Η ιστορία του όρου Δωδεκάνησος
1.Επιστολή
Φίλε Κύριε Διευθυντὰ τῆς «Ἑσπερίας»,
Μετὰ μεγάλης ευχαριστήσεως ἀνέγνωσα τὴν ἁβρόφρονα ἐπιστολὴν τοῦ ἐν Ρώμῃ διαπρεποῦς ἱστορικοῦ καὶ δημοσιολόγου Κυρίου Ουίλιαμ Μίλλες, ἥτις κατεχωρίσθη εἰς τὴν ὑμετέραν ἐφημερίδα, ἀναφέρεται δὲ εἰς τὸ τῆς 8 Οκτωβρίου ἐ. ἔ. δημοσίευμά μου περὶ τῆς ἱστορίας τοῦ ὅρου Δωδεκάνησος.
Γράψας περὶ τοῦ γεωγραφικοῦ τούτου ὅρου ἠθέλησα ἀπλῶς νὰ δείξω τὸ μὲν ὅτι ἡ λέξις Δωδεκάνησος δὲν ἦνε, ὡς ἐνομίσθη, νέον κατασκεύασμα, τὸ δὲ ὅτι τοῦ ὅρου ἐγένετο χρήσις καὶ παρὰ τοῖς Βυζαντίνοις καὶ καθ' ὅλου κατὰ τὸν Μεσαίωνα ἀλλ' οὐχὶ μετὰ τῆς αὐτῆς καὶ παρ' ἡμῖν σημασίας. ὡς ἡμαρτημένως ἀπό τινος γράφεται.
Ἵνα δὲ μὴ φανῶ λέγων ρήματα κενὰ παρέθηκα καὶ ἀξιοπίστως μαρτυρίας ἐκ μεσαιωνικῶν πηγῶν, ἐν αἷς καὶ τὸ χωρίον τοῦ Γεωργίου Κεδρηνοῦ, ὅπερ ὁ χρονογράφος οὗτος παρέλαβεν αὐτολεξεὶ ἐκ τῆς χρονογραφίας τοῦ ἡγουμένου τοῦ μεγάλου ᾿Αγροῦ καὶ Ὁμολογητοῦ Θεοφάνους. μέγιστα δ' ἐβοήθει τὸ ἀποδεικτέον θέμα, διότι σαφέστατα καὶ ἐρμηνεύεται ὑπὸ τοῦ Ξυλανδρίου καὶ σχολιάζεται ὑπὸ τοῦ Γκοάρου, ὡς δύναταί τις νὰ ιδῇ ἐν τῷ β'. τόμ, τῆς Συνόψεως ἱστορίας τοῦ Κεδρηνοῦ (σελ. 38 καὶ 832).
Ο σκοπός μου οὗτος καταφαίνεται καὶ ἐκ τοῦ φραστικοῦ, ὅπερ μεταχειρίζομαι ἐν τῷ οἰκείῳ μέρει τοῦ δημοσιεύμα τος· οὐδαμοῦ δ' ὅμως τῶν γραφομένων μου δηλοῦται καὶ κατ' ἐλάχιστον ὅτι καὶ χρονολογῶ τὴν χρῆσιν τῆς λέξεως Δωδεκάνησος ἀπὸ τοῦ Κεδρηνοῦ.
Δὲν δύναται δὲ νὰ ἦνε καὶ ὀρθὸν τὸ λεγόμενον, ὅτι ὁ εἰρημένος γεωγραφικὸς ὅρος ἀποτελεῖ γέννημα τῶν ἀρχῶν τῆς 9ης μ. Χ. ἑκατονταετηρίδος, διότι ὁ Θεοφάνης γράφων (ἐν σελ. 702 και τ. Α΄. έκδ. Bonn) περὶ τῆς γενομένης κατὰ τῆς Εἰρήνης συνωμοσίας μόλις 40 ημέρας ἀπὸ τῆς ἀναρρήσεως αὐτῆς εἰς τὸν αὐτοκρατορικών θρόνον τοῦ Βυζαντίου ἀναφέρει μεταξὺ τῶν κρατηθέντων καὶ τὸν δρουγγάριον τῆς Δωδεκανήσου Θεοφύλακτον, τὸν υἱὸν τοῦ Ραγκαβέ. Κατ᾿ ἀκολουθίαν οὐ μόνον κατὰ τὸν χρόνον τοῦτον (780 μ. Χ.) ἀλλὰ πάντως καί τι πρὸ αὐτοῦ δυνάμεθα νὰ θέσωμεν ὅτι θὰ ἐποιοῦντο χρήσιν τοῦ ὄρου Δωδεκάνησος οἱ Βυζαντίνοι.
Πάντα ταῦτα μετ᾿ ἄλλων ἀναντιλέκτων τεκμηρίων λεπτομερῶς ἀναφέρω εἰς τὴν μετ᾿ οὐ πολὺ ἐκδοθησομένην ἀγγλιστὶ ἱστορίαν μου περὶ τῆς Δωδεκανήσου, ὡς εἶχαν τὴν τιμὴν καὶ πρὸ πολλοῦ νὰ δηλώσω εἰς ὑμᾶς τοῦτο.
Εὐχαριστῶν καὶ πάλιν τὸν ἐλλογιμώτατον Κύριον Ουϊκλιαμ Μίλλερ διὰ τὴν εὐμενὴ προσοχήν. ἧς ἠξίωσε τὸ δημοσίευμά μου, ὡς καὶ ὑμᾶς διὰ τὴν πρόθυμον καταχώρισιν αὐτοῦ εἰς τὴν ἀξιότιμον ἐφημερίδα ὑμῶν,
Διατελῶ μετ' ἐξαιρέτου τιμῆς
ὅλος ὑμέτερος
ΜΙΧΑΗΛ Δ. ΒΟΛΟΝΑΚΗΣ
12 Νοεμβρίου, 1920.
Η ΕΣΠΕΡΙΑ
2.Όρος «Δωδεκάνησος»
Από πολύ παλιά, τα νησιά αυτά ανήκαν στο ευρύτερο σύμπλεγμα των Νοτίων Σποράδων του Αρχιπελάγους του Αιγαίου.
Το όνομα «Δωδεκάνησος» είναι γνωστό από βυζαντινές πηγές του 8ου αιώνα, περιελάμβανε τα 12 νησιά των Κυκλάδων γύρω από τη Δήλο. Ο όρος είναι παλιότερος από έναν κατάλογο 12 νησιών του Στράβωνα. Συνέχισε να χρησιμοποιείται για τις Κυκλάδες κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα και μέχρι τον 18ο αιώνα. Μετά την κατάκτηση της Ρόδου το 1522, Ρόδος και Κως περιήλθαν υπό οθωμανική διοίκηση, ενώ τα υπόλοιπα, συνήθως αναφερόμενα ως τα 12 προνομιούχα νησιά του Αρχιπελάγους, απολάμβαναν ευρείας αυτοδιοίκησης και φορολογικών προνομίων.
Μετά την επικράτηση των Νεότουρκων το 1909 ο ελληνικός τύπος της εποχής άρχισε να χρησιμοποιεί τον όρο «Δωδεκάνησος» για να δηλώσει τα 12 προνομιούχα νησιά [Κάλυμνος, Σύμη, Λέρος, Ικαρία, Πάτμος, Αστυπάλαια, Νίσυρος, Χάλκη, Τήλος, Κάρπαθος, Κάσος, και Καστελλόριζο].
Μετά την ιταλική κατάληψη των νησιών το 1912 εκτός του Καστελλόριζου[ιταλοποιήθηκε το 1921] και την Ικαρία που ενώθηκε με την Ελλάδα το 1912-1913[Ά ΒαλκανικόΠόλεμο], την θέση τους πήραν η Ρόδος και η Κως. Μέχρι το 1920 άρχισε να επκρατεί ο όρος Δωδεκάνησος από τους Ιταλούς και από τον ελληνικό τύπο ως ζήτημα.
Με την άνοδο των φασιστών του Μουσολίνι άρχισαν το 1922 να ονομάζονται Ιταλικά Νησιά του Αιγαίου και περιορίζεται ο όρος Δωδεκάνησος.
Το 1947 ενώθηκαν στην Ελλάδα ως Γενική Διοίκηση Δωδεκανήσου και μετά το 1955 αποτελούν τον Νομό Δωδεκανήσου της χώρας μας.Σήμερα αποτελούνται από 505 νησιά, νησίδια και νησίδες.
Ο πάνω ιταλικός χάρτης της Δωδεκανήσου είναι του αείμνηστου συμπατριώτη μας N.Fiorenza.
3.Ποιός ήταν ο Μιχάλης Βολονάκης;
Ο Βολονάκης (1875-1950) ήταν Έλληνας καθηγητής πανεπιστημίου του 20ού αιώνα. Γεννήθηκε το 1875 στη Σύμη. Ολοκλήρωσε τις γυμνασιακές του σπουδές στη Θεσσαλονίκη.Έγραψε αρκετά βιβλία που σκοπό είχαν να αμβλύνουν τις διαφορές μεταξύ καθαρεύουσας και δημοτικής γλώσσας. Δημοσίευσε πολλές πραγματείες, τις «Ελληνικές σελίδες», την «Αγωγή του πολίτου» και άλλα πολλά. Φωτογραφία από την Εν Αθήναις Αρχαιολογική Εταιρεία.
Γεωδίφης
