Ο γεωμύθος του αλαζόνα Μαρσύα

Απέναντι από το Χαμάμ, κάτω από το Τζαμί της Λότζιας βρίσκεται ένα τμήμα από την μνημειώδη Ανατολική Στοά της πόλης, ένα εντυπωσιακό εμπορικό κέντρο του 4ου αιώνα π.Χ που κατά τους ρωμαϊκούς χρόνους έγινε διώροφη[ τέλη 3ου αιώνα μ.Χ].

Σύμφωνα με τους αρχαιολόγους καταστράφηκε το 469 μ.Χ, από το Ρήγμα της Κνίδου όμως η ζημιά μπορεί να έγινε νωρίτερα από τον σεισμό του 334 μ.Χ από το γειτονικό ρήγμα Ula-Oren.

Εκεί η  αρχαιολογική έρευνα μαζί με διάφορα άλλα βρήκε  στο πόδι ενός τραπεζιού ένα αγαλματίδιο [φωτογραφία] με τον σάτυρο Μαρσύα που σήμερα εκτίθεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο της πόλης Κω.  

Ο Μαρσύας σύμφωνα με την μυθολογία ήταν οπαδός του Διόνυσου και  ξακουστός για το παίξιμο του αυλού. Κάποτε δεν δίστασε να τα βάλει με τον Απόλλωνα τον οποίο προσκάλεσε σε μουσικό διαγωνισμό. Ομως ηττήθηκε και έτσι λέγεται ότι γδάρθηκε ζωντανός. Το αγαλματίδιο είναι ρωμαϊκής περιόδου και αναπαριστά τον Μαρσύα κρεμασμένο σε πευκοειδές δέντρο.

Ο μύθος του Μαρσύα θεωρήθηκε από ιστορικούς και ερευνητές ότι συμβολίζει την πάλη και νίκη [επικράτηση] της κιθάρας έναντι του αυλού και κατ' επέκταση της δωρικής μουσικής απέναντι στη φρυγική. Επίσης θεωρείται ότι περιέχει την Απολλώνεια και τη Διονυσιακή πλευρά της ανθρώπινης φύσης, ένα συνηθισμένο θέμα τα αρχαία χρόνια και στην Αναγεννησιακή τέχνη.

Ο αλαζόνας Μαρσύας τιμωρήθηκε για την Ύβρι που διέπραξε να προκαλέσει θεό.Το αίμα του λέγεται ότι σχημάτισε τον ομώνυμο ποταμό, παραπόταμο του Μαίανδρου, κοντά στην  πόλη των Κελαινών, στην πηγή του χείμαρρου Μαρσύα όπου συνέβη ο περίφημος μουσικός διαγωνισμός όπως αναφέρει ο Ηρόδοτος και ο Ξενοφών.

Την μικρασιατική καταγωγή του Μαρσύα αποδεικνύουν πολλοί ομώνυμοι χείμαρροι και τοποθεσίες στη Μικρά Ασία. Ο Στέφανος ο Βυζάντιος τοποθετεί τον τάφο του Μαρσύα στη Πεσσινούντα όπου λάτρευαν την θεά Ρέα - Κυβέλη .Κατά την ασιατική παράδοση ο Μαρσύας συνόδευε πάντα αυτή τη θεά. 

Στην Αθήνα πίστευαν, όπως αναφέρει ο Ηρόδοτος, ότι το δέρμα του Μαρσύα φυλασσόταν σε σπήλαιο της Ακρόπολης.Λέγεται ακόμη πως η θεά Αθηνά όταν βρήκε τον αυλό και δοκίμασε να παίξει είδε τον εαυτόν της στα νερά του Μαιάνδρου με φουσκωμένα μάγουλα και το πρόσωπό της παραμορφωμένο και το απέρριψε.

Ο μύθος σχετίζεται  με  τις φυσικές διεργασίες του ποτάμιου συστήματος του Μαιάνδρου [Büyük Menderes] της ΝΔ Τουρκίας, στην αρχαία Καρία της Μικράς Ασίας. Συχνά παρατηρείται κόκκινη λάσπη σε ποτάμια, ως γεωχημική υπογραφή των ιζημάτων μετά από μια σημαντική φυσική καταστροφή ή από τοξικά λατομικά απόβλητα. Κάποια στιγμή στην ιστορία του ο ποταμός ίσως προκάλεσε καταστροφές και πλημμύρισε πόλεις με αλκαλικα νερά και κόκκινη λάσπη. 

Πρόκειται για γεωμύθο που προέκυψε μέσα από μία καθαρά φυσική διαδικασία η οποία πιθανόν επηρέασε την ζωή των κατοίκων της Φρυγίας και όχι για συμβολισμό που έχει να κάνει με την επικράτηση της κιθάρας ή της απολλώνιας κουλτούρας απέναντι στην διονυσιακή.

Γεωδίφης

Πηγές

1.Ιστορίες του Ηροδότου

2.Βικιπαίδεια

Ο παραπόταμος του Μαιάνδρου ,Μαρσύας της Μικράς Ασίας. 

Εδώ βρέθηκε το αγαλματίδιο του Μαρσύα.