Η τοποθεσία του Αγ.Φωκά από που πήρε το όνομα της;
Από το 1414 ως το 1430 ο Μπουοντελμόντι έμενε στην Ρόδο, Κρήτη, Κύπρο και Κωνσταντινούπολη. Το χάρτη της Κω συνέταξε πριν από το 1420.
Με την πρώτη ματιά φαίνεται απλός, όμως περιέχει χρήσιμες και ενδιαφέρουσες πληροφορίες. Στον χάρτη του εμφανίζεται η βασιλική Foca [for.οχυρό;] η οποία σήμερα δεν υφίσταται. Προφανώς πρόκειται για την εκκλησία από την οποία πήρε το όνομα της η περιοχή.
Μέχρι πριν από λίγα χρόνια υπήρχαν τα ερείπια της βασιλικής [φωτογραφία] η οποία μπορεί να καταστράφηκε εξαιτίας του σεισμού 554 μ.Χ; Ωστόσο, με τον χρόνο και αυτά χάθηκαν.
Ευτυχώς ο χάρτης του Μπουοντελμόντι μας βοηθάει να υποθέσουμε ότι η εκκλησία είναι μεταγενέστερη του Υπερμέγιστου σεισμού του 554 μ.Χ. Ισως υπήρχε μικρό οχυρό του 13ου αιώνα που περιλάμβανε και την εκκλησία.
Το κτιριακό συγκρότημα κατά πάσα πιθανότητα καταστράφηκε από τον μέγιστο σεισμό του 1493 μ.Χ. Πρόκειται για τον σεισμό από το Ρήγμα Κω, με επίκεντρο το Κοχυλάρι Κεφάλου, που ρήμαξε τα μεσαιωνικά οχυρά του νησιού και άφησε πίσω του τουλάχιστον 5000 νεκρούς μόνο στο νησί.
Γιατί βρισκόταν εκεί; Μάλλον λόγω γεωγραφικής θέσης χρησίμευε ως παρατηρητήριο, φρυκτωρία. Δεν αποκλείεται στην μεσαιωνική Κω να υπήρχε στην περιοχή ένας μικρός άγνωστος οικισμός.
Αρχικά ο προστάτης των ναυτικών ήταν ο Αης Φωκάς και όχι ο Αγιος Νικόλαος όπως πολλοί πιστεύουν. Εκκλησία με τον Άγιο Φωκά υπήρχε και στο Καβο Ρούσα της Ψερίμου που μάλλον καταστράφηκε από τον σεισμό του 554.
Το ακρωτήρι του Αγίου Φωκά βρίσκεται σε απόσταση 7 χλμ. από την πρωτεύουσα της Κω. Μέσα στην θάλασσα στο άκρο του υπάρχει ένας ομοιόμορφος βράχος που εξέχει από την γύρω περιοχή και έχει τα χαρακτηριστικά του μονόλιθου.
Ο Ιάκωβος Ζαρράφτης στα Κώια του τον είχε ονομάσει μονόλιθο επειδή αποτελούσε το τελευταίο άκρο του Αγίου Φωκά.
Γεωδίφης
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ
Άγιος Φωκάς Κω, απομεινάρια οικημάτων,πρώιμης βυζαντινής περιόδου. Από το Πανεπιστήμιο της Μπολόνιας.
Τα ερείπια της βασιλικής του Αγ.Φωκά[Φωτογραφία-Ανδρ.Χατζημιχάλης].
Βασιλική Αγ.Φωκά.
Υπάρχει και το ομώνυμο ρήγμα στην περιοχή.Πως δουλεύει το Ρήγμα του Αη Φωκά και η σχέση του με το Ρέμα του Αγίου Κων/νου. Τουλάχιστον 240 σεισμοί χρειάστηκαν για να ανυψώσουν τον λόφο Παλιόσκαλα τα τελευταία εκατοντάδες χρόνια.
Ο λόφος Παλιόσκαλα και η ακτή όπου κάποτε υπήρχε προβλήτα από την οποία πήρε το όνομα της.Η Παλιόσκαλα θεωρείται η δεύτερη τοποθεσία με μεγαλύτερη έκλυση ραδιενέργειας στο νησί της Κω[μετά την Καταρίχτρα]. Η έκλυση οφείλεται στον συμπαγή ηφαιστειακό τόφφο, πέτρωμα που απαρτίζει τον λόφο.
Η γεωγραφία του Αη Φωκά από ψηλά.