Η ιστορία της Λ.Φοινίκων μέσα από ένα φωτογραφικό άλμπουμ 120 χρόνων
Η πρώιμη Λ.Φοινίκων την δεκαετία του ΄20, με τους πέτρινους πύργους.
Το 1912 αρχίζει η περίοδος της ιταλικής κατοχής, το 1933 συμβαίνει ο μεγάλος σεισμός στην Κω και το 1948 πραγματοποιείται η πολυπόθητη ένωση της Δωδεκανήσου με την Ελλάδα.
Η σημερινή πόλη της Κω είναι δημιούργημα των Ιταλών.
Τότε έγιναν σπουδαία έργα υποδομής, εντυπωσιακά κτίρια και φτιάχτηκαν μεγάλοι δενδροφυτεμένοι δρόμοι. Μεταξύ αυτών ξεχωρίζει η Λεωφόρος Φοινίκων, με την εντυπωσιακή και μοναδική της ομορφιά.
Για να γνωρίσουμε την ιστορία της αγαπημένης μας οδού πρέπει να πάμε πίσω στο 366 π.Χ.Τότε που ιδρύθηκε η σημερινή πόλη από τους προγόνους μας.
Τον 5ο αιώνα π.Χ ο δρόμος δεν υπήρχε. Μετά την ίδρυση της αρχαίας πόλης φτιάχνεται το αμυντικό τείχος και το λιμάνι στο Μανδράκι Κω. Μέχρι τις αρχές του 14ου αιώνα αυτό το τμήμα καλυπτόταν από ρηχή θάλασσα.
Το Κάστρο της πόλης κατασκευάστηκε από τους Ιππότες του Αγ.Ιωάννη γύρω στο 1316 μ.Χ. Οι Ιππότες πριν από το 1394 ανοίγουν τη στενή και βαθιά λωρίδα τάφρου. Την ίδια περίοδο ο Nicolo de Martoni περιγράφει ότι το Κάστρο είναι απόρθητο καθώς περιβάλλεται από τις 3 πλευρές του από θάλασσα, και την τέταρτη από λίμνη [πιθανώς εννοεί το εσωτερικό και αρχαίο λιμάνι της πόλης που καταστράφηκε το 554 μ.Χ].
Για περίπου 2 αιώνες το τεχνητό χαντάκι ήταν εκεί με νερό για να εμποδίζει τους εχθρούς να πλησιάσουν το καμάρι της ιπποτικής πόλης, το Κάστρο της Νεραντζιάς.
Όταν το 1523 η Κως πέρασε στα χέρια των Οθωμανών η είσοδος στο Κάστρο απαγορεύτηκε σε όλους τους Έλληνες. Ο περιηγητής W.Turner το 1820 αναφέρει ότι η τάφρος έξω από το Κάστρο δεν είχε νερό, και ότι τα τείχη ήταν σε άθλια κατάσταση.
Τα χρόνια της οθωμανικής περιόδου έγιναν ελάχιστες συντηρήσεις ωστόσο υπήρχε ήδη ένα αποξηραμένο κανάλι στη θέση της τάφρου.
Όταν έφτασαν οι Ιταλοί το 1912 δεν το επιχωμάτωσαν παρά μόνο έκαναν αποκατάσταση. Απομάκρυναν τις πέτρινες περιφράξεις διαμορφώνοντας τον δρόμο και φυτεύοντας τους φοίνικες με τη βλάστηση που εμείς σήμερα βλέπουμε.
Οι Ιταλοί το 1920 παρεμβαίνουν για πρώτη φορά στη γέφυρα και την συντηρούν.
Περίπου το 1928 ολοκληρώνεται το Διοικητήριο και το Δημαρχείο της πόλης. Αυτά τα κτίρια έπρεπε να διασυνδεθούν με δρόμο. Οι Ιταλοί μηχανικοί στο πλαίσιο ανάπλασης της πόλης διάνοιξαν την οδό και δημιούργησαν κήπους σταδιακά.
Το πρώτο παρκάκι δημιουργήθηκε απέναντι από την είσοδο του Διοικητηρίου επί της Ακτής Μιαούλη. Μετά από το 1928 [ίσως είχαν αρχίσει από τέλη 1926] επεκτείνεται η οδός πιο δυτικά, αρχίζουν οι φοινικοφυτεύσεις και η διαμόρφωση των γύρω δημόσιων κήπων. Επιπλέον διακοσμούν τους κήπους με μαρμάρινους αρχαίους βωμούς.
Τα δημόσια ουρητήρια με την τοξωτή είσοδο επί της Λ.Φοινίκων φτιάχνονται γύρω στο 1926[ίσως μετά από τον σεισμό της Τήλου] πάνω στο τμήμα του μεσαιωνικού τείχους της πόλης.
Γύρω στο 1929 διαμορφώνεται ο κήπος του Οθωμανικού Νεκροταφείου μεταξύ του Τζαμιού της Λότζιας και της Λεωφόρου Φοινίκων.
Μετά τον καταστροφικό σεισμό του 1933 οι Ιταλοί ξανασυντηρούν την γέφυρα και αφαιρούν τους δύο πέτρινους πύργους που έπαθαν ζημιά από το ισχυρό συμβάν.
Γύρω στο 2011 η Λ.Φοινίκων δοκιμάζεται από έναν άγνωστο εχθρό, ένα ανθεκτικό «εισαγόμενο» κόκκινο σκαθάρι που προσβάλει αρκετούς από τους φοίνικες της.
Το θηλυκό σκαθάρι γεννά ως και 500 αβγά. Ακόμη και όταν ένας νεκρός φοίνικας κοπεί, τα ανθεκτικά έντομα πετούν σε ακτίνα 500μ. και αρχίζουν να τρώνε τους ιστούς των γειτονικών φοινίκων-έχει δε αναφερθεί ότι μπορεί να πετάξει έως και σε απόσταση 5 χλμ.
Σήμερα έχουν τοποθετηθεί νέοι πιο ανθεκτικοί φοίνικες από τη δημοτική αρχή σε συνεργασία με ιδιώτες. Η ιστορία της Λ.Φοινίκων της καρδιάς μας συνεχίζεται.
Γεωδίφης
Πηγές:
1.Ιστορία των σεισμών της Κω, 2018-2023
2. Κάστρο της Κω, 2021
3. Κώια-Ιακ.Ζαρράφτης
4. Ιστορία της Νήσου Κω-Β.Χατζηβασιλείου
5. Παλιές φωτογραφίες της Κω/ΦΒ
6. Ταρσανάς της Κω, μια ματιά στο παρελθόν μέσα από ένα λεύκωμα και μία έκθεση που ποτέ δεν έγινε
7.Μαστροδημήτρης, Χρίστος και Παρασκευή Μάρκογλου, προφορικές μαρτυρίες
8.Πύργοι της Γέφυρας [της Λ.Φοινίκων]
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΑΛΜΠΟΥΜ [1900-2020]
Η Λ.Φοινίκων της πόλης Κω, φωτογραφίες και καρτ ποστάλ από τις αρχές του προηγούμενου αιώνα έως σήμερα.
Σε χαρακτικό του Caffaro, η πόλη της Κω με το Κάστρο και την γέφυρα τον 19ο αιώνα.
Η Λεωφόρος Φοινίκων στις αρχές του προηγούμενου αιώνα.
Η Λεωφόρος Φοινίκων γεννιέται, γύρω στο 1928, αρχίζουν να φυτεύονται οι φοίνικες της από τους Ιταλούς.
13 Απριλίου 1915, σε καρτ ποστάλ η πρώιμη Λ.Φοινίκων.
Δεκαετία ΄20.
.jpg)
Δεκαετίες 30-40.
Δεκαετία ΄50.
Δεκαετίες 80-90.
Σήμερα
Γεωδίφης
23/5/2020
Στο άλμπουμ συνέβαλαν ο Γ.Μαρίνος, Σ.Γεωργαλλίδης και ο Δ.Φανάρας.