Ενας από τους πρώτους χάρτες της Κω, του 1485

«...Για το νησί αυτό, με τα τόσα μονοπάτια και με τα τόσα αρχαία μάρμαρα που δεν μπορώ να περιγράψω, αυτές τις σκέψεις έκανα φορές εβδομήντα πέντε» Bartolomeo dalli Sonetti, «Στην Κω», Isolario, Madrid 1485.

Ο χάρτης της Lango[παλιό όνομα της Κω] του Sonetti Bartolommeo Dalli του 15ου αιώνα. Συντάχθηκε πριν το 1485, πριν από τον μέγιστο σεισμό του 1493.

Το έργο αυτό, αν και δανείζεται πολλά στοιχεία από το χειρόγραφο πρωτοπόρο νησολόγιο του Cr. Buondelmonti[1420], αποτελεί ένα από τα πρώτα έντυπα νησολόγια, που προορίζεται όχι μόνο για πρακτική χρήση και διευκόλυνση των ναυτικών.

Μας βοηθάει να αντλήσουμε στοιχεία για το νησί από αυτήν την περίοδο.

Στον χάρτη απουσιάζουν οι οικότοποι της Λάμπης, του Ψαλιδιού και της Αλυκής μάλλον επειδή δεν έχουν νερό λόγω ξηρής περιόδου[καλοκαίρι;]. Η πόλη περιβάλλεται από πορτοκαλιές και νεραντζιές που φτάνουν έως το Καστροχώρι του Κερεμίτη[Πλατάνι, Κερμετέ]. Σημειώνεται ένας οικισμός  ανάμεσα του Κάστρου της Νεραντζιάς και το Ψαλίδι, όπως και το Ρ.Τσουκαλαριά.Διακρίνονται ο Δίκαιος, η Λαγκάδα του Βούζη, το Παλιό Πυλί[με κάστρο], η Αντιμάχεια[με κάστρο], Καρδάμαινα[με κατοικίες], η Κέφαλος[Κάστρο με κατοικίες]και το Καστέλλο[με κάστρο]. Στην Ψέριμο επίσης σημειώνεται ένας οικισμός.  Στον χάρτη του σημειώνονται οι ύφαλοι και τα επικίνδυνα σημεία πλεύσης.

Ο Sonetti πιθανότατα ονομαζόταν Bartolomeo Zamberti ή Turco, ήταν Βενετός ναυτικός, φίλος του Λεονάρντο Ντα Βίντσι. Δημοσίευσε την πρώτη έντυπη συλλογή με ναυτικούς νησιωτικούς χάρτες (isolario). 

Το νησολόγιο αυτό περιέχει ξυλογραφίες με χάρτες των νησιών, οι οποίοι συνοδεύονται από έμμετρα, με τη μορφή σονέτων, σχόλια, γεωγραφικού, ιστορικού και αρχαιολογικού χαρακτήρα, συνηθισμένη πρακτική τον 14ο και 15ο αιώνα σε γεωγραφικά έργα. Ο συγγραφέας στους πρώτους στίχους αποκαλεί το έργο του «Periplous Nisson». 

Η πρώτη έκδοση έγινε στα 1485 και επανακυκλοφόρησε στα 1532.Ο δημιουργός του χάρτη μετά από αυτήν την έκδοση έμεινε γνωστός με το ψευδώνυμο Bartolomeo dalli Sonetti, πραγματοποίησε περίπου 15 ταξίδια στο νησιωτικό Αιγαίο.

Πηγή-Με το Βλέμμα των Περιηγητών/ Ιόλη Βιγγοπούλου

Γεωδίφης