουθεί να... κινείται ανεπαίσθητα και για τον λόγο αυτόν προκαλεί εδαφική παραμόρφωση στην πόλη! Από το γεωλογικό αυτό φαινόμενο μάλιστα παρατηρούνται επιπτώσεις σε μια ζώνη περίπου 80 μέτρων εκατέρωθεν των δύο πλευρών του, καθώς προκαλούνται μικρές ρωγμές σε σπίτια αλλά και στο οδόστρωμα.

Όλα αυτά όμως θα παρέμεναν άγνωστα, αν δεν υπήρχε στο Διάστημα (σε απόσταση 800 χλμ. από τη Γη) ένας δορυφόρος-ραντάρ του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος. Αυτό που έλειπε μέχρι σήμερα ήταν η κατάλληλη τεχνολογία, για να «ξεκλειδώσει» κάποιος τις πληροφορίες από τα δεδομένα που είχε καταγράψει ο εν λόγω δορυφόρος επί πολλά χρόνια. Σημαντικό τμήμα του εδάφους της Πάτρας καθιζάνει από 1,5 έως 4 χιλιοστά κατά μέσον όρο τον χρόνο, από το 1992 έως σήμερα. Αυτό γίνεται λόγω της αργής και ασεισμικής κίνησης του ρήγματος και έχει επιπτώσεις και στα σπίτια. Προκαλεί μικρές ρωγμές στους τοίχους.  Με την χρήση δορυφορικών τεχνολογιών για τον ακριβή υπολογισμό της παραμόρφωσης του εδάφους σε μια μεγάλη περιοχή έχουμε την δυνατότητα να παρατηρούμε την παραμόρφωση του. Υπάρχουν στοιχεία για τουλάχιστον 7.000 σπίτια από την πόλη της Πάτρας τα οποία μπορεί επηρεάζονται από την αθόρυβη κίνηση του ρήγματος και  με την τεχνολογία αιχμής που έχουν εξελίξει επιστήμονες όπως ο καθηγητής  Παρχαρίδης και την οποία εφαρμόζει στην Πάτρα μαζί τον αναπληρωτή καθηγητή Γεωλογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών Ιωάννη Φουντούλη, τον επίκουρο καθηγητή Γεωλογίας Σωτήρη Κοκκάλα του Πανεπιστημίου Πατρών και τον υποψήφιο διδάκτορα Μιχάλη Φουμέλη, ακούει στο όνομα Συμβολομετρία Σταθερών Ανακλαστήρων.

Η ανακάλυψη του ρήγματος έγινε από Έλληνες επιστήμονες που χρησιμοποίησαν εξελιγμένη δορυφορική τεχνολογία. Το ρήγμα, δεν φαίνεται γιατί υπάρχει πυκνή δόμηση. Το ρήγμα της Αγίας Τριάδας μετακινείται κατακόρυφα, όπως αποκαλύφθηκε από την ανάλυση των δεδομένων του δορυφόρου. Είναι κανονικό ρήγμα, δηλαδή το ένα τεμάχιό του κινείται προς τα πάνω και το άλλο προς τα κάτω προκαλώντας εδαφική παραμόρφωση. Σύμφωνα με τους ειδικούς, η εξελιγμένη τεχνολογία της Συμβολομετρίας Σταθερών Ανακλαστήρων είναι η πιο ασφαλής μέθοδος για τη διερεύνηση ενεργών ρηγμάτων που διέρχονται μέσα από πόλεις. Είναι μάλιστα η μόνη τεχνολογία που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να εκτιμηθεί η επίδραση ενός ρήγματος στις υποδομές μιας πόλης, είτε πρόκειται για κτίρια είτε για υπόγειους αγωγούς. Την ίδια στιγμή μπορεί να αποτελέσει πολύτιμο εργαλείο για να εκτιμηθεί πόσον είναι επικίνδυνο να οικοδομηθεί μια περιοχή η οποία παραμορφώνεται αργά αλλά σταθερά.

Τα ρήγματα που διέρχονται μέσα από πόλεις είναι δύσκολο να μελετηθούν με τις παραδοσιακές μεθόδους όπως είναι η Παλαιοσεισμολογία και η Γεωλογική Χαρτογράφηση που αποτυπώνει την απόληξη του ρήγματος (ίχνος) στην επιφάνεια του εδάφους. Αυτό συμβαίνει επειδή μέσα σε μια πόλη το ρήγμα δεν διακρίνεται λόγω της πυκνής δόμησης. Επίσης, το ρήγμα είναι δύσκολο να ανιχνευτεί ακόμη και με το δορυφορικό σύστημα του Παγκόσμιου Εντοπισμού Θέσης, (GΡS) καθώς μέσα σε πόλη οι δέκτες του GΡS παρουσιάζουν προβλήματα λόγω και του περιορισμένου ο αριθμού τους. Η ερευνητική ομάδα με επικεφαλής τον καθηγητή Παρχαρίδη εφήρμοσε τη δορυφορική μέθοδο και στον Πύργο της Ηλείας, όπου και διαπιστώθηκε ότι η κατάσταση είναι πιο σταθερή- παρότι είναι μια περιοχή με ενεργά σεισμικά ρήγματα , ενώ αντίστοιχη μελέτη εκλήθη να διεκπεραιώσει και στο Κάιρο της Αιγύπτου.

Πηγή -ΤΑ ΝΕΑ, τροποποιημένο

Πώς τα σεισμικά κύματα διέρχονται μέσα από πόλεις, σε περίπτωση σεισμού;Σενάριο,προσομοίωση σεισμού με μέγεθος M7.0 για το ρήγμα Hayward, Καλιφόρνια.Πηγή: USGS