Πως θα μπορούσε να ήταν η Τροία κατά την εποχή του ομηρικού πολέμου

Η αρχαία πόλη της Τροίας ή Ίλιον, βρισκόταν σε ένα στρατηγικό σημείο στα Δαρδανέλια (Ελλήσποντος). Σήμερα η περιοχή χαρακτηρίζεται από ένα χαμηλό λόφο το Hissarlik ή Truva, σε ένα οροπέδιο που οριοθετείται από τον ποταμό Καρά Μεντερέ (Σκάμανδρος) και τον ποταμό Diimrek (αρχαία Σιμόεις). Στην ελληνική μυθολογία ο Σιμόεις ήταν ένας ποτάμιος θεός, γιος του Ωκεανού και της Τηθύος, ο οποίος αντιστοιχούσε σε ένα ποταμό της πεδιάδας της Tροίας. Στον Τρωικό Πόλεμο ο Σκάμανδρος κάλεσε σε βοήθεια τον Σιμόεντα για να εμποδίσει και αυτός με τα νερά του το στράτευμα του Αχιλλέως. Ο Σιμόεις είχε δύο κόρες: την Αστυόχη και την Ιερομνήμη. Από την Αστυόχη, ο Σιμόεις έγινε ο παππούς του Τρώα, ενώ από την Ιερομνήμη, παππούς του Κάπυος. Ως ποταμός, ο Σιμόεις πήγαζε από το όρος Ίδη, περνούσε βόρεια της Τροίας και λίγο πριν τη θάλασσα ενωνόταν με τον Σκάμανδρο.

Ομως, το πιο σημαντικό είναι ότι ο Τρωικός Πόλεμος, όπως τον αφηγείται ο Όμηρος διεξήχθη σε αυτή την περιοχή . Εδώ  ξετυλίχτηκε η ιστορία που έζησε ο Πρίαμος με την βασίλισσα και τους γιους του.Εδώ ,ο γιος του Πάρις έφερε τη όμορφη Ελένη μετά από απαγωγή της από την Σπάρτη. Ο επακόλουθος πόλεμος, διήρκεσε 10 χρόνια και τον οποίο τελικά κέρδισαν οι Έλληνες με τη βοήθεια του Δούρειου Ίππου.

Η περιοχή κατοικήθηκε εδώ και πολύ καιρό και η πρώτη κατοίκηση χρονολογείται περίπου από το 3000 π.Χ. Η πόλη καταστράφηκε το 2500 π.Χ. και αντικαταστήθηκε με μία άλλη, η οποία ήταν πολύ πιο μεγάλη και πιο πλούσια .Μιά πλάκα με τεράστια ποσότητα χρυσού που βρέθηκε εκεί οδήγησε στο συμπέρασμα ότι υπάρχουν τεράστιες πηγές χρυσού.

Το επόμενο σημαντικό στάδιο για την πόλη, ήταν ότι χτίστηκε ξανά περίπου το 1800 π.Χ. για να καταστραφεί  ίσως από σεισμό το 1250 π.Χ. Ήταν μια μεγάλη πόλη, με καλούς τοίχους, φαρδείς δρόμους και ισχυρούς πύργους και αντιστοιχούσε πιθανώς στην Τροία του Ομήρου. Ο Μέγας Αλέξανδρος κατέλαβε την πόλη το 334 π.Χ., και πέτυχε να της ξαναδώσει το χαμένο μεγαλείο της το οποίο διατήρησαν και οι Ρωμαίοι και διήρκεσε τουλάχιστον έως τον έκτο αιώνα μ.Χ..

Η τοποθεσία της αρχαίας Τροίας βρισκόταν 30 μέτρα από το επίπεδο της θάλασσας, σε νεογενή ιζήματα μεταξύ του ποταμού Καρά Μεντερέ και του ποταμού Diimrek. Αυτά τα ποτάμια αναπτύχτηκαν σε παλαιοζωικά και μεσοζωικά βράχια, οφιόλιθους, ηφαιστειακά πετρώματα και πλουτωνικά προς το εσωτερικό.

Τα ποτάμια ρέουν επάνω σε ένα χαμηλό οροπέδιο, περίπου 60 με 125 μέτρα πάνω από τη στάθμη της θάλασσας, που αποτελείται από νεογενή ιζήματα που εναποτέθηκαν σε μια παλαιότερη τεκτονική τάφρο. Ένα πρόσφατο πρόγραμμα αποστράγγισης για τη σταθεροποίηση της κοίτης του Καρά Μεντερέ έχει σχεδόν εξαλείψει τα ίχνη των πλημμυρών, που συχνά μετέτρεπαν την κοιλάδα σε μια λίμνη. Ωστόσο, αυτό κατέστησε επίσης πιο δύσκολο να κατανοήσουμε τον ρόλο και τη σημασία των ιζημάτων από τον ποταμό.

Στην κορύφωση της τελευταίας εποχής παγετώνων, 20.000 χρόνια πριν,  το επίπεδο της θάλασσας ήταν περίπου 120 μέτρα κάτω από το σημερινό επίπεδο, και οι ποταμοί ήσαν παραπόταμοι ενός μεγάλου ποταμιού  που κατέληγε σε μία πρώιμη Μαύρη Θάλασσα, στη συνέχεια σε μια λίμνη και κυλούσε κάτω από τα Δαρδανέλια μέχρι το Αιγαίο Πέλαγος. Τα στρώματα αυτών των παραποτάμων ήταν βαθιά χαραγμένα στην πεδιάδα .

Το λιώσιμο των παγετώνων είχε ως αποτέλεσμα την ραγδαία άνοδο της θαλάσσιας στάθμης, καθώς από το 8000 π.Χ. τα Δαρδανέλλια είχαν γίνει θαλάσσια. Αυτή τη στιγμή η κοιλάδα του ποταμού Καρά Μεντερέ ήταν μία μεγάλη πεδιάδα χαμηλού υψομέτρου. Περαιτέρω αυξήσεις της στάθμης της θάλασσας που προκλήθηκαν, καταπάτησαν ακόμη περισσότερο τις κοιλάδες ποταμών, φθάνοντας το ψηλότερο σημείο περίπου το 5000 π.Χ. Αυτή τη στιγμή τα χαμηλότερα 15 χιλιόμετρα από το Καρά Μεντερέ ήταν μια ρηχή λασπώδη και αμμώδη εκβολή. Από τότε το επίπεδο της θάλασσας, τώρα σχεδόν σταθερό, δεν θα μπορούσε να συμβαδίσει με την αύξηση του δαπέδου της κοιλάδας που παραγόταν από  την εναπόθεση ιζημάτων από τους ποταμούς: το δέλτα του ποταμού άρχισε να ανακτά το χαμένο έδαφος και προχώρησε προς τα Δαρδανέλια.

Περίπου το 2500 π.Χ., η πόλη περιβάλλεται (σε τρεις πλευρές) από αμμώδεις και λασπώδεις εκβολές που αφθονούν τα ψάρια και οστρακοειδή. Κατά την εποχή του Τρωικού πολέμου, περίπου το 1250 π.Χ., το ποτάμιο δέλτα είχε προχωρήσει προς την Τροία και νοτιο-δυτικά. Πιθανόν να υπάρχουν πεδινοί βάλτοι γύρω από τη περιοχή της Τροίας αυτή τη στιγμή.

Οι μάχες του Τρωικού πολέμου πρέπει να έγιναν νότια και δυτικά της πόλης, στην πεδιάδα του ποτάμιου δέλτα . Από το χρόνο του Στράβωνα (πρώτο αιώνα μ.Χ.) η Τροία βρισκόταν περίπου 3 χιλιόμετρα πιο εσωτερικά,  αλλά παρέμενε μια αμμώδης εκβολή βόρεια. Από τότε το δέλτα του έχει προχωρήσει περαιτέρω προς τα βόρεια, μέχρι να αποτραπεί από τα διαβρωτικά αποτελέσματα των ρευμάτων που ρέουν κατά μήκος των Δαρδανελίων.

Η μακρά ιστορία της απόθεσης ιζημάτων στις κοιλάδες, όπως το δέλτα προχωρούσε, σημαίνει ότι οποιαδήποτε ίχνη από τους αρχαίους οικισμούς στην κοιλάδα του ποταμού θα είναι βαθιά θαμμένα από ιζήματα τουλάχιστον 10 μέτρων.

Η ιστορία της επιχωματώσεως επαναλήφθηκε και στο κόλπο Besika, 10 χιλιόμετρα νοτιο-δυτικά της Τροίας .Κατά την αρχαιότητα ο κόλπος εδώ μπορεί να ήταν αρκετά βαθύς για να παρέχει μια εναλλακτική λύση πρόσβασης στην Τροία και μπορεί να χρησιμοποιήθηκε από τους Έλληνες στον Τρωικό πόλεμο.

Γεωδίφης

Πηγές:

1.Kraft,J.C,Kayan,Erol -Geomorphic reconstructions in the environs of ancient Troy 2.Βικιπαίδεια 3.M&R.Higgins-Geological companion to Greece  4.Τροποποιημένος χάρτης από τους Kraft,J.C,Kayan,Erol