Στίψη του Ραμού

Στην πλησιέστερη στο ηφαίστειο περιοχή, στο Ραμό, υπάρχει σκληρό αργιλώδες χώμα τελείως άγονο, εφ' όσο είναι διαποτισμένο με την «λάβα» του ηφαιστείου. 

Το χώμα αυτό, καλό «μονωτικό» το εχρησιμοποιούσαν για τα δώματα των σπιτιών, για να μη «στάζουν» τον χειμώνα, δηλαδή να μη τις διαπερνούν τα νερά των βροχών [[Γ.Μ.Σακελλαρίδη]. Στην φωτογραφία η καλντέρα του ηφαιστείου Πολυβώτη την δεκαετία του ΄30, σύμφωνα με  την ιταλική γεωγραφική υπηρεσία.

Ο Μιχάλης Σκανδαλίδης αναφέρει για την στίψη:«αποξηραμένη ηφαιστειακή λάβα, κατάλληλη για στεγανοποίηση των ταρατσών’1 | ‘ειδική σκόνη που διαλύεται και γίνεται κόλλα’.2 Υπάρχει άφθονη στην κοιλάδα του Ραμού.3 Η λ. είναι ομόρριζη των στιφέρω και στίφη ,από το αρχαίο επίθετο στιπτός ‘πεπιεσμένος, στερεά πατημένος’, θηλ. ως ουσιαστ. στιπτή,(η) (ενν. λάβα) ‘πεπιεσμένος, συμπαγής’ > στίπτη, με αναβιβασμό του τόνου (πβ. θερμή > θέρμη) > στίψη,(η)».

Στίφη, (η) στερεοποιημένη ηφαιστειακή λάβα.1 Η λέξη σήμερα είναι άγνωστη.Πρόκειται πιθ. για το αρχ. ουσιαστικό στίβη,(η) (< στείβω, από τη μηδενισμένη βαθμίδα του θέματος) με την σημασία του ‘συμπαγής’, όπως είναι η στερεοποι- ημένη ηφαιστειακή λάβα’, πβ. το επίθετο στιβαρός ‘συμπαγής’, λιθουαν. stiptus ‘σκληρός, συμπαγής’, λεττ. stipt, γερμ. steif, και ‘μη μ’ άμυδις στίβη τε κακή και θήλυς εέρση’ Ομ.Οδ., όπου η σημασία της λ. στίβη ‘παγωμένη πρωινή δροσιά, πάχνη’ χρησιμοποιείται για να δηλώσει την ακαμψία που προκαλεί στα φυτά η παγωμένη πρωινή δροσιά (Π). Πβ. και ρ. στιφέρω (βλ.λ.). Μια δεύτερη προσέγγιση της λέξης μάς παραπέμπει πιθανώς στο επίθετο στιφρός ‘συμπαγής, σφιχτός’ (πβ. στιφρό πέτρωμα ‘το πέτρωμα του οποίου τα συστατικά αποτελούν ομοιό- μορφη μάζα’), θηλ. στιφρή-στιφή > στίφη, αναλογικά προς το στίψη,(η) . 

1.Κουρζής 321 , 2.Χαρτοφύλης 1984,235, ο ίδιος 2007,149, Καραναστάσης 1987,156, Αρφαράς 1978, 55 3. Χαρτοφύλης 1984,232 4.Πληροφορ. Γ.Χαρτοφύλης.

Η νισυριώτικη στίψη είναι το ορυκτό μπεντονίτης που έχει χρησιμοποιηθεί από τον Ιπποκράτη ένα υλικό με ποικίλες φαρμακευτικές εφαρμογές. Η πατελιά που χρησιμοποιούν στην Κω και την Νίσυρο δηλαδή το αργιλώδες χώμα γκρι χρώματος, που έμπαινε, παλαιότερα στο δώμα των σπιτιών ως αδιάβροχη ύλη δεν ειναι πάντα ηφαιστειακή.

Ο Ραμός είναι το δυτικό άκρο της κοιλάδας του Λακκιού με πολλούς κάμπους «καμένους» από τη από την υδροθερμική έκρηξη  που έγινε το 1876.

Γεωδίφης