Εκεί όπου η Μεσόγειος συναντά τον Ατλαντικό

Το Στενό του Γιβραλτάρ όπως φωτογραφήθηκε από τον Διαστημικό Σταθμό στις 30 Απριλίου 2019.Το στενό που κρατά ζωντανή τη Μεσόγειο θάλασσα.

Πριν από 6-5 εκατομμύρια χρόνια η Μεσόγειος ξηράθηκε. Το φαινόμενο αυτό που οφειλόταν  στην περιορισμένη σύνδεση μεταξύ της Μεσογείου και του Ατλαντικού ονομάστηκε  Μεσσηνιακή (γεωλογική βαθμίδα) Κρίση Αλατότητας .

 Όμως, σε λιγότερο από 2 χρόνια η θάλασσα μας γέμισε και πάλι με το νερό του Ατλαντικού που χυνόταν μέσω των στενών του Γιβραλτάρ στη Μεσόγειο, με όγκο κατά  1000 φορές μεγαλύτερο από εκείνον που έχει σήμερα ο Αμαζόνιος. 

Πριν  αρχίσει να γεμίζει, η Μεσόγειος είχε αποκοπεί από τους ωκεανούς και είχε  εξατμιστεί αφήνοντας έκθετη την επιφάνειά της -κατά βάση από αλάτι- περίπου 1.500 με 2.700 μέτρα κάτω από τη σημερινή στάθμη της θάλασσας.Η κρίση  αλατότητας διήρκεσε από 50.000 έως 400.000 χρόνια όταν η Μεσόγειος αποκόπηκε από  τον πορθμό του Γιβραλτάρ, ο οποίος μετατράπηκε σε ισθμό. Αμέσως μετά και αφού είχε προηγηθεί η κατάρρευση του ισθμού, άρχισε το γέμισμα της Μεσογείου. Περίπου  το 90% του νερού μεταφέρθηκε από τον Ατλαντικό στη Μεσόγειο σε ένα πολύ μικρό  παράθυρο χρόνου, από μερικούς μήνες μέχρι δύο χρόνια. Η βίαιη τροφοδοσία της  Μεσογείου με νερό ανέβαζε τη στάθμη της κατά 10 μέτρα ημερησίως. Υπολογίζεται δε ότι η ταχύτητα των νερών που περνούσαν από τον Ατλαντικό ήταν περί τα 300  χλμ. την ώρα. 

Σύμφωνα με νέα έρευνα των Garcia-Castellanos & Villasenor (2011, Nature) σε βάθος περίπου 100χλμ., ένα κομμάτι πυκνής λιθόσφαιρας αποκολλήθηκε από την Ιβηρική και βυθίστηκε στο μανδύα της Γης.

Ως αποτέλεσμα, η νότια Ιβηρική  ανυψώθηκε και έκλεισε τους δρόμους που συνέδεαν τις δύο θάλασσες. Η ανύψωση είχε  να ανταγωνιστεί με τη διάβρωση που παρήγαγε η εισροή υδάτων του Ατλαντικού στη  Μεσόγειο. 

Η κρίση Αλατότητας της Μεσογείου ήταν ένα άλλο από τα θαυμαστά έργα της τεκτονικής των πλακών του πλανήτη μας.

Γεωδίφης  

Πηγή: Garcia-Castellanos & Villasenor (2011, Nature)